اطلاعات دقیق؛ لازمه توسعه

عباس آرگون
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران

امروزه به جهت نقش روزافزون آمار و اطلاعات، یکی از مهم‌ترین معیارهاى ارزیابی توسعه‌یافتگى کشورها و اساس و زیربناى هر نظام فعال اقتصادى، داشتن نظام کارآمد آماری است. آمار و اطلاعات، پیش‌نیاز کلیه تصمیم‌گیرى‌ها و سیاست‌گذارى‌ها و برنامه‌ریزى‌هاست، به‌طوری که مى‌توان اطلاعات را مساوى برنامه‌ریزی دانست، زیرا که داده‌های آماری اساسى‌ترین اصل برنامه‌ریزی است و برنامه‌ریزی مهم‌ترین شاخص برای مدیریت محسوب می‌شود. عصر ارتباطات و اطلاعات با جمع‌آوری اطلاعات و داده بهنگام معنا یافته و افزایش دانش بشرى منوط به داده‌ها و اطلاعات است.

در جوامع بشرى بیشتر کارهایى که به‌صورت منظم صورت می‌گیرد، مبتنى بر آمار و اطلاعات لازم و کافی از جوانب متعدد آن کار است. به همین منظور میزان قدرت اتخاذ تصمیم بهینه در جوامع، بستگی به عواملى دارد که از جمله مهم‌ترین آن عوامل، در اختیار داشتن آمار و اطلاعات صحیح و به ‌هنگام است. در جوامعى که آمار و اطلاعات بیشترى وجود داشته باشد، قدرت تصمیم‌گیرى نیز افزایش یافته و با انجام برنامه‌ریزى مبتنى بر آمار و اطلاعاتى که از درستى، وضوح، اعتبار، انسجام، جامعیت، کارآیى و بهنگام بودن لازم برخوردار باشد، شرایط زندگی بهترى براى مردم آن جامعه فراهم می‌شود. آمار و اطلاعات وظیفه و نقش راهنما براى تصمیم‌گیرى صریح و روشن را دارا است. با نتایج تهیه و تولید آمار و اطلاعات، جامعه قادر به قضاوت درخصوص میزان پیشرفت یا تغییر در یک دوره زمانى مشخص در مسائل کشور می‌شود.

در حال حاضر بسیارى از بخش‌هاى کشور در دسترسى به آمارها و اطلاعات مورد نیاز با مشکلات و محدودیت‌های زیادی مواجه هستند، به‌طورى که برخى از آمارها در کشور تولید نمی‌شود یا به‌صورت عمومى منتشر نمی‌شود. از سوى دیگر با وجود اینکه از ویژگى اصلى آمار و اطلاعات، بهنگام بودن آن است، بسیارى از آمارهاى منتشرشده از شاخص‌هاى اقتصادى با تاخیر فراوان همراه است. درنتیجه از میزان تاثیرگذارى آن کاسته می‌شود و در برخى از موارد ارائه آمارهاى مختلف توسط مراکز گوناگون موجب سردرگمى در سیاست‌گذارى مسوولان می‌شود. همچنین از دیگر اشکالات مهم نظام آمارى کشور عدم استقلال مراکز آمارى و دولتى بودن آن است که این امر دلیل کارآیى ضعیف و ناکارآمدى مراکز آمارى در کشور است.

امروزه براى برنامه‌ریزى در جهت تامین منافع ملی،‌ نیازمند تولید آمار و اطلاعات دقیق، با کیفیت، هدفمند و منظم، با رعایت استانداردهاى آمارى در زمینه امکانات بالقوه و بالفعل کشور هستیم تا نسبت به معرفى ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها و فرصت‌هاى موجود در کشور براى سرمایه‌گذارى داخلى و همچنین جذب سرمایه‌هاى خارجى اقدام کنیم. در این راستا تهیه تقویم اقتصاد و اعلان عمومى انتشار آمارها در کشور امرى ضرورى و غیر قابل اجتناب است.

بدون شک لازمه توسعه اقتصادى کشور داشتن نظام کارآمد آمارى است، از این رو همه بخش‌ها باید نسبت به آن احساس مسوولیت کنند تا موجب ارتقای نظام آمارى کشور در تهیه، انتشار و استفاده از آمار و اطلاعات شود.

براى ایجاد یک نظام کارآمد و موثر در تولید، عرضه و استفاده از آمار از یکسو نیازمند تدوین نظام آمارى مدون و برقرارى ارتباط سیستمى بین واحدهاى مختلف آمارى و بهره‌مندى از نهادهاى مستقل بدون وابستگى به دولت در تولید و عرضه آمار و اطلاعات از جمله اتاق بازرگانى صنایع معادن و کشاورزى هستیم که نهادى تاثیرگذار در کشور بوده و ضمن داشتن استقلال از کارآیى بیشترى نیز برخوردار هستند. از سوى دیگر نیازمند شناسایى نیازهاى آمارى کشور و اطلاع‌رسانى مناسب از آمارهاى موجود و هماهنگى بین فعالیت‌هاى آمارى و نظام برنامه‌ریزى کشور هستیم.

در پایان تاکید می‌شود براى جلوگیرى از ارائه آمارهاى متعدد درخصوص یک موضوع توسط دستگاه‌هاى مختلف و همچنین افزایش شفافیت در نظام آمارى کشور، نیازمند تقویت نهاد رسمى آمار هستیم، به نحوى که تمام بخش‌هاى حاکمیت در گزارش‌هاى خود در زمینه شاخص‌هاى کلان و متغیر‌هاى اقتصادى استناد به اطلاعات و آمار آن مرکز کنند.