چشم‌انداز مثبت در میان مدت
بهزاد گلکار
کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه این روزها در سکون به‌سر می‌برد، در واقع می‌توان گفت نه رکود داریم و نه رونق. موج مثبت شکل‌گرفته در سه ماه پایانی سال ۱۳۹۴ و تاحدی سه ماه ابتدایی سال ۱۳۹۵،گویا رو به آرامی نهاده و دیگر خبری از معاملات پر حجم در بازار نیست. برخی از فعالان بازار سرمایه ناامید شده، برخی دیگر شرایط را مبهم می‌دانند و به نوعی می‌توان گفت هیجان ناشی از اجرای برجام فروکش کرده است. اما به‌نظر نمی‌رسد این تمام ماجرا و پایان داستان باشد.
بهزاد گلکار
کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه این روزها در سکون به‌سر می‌برد، در واقع می‌توان گفت نه رکود داریم و نه رونق. موج مثبت شکل‌گرفته در سه ماه پایانی سال 1394 و تاحدی سه ماه ابتدایی سال 1395،گویا رو به آرامی نهاده و دیگر خبری از معاملات پر حجم در بازار نیست. برخی از فعالان بازار سرمایه ناامید شده، برخی دیگر شرایط را مبهم می‌دانند و به نوعی می‌توان گفت هیجان ناشی از اجرای برجام فروکش کرده است. اما به‌نظر نمی‌رسد این تمام ماجرا و پایان داستان باشد. هنوز از اجرایی‌شدن برجام یک سال نگذشته و نمی‌توان انتظار داشت طی این مدت کوتاه پس از رفع موانع قانونی بین‌المللی ،سرمایه‌گذاران از سراسر جهان به کشور هجوم آورده و با سرمایه‌گذاری خود و توسعه فعالیت‌های کسب و کار، اقتصاد را به حرکت وادارند. اما ببینیم در همین مدت کمتر از یک سال چه شده و آیا واقعا شرایط نسبت به انتظارات معقول، ضعیف‌تر بوده است؟
آیا می‌توان انتظار داشت در چنین بازه زمانی کوتاهی برخی انتظارات فراتر از واقع به عمل بنشیند؟ به نظر می‌رسد میزان اثرگذاری برجام و توفیق‌های به‌دست آمده در این مدت قابل‌توجه بوده است. در طول این مدت، فروش نفت ایران تقریبا به میزان قبل از تحریم بازگشته و میزان هجوم ایران به بازار نفت به قصد تصاحب سهم بازار همیشگی و بر حق خود به میزانی بوده که عربستان سعودی را مجبور به عکس‌العمل چه در داخل کشور خود و چه در تعاملات بین‌المللی با ایران کرده است. در صنعت خودروسازی قراردادهای مشارکت با خودروسازان معتبر بین‌المللی یا امضا شده یا در حال نهایی‌شدن است. برای نمونه شرکت مشترک ایران‌خودرو و پژو آغاز به‌کار کرده و به‌زودی محصولات روز پژو با مشارکت طرف ایرانی تولید می‌شود. کرمان‌خودرو که پس از تحریم‌ها به چینی‌ها گرویده بود دوباره با شریک قدیمی طرف خود هیوندای کره‌جنوبی قرار همکاری گذاشته و قرار است تا پایان سال دو مدل از این محصولات این شرکت در ایران تولید شود.
قرارداد سایپا و سیتروئن در مرحله نهایی است و به‌نظر می‌رسد به‌زودی شاهد تحولی جدی در این صنعت باشیم. در صنعت دارو جذب سرمایه‌گذار خارجی و تولید محصولات مشترک و با فناوری روز با سرعت زیادی در حال انجام است و در سایر صنایع از جمله صنعت غذایی و صنعت گردشگری هم تحرکات جدی در این مسیر به‌وجود آمده است. در صنعت هوایی پس از 38 سال، دولت آمریکا مجوز فروش هواپیمای نو به ایران را صادر کرده و به‌زودی اولین هواپیماهای خریداری شده از شرکت‌های ایرباس و بوئینگ وارد ناوگان کشور خواهد شد. البته در اینکه این خریدها تا چه میزان مناسب است، موضوع بحث نیست بلکه نکته رفع مانع قانونی است که باید مورد توجه قرار گیرد. به‌نظر می‌رسد آنچه در صنعت هوایی رخ داده با شدت بیشتری در سایر صنایع از جمله صنعت خودرو و قطعه‌سازی، مواد غذایی و صنعت دارو هم روی دهد و با رفع موانع قانونی، شاهد تقویت همکاری‌های بین شرکت‌های ایرانی و شرکای معتبر بین‌المللی باشیم، به همین جهت انتظار می‌رود چشم‌انداز آینده این صنایع در بازار سرمایه مثبت باشد، زیرا بهبود فناوری، وجود بازار داخلی 80 میلیونی و زمینه افزایش حجم فروش و امکان افزایش حاشیه سود عواملی است که می‌تواند در شرایط کنونی اقتصاد جهانی برای هر سرمایه‌گذاری جذاب باشد.
در طرف دیگر اما صنایع و شرکت‌هایی هستند که محصولات صادراتی و یا وابسته به قیمت‌های جهانی دارند که با توجه به وضعیت کنونی قیمت نفت، فلزات و سایر کالاها و احتمال قوی افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو آمریکا در آینده نزدیک، بهبود شرایط فروش و درآمد این شرکت‌ها محتمل نیست، کارشناسان و تحلیلگران بین‌المللی هم اعتقاد ندارند شرایط کنونی بازارهای جهانی طی دو تا سه سال آینده تغییر محسوسی در جهت بهبود تجربه کند. این صنایع البته مشکلاتی نظیر ضعف فناوری تولید و بازدهی نسبت به مقیاس در داخل کشور هم دارند که با تقویت سرمایه‌گذاری به‌خصوص از نوع خارجی آن، قابل حل است ولی چشم‌انداز ضعیف بازار بین‌المللی محصولات مانعی در جهت جذب سرمایه‌گذار به این صنایع است.
در صنعت مالی و بانک‌ها، به‌رغم توافق بانک‌مرکزی و سازمان حسابرسی و برگزاری مجامع در آینده نزدیک، چشم‌انداز سودآوری و عملکرد آنها، به‌ویژه با لحاظ استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS)، آن هم نه به‌صورت ترجمه چند صورت مالی براساس (IFRS) بلکه حتی ثبت فعل و انفعالات مالی و حسابداری بر اساس آن استاندارد، به دلیل زمانبر بودن آن، زیاد مشخص نیست. همچنین با توجه به تمایل بانک‌ها برای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی و لزوم لحاظ استانداردهایی نظیر Basel III، نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها و عملکرد مالی و سود سالانه بانک‌ها بیش از پیش تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت و به همین جهت انتظار نمی‌رود طی یکی دو سال آتی شاهد افزایش سودآوری و بهبود عملکرد باشیم.
البته آن روی سکه و جنبه مثبت این موضوع آنجاست که پس از عبور از این دوره، بانک‌های کشور از نظر مالی سالم‌سازی شده و نه‌تنها قادر به توسعه فعالیت‌های خود در بازارهای مالی بین‌المللی خواهند بود، بلکه امکان افزایش سودآوری و به تبع آن افزایش ارزش سهام آنها در بازار سرمایه فراهم خواهد شد. به‌رغم ابهام و نگرانی‌های موجود درباره بازار سرمایه، اعتقاد دارم چشم‌انداز بازار سرمایه در میان‌مدت مثبت است. شاید زمینه رشد همه صنایع بازار وجود نداشته باشد، ولی امکان سرمایه‌گذاری مناسبی در صنایع با چشم‌انداز مثبت وجود دارد.
ارسال نظر