امیر شاملویی: مساله مهاجرت در سال‌های اخیر به ویژه پس از بحران در خاورمیانه و بروز جنگ‌های عراق، سوریه و ناآرامی در افغانستان و شمال آفریقا از جمله کشور لیبی، شدت یافته است. اروپا یکی از مراکزی بوده که با موج گسترده مهاجران ورودی به این کشور روبه‌رو شده است. این مهاجران که عمدتا به کشور آلمان وارد شده‌اند، برخی مشکلات را برای این کشور و در کل قاره به وجود آورده‌اند؛ همچنین برخی کشورها - عمدتا کشورهای اروپای شرقی‌- سیاست‌های به شدت مهاجرستیزانه‌ای در کشور خود وضع کرده‌اند.

علاوه بر این یکی از دلایل مهم برگزاری رفراندوم برای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را می‌توان سیاست‌های مربوط به مهاجرت این اتحادیه دانسته زیرا بسیاری از مردم محلی در نواحی غیر مرکزی انگلستان، با این تصور روبه‌رو بودند که با پذیرش سیاست‌های مهاجرت اتحادیه اروپا از سوی بریتانیا، اشتغال و اقتصاد آنها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و از سوی دیگر مساله اسلام‌هراسی و بیگانه‌هراسی و دغدغه‌های امنیتی مردم نیز به دلیل حضور داعش در خاورمیانه و عملیات تروریستی در خاک اروپا در کنار رکود اقتصادی در قاره سبز به نارضایتی مردم از چنین سیاست‌های مهاجرتی افزوده است. علاوه بر مسائل فوق، به عقیده برخی کارشناسان پذیرفتن حجم بسیار وسیعی از مهاجران در خاک اروپا موجب می‌شود تا این مهاجران با مسائل و ضوابط فرهنگی و قانونی کشورهای میزبان یکپارچه نشوند یا حتی آن را قبول نکنند و این برای جامعه کشورهای مهاجرپذیر تهدیدی بالقوه است.

اما چه چیز به جز مسائل انسان‌دوستانه وجود دارد که موجب شده است کشوری نظیر آلمان و برخی دیگر از کشورهای قاره اروپا اقدام به پذیرش حجم گسترده‌ای از مهاجران کنند؟ از مهم‌ترین موارد مربوطه می‌توان به اقتصاد و مولفه‌های جمعیتی اشاره کرد که آن هم به‌طور غیرمستقیم بر اقتصاد اثر می‌گذارد. در واقع، کشورهایی همچون آلمان سال‌ها است که با کاهش زاد و ولد روبه‌رو بوده و این مساله به حدی رسیده که منجر به این شده است که میزان مرگ و میر در برخی کشورهای اروپایی از زاد و ولد پیشی بگیرد. در این شرایط کشورهای اروپایی برای تداوم رشد اقتصادی خود دست به پذیرش مهاجران زده‌اند تا این کمبود را جبران کنند. با این حال برخی مطالعات که در اروپا انجام شده‌اند این استدلال را رد می‌کنند و معتقدند به خودی خود مهاجرت نمی‌تواند مساله پیر شدن جمعیت را در این کشورها حل کند.

از سوی دیگر، مهاجران واردشده به کشورهای اروپایی مشاغل سطح پایین را با هزینه کمتری برای دولت انجام می‌دهند و برای دولت‌ها صرفه‌جویی مالی به همراه دارند. بنا بر آنچه گفته شد، مزیت‌های اقتصادی مهاجران برای قاره اروپا حداقل در کوتاه‌مدت احساس می‌شود، اما معضلاتی نیز که شرح آن داده شد بر سر راه دولت‌ها قرار گرفته‌اند. برخی مطالعات انجام شده نیز به این نتیجه رسیده‌اند که این حجم از مهاجران نخواهند توانست رشد اقتصاد اروپا را حتی در کوتاه‌مدت بهبود بخشند و تنها بخش کوچکی از آنها بر رشد تاثیرگذار هستند. با این حال باید منتظر ماند و دید در قاره اروپا چه اتفاقی برای مهاجران می‌افتد. در ادامه به نظرات برخی کارشناسان و گزارش‌های موجود در این زمینه می‌پردازیم.