مسیرهای غیرقانونی واردات

بیژن بیدآباد
اقتصاددان

بسیاری از کالاهای خارجی که در بازار ملاحظه می‌کنید ممکن است بدون انجام تشریفات گمرکی وارد بازار شده باشند. بسیاری از این دست کالاها اجازه ورود ندارند به‌عنوان نمونه دستگاه ریسیور ماهواره و گوشی‌های موبایل مشهورترین آنها است. به گفته وزیر ارشاد هفتاد و یک درصد مردم ماهواره دارند، یعنی حدود یازده تا دوازده میلیون دستگاه ریسیور ماهواره باید در خانه‌های مردم موجود باشد. رقم ریالی این تعداد دستگاه به قیمت امروز حدود سه هزار میلیارد تومان می‌شود. این رقم فارغ از دستگاه‌های قدیمی شده یا خراب شده است. حال سوال این است این کالا که اجازه واردات نداشته چگونه به این تعداد در اختیار مردم قرار گرفته؟

این کالاها عملا سیستم گمرک کشور را دور می‌زنند و بدون پرداخت حقوق گمرکی وارد بازار شده و چون بهای تمام شده آنها کمتر از دیگر رقبا است عملا تجار صحیح‌العمل را از بازار خارج می‌کند یا حتی ورشکست می‌کنند. به‌واسطه این موضوع است که عمل خلاف قانون یک فرد ظلم به دیگران است و نباید خلاف دیگران را اغماض کرد. راه‌های متعددی برای انتقال کالا از خارج از کشور به مراکز شهری وجود دارد که هرکدام با یک نوع تخلف از قانون همراه است.

سوای اسکله‌های مجاز و غیرمجاز و بنادر دریایی و هوایی و فرودگاه‌های مختلف اینجا به بیان یک روش بسیار ساده که می‌تواند امکان وقوع داشته باشد، می‌پردازیم: فرض کنید دریک هواپیمای ایرانی و متعلق به یکی از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی، کالای قاچاق از دبی به مقصد تهران بارگیری شود و هواپیما به سمت تهران پرواز کند. هواپیمای مزبور در تهران می‌نشیند و مسافران خود را پیاده می‌کند ولی آن بخش از بار که کالای قاچاق است تخلیه نمی‌شود. چون در صورت تخلیه باید توسط گمرک فرودگاه بازبینی شود زیرا مبدا پرواز خارج از ایران بوده است.

ساعتی بعد همان هواپیما با حمل مسافر به شهر دیگری از شهرهای ایران پرواز می‌کند و آنجا مسافران را پیاده ولی بار قاچاق همچنان در شکم هواپیما مانده و تخلیه نمی‌شود. مجددا هواپیما از آن شهر مسافران تهران را سوار و به مقصد تهران پرواز می‌کند. این بار هواپیمای مزبور پس از رسیدن به تهران همه بار خود از جمله کالای قاچاق را همراه با مسافران تخلیه می‌کند و چون هواپیما این‌بار مبدأ پروازش داخلی است کالایش وارد گمرک نمی‌شود. به همین سهولت کالای قاچاق می‌تواند وارد تهران یا هر شهر دیگری ‌شود.