گردشگری یکی از صنایع مهم به شمار می‏رود که در سال‏های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. این توجه به‌ویژه از سوی کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای مبتنی بر صادرات کالاها رخ داده است. در دو سال گذشته با کاهش شدید قیمت نفت و سایر کالاها، کشورهایی که بخش اعظمی از درآمدهای خود را مدیون چنین منابعی بودند با دشواری‏هایی در تامین بودجه و مخارج خود روبه‏رو شدند. گردشگری یکی از راه‏های نجات چنین اقتصادهایی به شمار می‏رفت تا بتوانند با جذب گردشگران خارجی بخشی از آسیب وارد شده به منابع ارزی خود را جبران کنند. ایران نیز در بین کشورهایی قرار دارد که دچار چنین وضعیتی شده است؛ اما هنوز به دلیل پاره‏ای مشکلات توان جذب گردشگران خارجی را به میزانی که در حد ظرفیت و استعداد آن باشد، نداشته است.

یکی از موانع برای رسیدن ایران به چنین هدفی که تا حدودی به خروج از وابستگی درآمدهای ارزی به نفت نیز کمک می‏کند، تحریم‏هایی بود که از سوی قدرت‏های جهانی بر کشور اعمال شده بود و مشکلاتی را برای مسافران و گردشگران ایجاد می‏کرد. از سوی دیگر، این تحریم‏ها منجر به تصویر نه‌چندان مناسبی برای سفر به کشور شده بود. روی‏هم‏رفته، این مسائل موجب شد تا به‌رغم اینکه ایران در گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال گذشته به‌عنوان ارزان‏ترین مقصد سفر در رقابت قیمتی انتخاب شده بود و با داشتن میراث فرهنگی غنی که در جهان جزو ۱۰ کشور برتر قرار گرفته بود، باز هم گردشگران خارجی به اندازه‏ای که شایسته است به کشور مسافرت نکنند. پیش‏بینی می‏شود پس از رفع تحریم‏ها، ایران بتواند با تدوین راهکارهای مناسب، به یکی از مقاصد مهم جلب گردشگران خارجی بدل شود.

البته در این میان نباید از ضعف زیرساخت‏های مربوط به حوزه گردشگری از جمله هتل‏ها و سایر مواردی از این دست غافل شد. باید به خاطر داشت که در بسیاری از کشورها، از جمله ترکیه و مصر، گردشگری علاوه‌بر درآمدزایی در بهبود وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی کشور مانند ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی نقش مهمی دارد. پیگیری تجارب این کشورها با توجه به زمینه‏های مناسبی که ایران در این حوزه دارد، گامی مثبت در رشد و توسعه اقتصادی خواهد بود. عواید ناشی از گردشگری به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد اثر می‏گذارند. اثر مستقیم مربوط به حوزه‏هایی از جمله هتل‏ها، آژانس‏های مسافرتی، خطوط هواپیمایی و خدمات حمل‏ونقل مسافر است؛ در حالی که اثر غیرمستقیم و القایی شامل اثرات ناشی از سرمایه‏گذاری و اثرات درآمدی القایی است. در ادامه به بررسی چشم‏انداز وضعیت گردشگری ایران در آینده نزدیک پرداخته شده است.