گامی به‌سوی تحلیل حرفه‌ای

دکترسیدمحمد هاشمی‌نژاد
مدیر توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری بورس اوراق بهادار تهران و عضو کمیته گواهینامه حرفه‌ای سازمان بورس و اوراق بهادار تهران

در راستای اجرای بند 23 ماده 1، بند 17 ماده 7 و مواد 28 و 29 قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه 1384 و به منظور تعیین صلاحیت حرفه‌ای اشخاص حقیقی برای تصدی مشاغل در بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس، کانون‌های فعال در بازار اوراق بهادار، نهادهای مالی و شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان، سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به اعطای گواهینامه‌های حرفه‌ای در بازار سرمایه می‌کند. گواهینامه‌های حرفه‌ای در بازار سرمایه ایران متعدد بوده و برای هر حرفه و هر مهارت حتی‌الامکان یک گواهی صادر می‌شود. آزمون‌های مربوط به گواهینامه‌های حرفه‌ای نیز هر شش ماه یک بار از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار می‌شود. برخی از این گواهینامه‌ها جهت افزایش سطح سواد مالی عموم تدوین شده‌اند و برخی از آنها تخصصی بوده و برای یک فعالیت خاص در حوزه بازار سرمایه هستند. در حال حاضر این مدارک حرفه‌ای شامل موارد زیر است:

- اصول بازار سرمایه

- کارشناسی عرضه و پذیرش

- تحلیلگری بازار سرمایه

- ارزشیابی اوراق بهادار

- مدیریت نهادهای بازار سرمایه

- مدیریت سبد اوراق بهادار

- معامله‌گری بازار سرمایه

با توجه به اینکه براساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه سال 1384، کلیه نهادهای مالی اعم از شرکت‌های کارگزاری، سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های مادر (هلدینگ)، شرکت‌های تامین سرمایه، موسسات رتبه‌بندی، پردازش اطلاعات مالی و مشاور سرمایه‌گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند، مطابق مقررات فعلی حاکم بر بازار سرمایه تصدی برخی از سمت‌ها در این نهادهای مالی و اعطای مجوز برخی از فعالیت‌ها به این نهادها، منوط به استخدام تعداد کافی از دارندگان این گواهینامه‌ها خواهد بود. به‌عنوان مثال، معامله‌گران اوراق بهادار و کالا، معامله‌گران قراردادهای آتی، مسوولان سبدگردانی، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری و... در شرکت‌های کارگزاری باید گواهینامه حرفه‌ای مربوطه را اخذ کرده باشند. بنابراین اخذ این گواهینامه‌ها برای فعالان بازار سرمایه و افراد جویای کار می‌تواند مفید باشد.

مدارک حرفه‌ای بازار سرمایه صرفا برای بازار سرمایه کشورمان کاربرد دارد که در آینده درخصوص اعتباربخشی این مدارک اقداماتی انجام خواهد شد که همانند مدارک حرفه‌ای سایر کشور‌ها اولا شناخته شده باشد و ثانیا مورد تایید نهادها یا انجمن‌های بین‌المللی قرار گیرد. کسانی که مدرک بین المللی CFA را اخذ نکرده‌اند می‌توانند به جای مدارک حرفه‌ای مذکور به نهادهای فوق‌الذکر آن را ارائه دهند. مدرک CFA به‌عنوان یک مدرک حرفه‌ای معتبر در زمینه مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری و هم‌تراز و حتی بالاتر از مقطع کارشناسی ارشد در این رشته شناخته می‌شود. این مدرک از جانب موسسه اکونومیست به‌عنوان استاندارد طلایی مدارک حرفه‌ای در زمینه امور مالی و سرمایه‌گذاری شناخته شده است. گرایش به سمت این مدرک افزایش روزافزونی را شاهد بوده است. یکی از مزیت‌های اصلی مدارک حرفه‌ای بازار سرمایه ایران در مقایسه با مدرک حرفه‌ای CFA این است که این مدارک حرفه‌ای برای هر بخش و هر تخصص حرفه‌ای جداگانه در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که مدرک حرفه‌ای CFA یک مدرک کلی است که در سه سطح ارائه می‌شود. هر سطح از مدارک حرفه‌ای CFA خود در برگیرنده چند مدرک حرفه‌ای بازار سرمایه کشورمان است. این موضوع به‌رغم داشتن مزایای متعدد ولی این ایراد را دارد که فردی که قرار است متخصص یک حرفه شود، شاید تمایلی به اخذ مدارک تخصصی دیگر نداشته باشد.

همچنین در اجرای بندهای 2 و 11 ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه 1384 مجلس شورای اسلامی و در راستای ایجاد سازوکارهای لازم جهت توسعه فعالیت‌های آموزش در بازار سرمایه با هدف ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی در این حوزه، دوره‌های آموزشی مختلفی توسط نهادهای مجاز برگزار می‌شود. این دوره‌های آموزشی به دو دسته کلی دوره آموزش عمومی و دوره آموزش تخصصی تقسیم می‌شوند. دوره آموزش عمومی، دوره آموزشی است که به منظور فرهنگ‌سازی در حوزه بازار سرمایه و آموزش مبانی سرمایه‌گذاری و فعالیت در اوراق بهادار توسط نهاد مالی آموزشی مجاز برگزار می‌شود. دوره آموزشی تخصصی نیز دوره‌ای است که به منظور ارائه آموزش‌های تخصصی در بازار سرمایه، آماده کردن اشخاص برای قبولی در آزمون‌های حرفه‌ای بازار سرمایه و تمدید اعتبار گواهینامه‌های حرفه‌ای دارندگان این مدارک یا تایید یا تمدید صلاحیت حرفه‌ای مدیران اشخاص تحت نظارت توسط نهاد آموزشی مجاز برگزار می‌شود.

گامی به‌سوی تحلیل حرفه‌ای