اقتصاد رمضان
قدمت ادیان به اندازه تاریخ بشر است و طبیعی است که تاثیرات ادیان ومذاهب بر متغیر مهم اقتصادی مورد پرسش باشد. اما باید در نظر داشت اگرچه این رابطه، بدیهی به نظر میرسد اما اندازهگیری میزان تاثیر و اهمیت آن هم به لحاظ مفهومی و هم به لحاظ آماری و تجربی کار بسیار مشکلی است. علاوه براین به واسطه آنکه دین پدیده اجتماعی چندوجهی است و دارای جوانب بسیاری است، میتواند دارای اثرات متفاوتی باشد. یکی از جنبههای اساسی که در میان تمام ادیان مشترک است، تعریف قواعد رفتاری و اعمالی است که پیروان آن دین را محدود میکند.
قدمت ادیان به اندازه تاریخ بشر است و طبیعی است که تاثیرات ادیان ومذاهب بر متغیر مهم اقتصادی مورد پرسش باشد. اما باید در نظر داشت اگرچه این رابطه، بدیهی به نظر میرسد اما اندازهگیری میزان تاثیر و اهمیت آن هم به لحاظ مفهومی و هم به لحاظ آماری و تجربی کار بسیار مشکلی است. علاوه براین به واسطه آنکه دین پدیده اجتماعی چندوجهی است و دارای جوانب بسیاری است، میتواند دارای اثرات متفاوتی باشد. یکی از جنبههای اساسی که در میان تمام ادیان مشترک است، تعریف قواعد رفتاری و اعمالی است که پیروان آن دین را محدود میکند. بهطور کلی در درجه اول ادیان، به تعریف اعمالی میپردازند که پیروان دین را مقید میسازد تا زمان و منابعی را صرف اعمال خاصی کنند که میتوانست در پروسه تولید به کار گرفته شود.
در درجه دوم ادیان میتوانند با تعریف قواعدی مانند قوانینی که برخورد پیروان آنها را با افراد غیرمومن محدود میکند یا رژیم غذایی خاصی را به آنها تحمیل میکند، بهطور مستقیم بهرهوری اشخاص را تحت تاثیر قرار دهند و در درجه سوم ادیان با شکلدهی به اعتقادها و ارزشهای افراد تصمیمات اقتصادی افراد را تحت تاثیر قرار میدهند. در متون تحقیقاتی اخیرا پس از مدتها بیتوجهی به بررسی و مطالعه آثار و روابط بین دین و عملکرد اقتصادی پرداخته شده است و طی برخی از این مطالعات همبستگی بین رفتار و اعمال مذهبی (بهعنوان مثال مشارکت در فعالیتهای مذهبی) و رشد اقتصادی و بهطور مشابه بین اعمال دینی و اعتقادی بر درآمد در سطح کشوری یا فردی، مشاهده شده است. اما این تمام ماجرا نیست. باید در نظر داشت که رفتارهای دینی و مذهبی درونزا هستند و به خوبی میتوانند بر متغیرهایی مانند رشد اقتصادی تاثیر بگذارند. شواهد قانعکنندهای وجود دارد که حکایت از رابطه علی و معلولی این دو دارد. این رابطه زمانی بیشتر آشکار میشود که تاثیرات عمل معینشده در دین بر رفتار انسان مشخص باشد. از این رو میتوانیم نتایج آن و تاثیراتش بر محیط اقتصادی را بهتر درک کنیم. یکی از مهمترین این احکام دینی روزهداری در ماه مبارک رمضان است. پژوهشهای فراوانی روی تاثیرات این فریضه الهی انجام شده است. پژوهشهای دکتر محمد کریمی استاد دانشگاه و اقتصاددان ایرانی مقیم آمریکا نشان میدهد با وجود اینکه برای زنان باردار روزه گرفتن در شرع مقدس واجب نیست، برخی از این زنان باردار اقدام به گرفتن روزه کردهاند که اثرات مناسبی بر وزن و قد اطفال آنها نداشته است. یکی دیگر از این پژوهشها که توسط دوتن از استادان هاروارد انجام شده است، نشان دهنده اثرات این فریضه بر رشد اقتصادی همچنین شادی مردم کشورهای مسلمان است. این نتایج اثراتی کوتاهمدت را بر رشد اقتصادی این کشورها نشان میدهند که البته با شادکامی بیشتر مردم این کشورها همراه است.
ارسال نظر