اهداف دات بازار

فرهاد نافعی
فارغ‌التحصیل دانشگاه استنفورد

فرآیند خرید ساده بسیاری اوقات با انتخاب جایگاه خرید آغاز می‌شود. این تصمیم، انتخاب یک مکان فیزیکی (فروشگاهی برای خرید محصولات با دفتری برای اخذ خدمات) را به دنبال دارد. امروز به‌گونه‌ای فزاینده، مرحله دوم مراجعه به یک وبگاه محصولات و خدمات است. در پس این جریان ساده، ظرایف و جزئیات مهمی پنهانند که برای بنگاه‌های ارائه‌کننده محصولات و خدمات پیامدهای قابل ملاحظه‌ای دارند. در مورد یک فروشگاه فیزیکی عواملی چون سهولت، شهرت، قابلیت دسترسی، قیمت و...تعیین‌کننده هستند. بیشتر این عوامل در مورد فروشگاه‌های آنلاین نیز اهمیت دارند، با این تفاوت که نخستین نقطه تماس میان مصرف‌کننده و بنگاه نام دامنه بنگاه است. به این دلیل که خرید آنلاین، بی‌اختیار amazon.com، digikala.com یا apple.com را تداعی می‌کند. بنابراین از خود زیرساخت اینترنت که بگذریم، سامانه نام دامنه بیشترین سهم را در موفقیت امروزی تجارت الکترونیک داشته ‌است.

حدود ۳۰۰ میلیون نام دامنه در جهان به ثبت رسیده‌است. تا همین اواخر یک خصوصیت مشترک همه دامنه‌ها این بود که پسوند همه، مثلا.com،.ir و.co.ukبه الفبای لاتین بود. چند سال پیش در سایه رشد جهانی اینترنت، آیکون، سازمانی که مدیریت نام‌های دامنه را به‌عهده دارد فراخوانی برای دامنه‌های اینترنتی بین‌المللی (IDN) به زبان‌ها و خطوط گوناکون داد. دات بازار این‌ گونه به دنیا آمد. دات بازار همانند com. وir. یک دامنه مرتبه اول است، ولی به الفبای فارسی-عربی. لغت بازار را بیش از ۵۰۰ میلیون نفر در جهان به‌عنوان جایگاه و پرتال فعالیت تجاری می‌شناسند. در کشور ما تقریبا هر شهر بازارخود را دارد و هر کالا، مانند فرش یا طلا بازار پرتال گونه خود را. در هر بازار تخصصی شباهت زیادی میان لغت بازار و همباره‌های تجاری آن وجود دارد. به اعتباری می‌توان دات‌بازار را یک دامنه مرتبه اول پشت پرده تجسم کرد که روح اولیه دات‌کام را تسخیر می‌کند، یعنی همانا نمایش‌دهنده اختصاری «تجاری». با جهانی‌تر شدن اینترنت، بیشترین کاربردهای مفید آن به‌طور فزاینده‌ای ماهیت محلی پیدا کرده‌اند. در واقع تقریبا ۸۰ درصد هزینه مصرف‌کنندگان در فاصله ۶ تا ۸ کیلومتری خانه آنها است. این امر اهمیت زبان محلی در تجارت به مفهوم عام و در تجارت الکترونیک، به‌طور خاص را پررنگ‌تر می‌کند. دات‌بازار با هدف مشخص ترویج و توانمندسازی تجارت الکترونیک محلی و ایجاد ورودی ارزان‌قیمت به عرصه کسب‌و‌کار آنلاین پدید آمد. وبگاه‌هایی چون موبایل بازار، سفر بازار و کفش بازار می‌توانند در نقش پرتال‌ به خدمت گرفته شوند و نمونه‌هایی از مایملک‌های منحصربه‌فرد آنلاین باشند. حمایت از محتوای محلی به باور ما دات بازار از روند رشد محتوای محلی به زبان محلی سود خواهد برد و متقابلا به تسریع رشد این روند کمک خواهد کرد.

حمایت استفاده از زبان محلی: بیشتر سایت‌هایی که محتوا به زبان محلی دارند برای تعامل به زبان و خط محلی تنظیم شده‌ند (مثلا سایت‌های تجارت الکترونیک که اجازه پر کردن فرم می‌دهند). دات‌بازار با این گرایش به تعامل آنلاین با زبان محلی سازگار است و از آن حمایت می‌کند.

بهبود شناسایی دامنه: از جمله دلایل مهم و معتبر برای داشتن دامنه مرتبه اول به خط محلی این است که راحت‌تر در حافظه کاربران محلی می‌مانند و برای آنان معنی‌دارترند. به ‌علاوه، با اینکه لغت‌ها معمولا نمایش استاندارد منحصربه‌فردی در زبان اصلی دارند، بازنویسی آنها به خط دیگر ممکن است شکل استانداردی نداشته‌ باشد. مثلا لغت «عروسی» به الفبای لاتین به اشکال مختلفی چون Arousi، Aroosi و Arusi نوشته می‌شود. این نکته به یک ناکارآمدی جدی در به‌کارگیری الفبای لاتین در بازارهایی که زبان رایجشان از الفبای فارسی-عربی استفاده می‌کند اشاره دارد: آوای یک نام دامنه، کاربر را به وبگاه منحصربه‌فردی هدایت نمی‌کند. درگوش دادن به رادیو اغلب به این مشکل برمی‌خوریم. این در حالی است که ایجاد تناظر یک‌به‌یک میان نام کالا یا خدمات از یکسو و دامنه از سوی دیگر برای تثبیت برند در یک بازار شلوغ امری بسیار حساس است.

وابستگی محلی: با وجود برد و پوشش جهانی آن، بخش عمده‌ای از استفاده اینترنت محلی است، از قبیل اطلاعات محلی، اخبار محلی، فیلم و سینمای محلی و خرید محلی. نام دامنه لازم نیست فقط یک نشانی اینترنتی باشد، بلکه می‌تواند حاوی اطلاعاتی در مورد آنچه سایت می‌خواهد حکایت کند و هویت مخاطبان آن باشد. دامنه یک بنگاه، هویت و برند آنلاین آن است و اطلاعات زیادی را برای مخاطبان بازگو می‌کند. مثلا دامنه <tala.com> (به لاتین) به اندازه <طلا.بازار> (به فارسی) گویای اطلاع نیست.

ترویج تجارت الکترونیک: دات‌بازار از آغاز به این منظور اندیشیده شد که توانمندکننده تجارت الکترونیک باشد به این ترتیب که دامنه‌های زیر آن می‌توانند به‌عنوان پرتال سرمایه ارزشمند آنلاین تلقی شوند. در بازار پیش‌بینی شده برای این دامنه که براندهای محلی هنوز رشد کافی نیافته‌اند، ایده پرتال (دات‌بازار) جذابیت و پتانسیل بالایی دارد و می‌تواند موتور محرکه رشد تجارت الکترونیک باشد.

* دات‌بازار معطوف به یاری کاربران در استفاده از زبان و خط محلی برای راه‌اندازی حضور آنلاین است به شیوه‌ای که قبل از پیدایش IDN ممکن نبود.

* همانند جهان واقع که در آن فروشندگان به سوی مناطق پرجمعیت و پر ترافیک گرایش پیدا می‌کنند، همین الگو در جهان مجازی نیز دنبال می‌شود. اکنون پرتال‌های زیبا و هوشمندانه‌ای برای جذب مطلوب‌ترین مشتریان طراحی می‌شود و این پرتال‌ها را کاربران معمولا با نام دامنه‌شان به یاد می‌آورند. نام دامنه اکنون خود به برند تبدیل شده است.

• نقش موتورهای جست‌وجو در سوق دادن ترافیک به سایت‌های خاص منجر به آفرینش شاخه جدیدی در سئو (SEO یا بهینه‌سازی موتورهای جست‌وجو) شده‌ است. در بازارهای محلی این جست‌وجوها به‌گونه‌ای فزاینده بر اساس کلمات کلیدی در زبان بومی کاربران صورت می‌گیرد. در طولانی مدت اثر این امر بهبود رتبه‌بندی سایت‌های با نام دامنه به زبان‌های محلی است. هرچند اکنون دامنه دات‌بازار دوران آغازی خود را می‌گذراند، اما می‌توان از بعضی سایت‌های پیشگام راه‌اندازی‌شده و فعال تحت دات‌بازار مانند امن.بازار و حسابداری.بازار بازدید کرد.