دسترسی ایران به بانک‌های آلمانی

منبع: دویچه وله

تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در ماه ژانویه سال جاری برداشته شدند و فضای جدیدی را در مورد فرصت‌های تجاری برای این کشور پیش روی آن قرار داده‌اند. با وجود این به نظر می‌رسد که این کشور هنوز به بازارهای مالی دسترسی ندارد. پرسش این است که چرا؟در جلسه صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی در شهر واشنگتن، ایران از ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا خواست به این کشور کمک کنند تا به نظام مالی جهانی دسترسی داشته باشد. ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، در این جلسات گفت که قادر نیستند از دارایی‌های مسدود شده (frozen) خود در خارج از کشور استفاده کنند، اگر چه به نظر می‌رسید دارایی‌های این کشور با برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی در ماه ژانویه قابل برداشت و دسترسی باشند. بسیاری از بانک‌های بین‌المللی هنوز از فاینانس و تامین مالی معاهدات تجاری و به جریان انداختن مبادلات مربوط به این کشور امتناع می‌کنند زیرا از پیامد مشکلات حقوقی ایجاد شده توسط ایالات متحده آمریکا هراس دارند.

در روز ۱۴ جولای سال ۲۰۱۵ ایران به توافقی با قدرت‌های جهانی دست یافت تا در قبال کاهش برخی امکانات هسته‌ای خود و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، از منافع ناشی از برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی بهره‌مند شود. در ژانویه ۲۰۱۶، جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا و فدریکا موگرینی، مسوول روابط خارجی و سیاست‌های امنیتی اتحادیه اروپا برداشته شدن تحریم‌ها و دستیابی به توافق هسته‌ای را اعلام کردند. کمی بعد در فوریه ۲۰۱۶، شبکه نقل و انتقالات جهانی سوئیفت اعلام کرد که برخی از بانک‌های ایرانی دوباره به آن متصل شده‌اند و به آنها اجازه داده شده است تا مبادلات برون‌مرزی را با بانک‌های خارجی انجام دهند.در نتیجه تحریم ها، بانک‌های ایرانی به مدت چهار سال از این شبکه دور مانده بودند. اما برخی جزئیات در این زمینه وجود دارد. نخست اینکه ایالات متحده تمام تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را در ماه ژانویه لغو نکرده بلکه تنها تحریم‌های ثانویه را لغو کرده است. طبق اظهارات خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، اشخاص و شرکت‌های آمریکایی به‌طور گسترده از وارد شدن در مبادلات ایران یا دولت این کشور منع شده‌اند. علاوه بر این، دولت آمریکا بیش از۴۰۰شخصیت حقیقی و حقوقی را از فهرست مربوط به تحریم‌ها حذف کرده است. اما بیش از ۲۰۰شخصیت حقیقی و حقوقی همچنان در این فهرست به چشم می‌خورد. حتی شرکت‌های غیر آمریکایی نیز از تجارت با آنان منع شده‌اند. اتحادیه اروپا نیز فهرست مشابهی دارد.

برای مثال بانک‌های ایرانی متهم به ارتباطی شده‌اند که همچنان از سوی آمریکا تحت تحریم‌ها قرار می‌گیرد. بانک‌های خارجی که به دنبال کسب و کار و رابطه تجاری در ایران هستند طبق هشداری که در ماه مارس به آنها داده شده است، از این موسسات اجتناب می‌کنند. در حالی که بانک‌های غیر آمریکایی عموما از کسب و کار با ایران منع شده‌اند، مشکلات عمده باقی مانده است. مهم‌ترین موارد در این بین، نقل و انتقالات دلاری است که پراهمیت‌ترین ارز در جهان است. طبق اظهارات خزانه‌داری آمریکا، بانک‌های آلمان و سایر کشورها نیز مقید شده‌اند که تسویه دلار و مبادلات دلاری را با ایران از طریق نهادهای مالی ایالات متحده آمریکا انجام ندهند. این امر به این معنی است که با توجه به اظهارات انجمن بانک‌های آلمان، پرداخت‌ها بر حسب دلار با شرکای تجاری در ایران نمی‌تواند از طریق سوئیفت انجام گیرد. بانک‌های اروپایی از نقض قوانین می‌ترسند و به جریمه ۵/ ۱ میلیارد دلاری کامرز بانک به همین دلیل در سال گذشته اشاره می‌کنند. سود این بانک آلمانی به دلیل این جریمه سنگین در سال گذشته نصف شد. به دلیل وجود چنین تحریم‌های مشابهی، بانک فرانسوی بی ان پی پاریباس ۸/ ۸ میلیارد دلار در ژوئن سال ۲۰۱۴ جریمه شد. برای بانک ها، بسیار پیچیده است که به طریقی بتوانند از فعالیت‌های شریک تجاری خود با خبر شوند. ثبت شرکت‌ها به اندازه کافی معتبر نیست و نیز برخی شرکت‌های حقوقی که می‌توانند اطلاعات را از نظر قانونی تایید کنند، چندان زیاد نیستند. این چالشی است که فرد را به شک می‌اندازد و احتمال این را به وجود می‌آورد که با افرادی معامله کند که در لیست تحریم آمریکا قرار دارند.

به علاوه، یک سازمان درون دولتی (FATF) که (به ظاهر) فعالیت‌های ضد پولشویی انجام می‌دهد، مدعی است که ایران کشوری با ریسک بالا است. بانک‌ها باید استانداردهای سختگیرانه‌تری را به هنگام معاملات با این کشورها انجام دهند و نیاز به سرمایه و نقدینگی بالاتری دارند. به علاوه، اعتبارات تضمین صادرات توسط دولت آلمان در حال حاضر ارائه نمی‌شود. تمام این نتایج پیشرفت اندکی داشته‌اند.رئیس بانک مرکزی ایران، بر این باور است که همه طرف‌ها به خصوص آمریکا باید موانع موجود را برطرف کنند. وی اضافه می‌کند که ایالات متحده آمریکا باید تغییراتی در قوانین و مقررات دهد تا ایران بتواند به نظام‌های مالی دسترسی پیدا کند. جک لیو، وزیر خزانه‌داری آمریکا در ملاقات با ولی‌الله سیف در واشنگتن گفته است که ایالات متحده آمریکا به تعهدات مربوط به تحریم‌ها پایبند است و به نظر می‌رسد چانه‌زنی در این باره ادامه داشته باشد. با توجه به سخنان رئیس‌جمهور اتریش، هاینتس فیشر، اینکه چقدر طول می‌کشد تا تحریم‌های باقی مانده به‌طور کامل رفع شوند بر کسی روشن نیست. وی این سخنان را در ماه گذشته در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود. انجمن بانک‌های آلمانی تصور می‌کنند که ارزیابی دوباره ایران از سوی سازمان ضد پولشویی FATF و اتهام زدن به ایران در مورد آنچه که حمایت مالی از تروریسم می‌خوانند، ممکن است حتی یک یا دو سال به طول بینجامد.