پیش‌بینی افزایش رونق

فرزاد صالحی

کارشناس صنعت خودرو

سال ۹۴ سال پر فراز و نشیبی برای صنعت خودرو ایران بود. از طرفی بعد از احیای تولید در سال ۹۳ و عبور از مرز تولید یک میلیون و یکصدهزار دستگاهی در آن سال، هدف‌گذاری یک میلیون و چهارصد هزار دستگاهی از طرف وزارت صنعت برای آن تعیین شد حال آنکه مشکلات عدیده پیرامونی این صنعت اجازه رشد تولید را نداد و حتی طبق آمار منتشره تولید تجمعی در پایان سال به رقمی کمتر از یک میلیون دستگاه رسید و کاهش ۱۲ درصدی نسبت به سال ۹۳ ثبت شد.

دلایل این فروکش محسوس از چند منظر قابل بررسی است. اول از همه بازار و مشتریانی که بعد از اتفاقات مثبت سیاسی پیش آمده منتظر ورود برندها و مدل‌های جدید با قیمت‌های مناسب‌تر هستند. همین‌طور کسانی که همچنان اعتقاد به بالابودن قیمت خودروهای موجود و بی‌کیفیتی و ناامنی این خودروها دارند و البته بخش دیگری از بازار و مشتریان بالقوه که در سالیان اخیر با مشکلات اقتصادی فراوانی دست و پنجه نرم کرده‌اند و وقتی وضعیت زندگی و قدرت خرید خود را ارزیابی می‌کنند بسیار محتاط تر از قبل تصمیمی برای خرید خودرو به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای برای خانواده خود می‌گیرند. همچنان که در یک بازه کوتاه و در طرح نجات بازار خودرو، دولت با اعطای وام ۲۵ میلیونی سعی در جذب همین گروه از مشتریان داشت که البته موفق هم شد. از جمله دلایل مهم دیگر می‌توان به مشاجرات علنی شورای رقابت با خودروسازان و حتی وزارت صنعت اشاره کرد. آنجا که آشکارا طرفین مواضع یکدیگر را در پیشگاه عمومی زیر سوال بردند و هیچ وقت به یک تعادل منطقی برای آرامش بازار دست نزدند. همه موارد بالا نشان از آن دارد که بازار و مشتریان بسیار آگاهانه تر و با دقت‌تر از گذشته به خرید خودرو تمایل نشان می‌دهند. در سالیان گذشته به‌دلایلی نظیر اقتصاد ناکارآمد و فشار تحریم‌ها در کنار محدودیت تولید و عرضه و همچنین عواقبی مثل نرخ بالای تورم، همیشه در کنار مشتریان و مصرف‌کنندگان، عده‌ای به‌عنوان واسطه با رانت‌های پنهان سعی در گرفتن ماهی از آب گل آلود داشته‌اند.

به این صورت که به‌عنوان مشتری غیرحقیقی هر یک تعدادی از مدل‌ها را از خودروسازان پیش خرید کرده و در بازار با قیمت‌های بسیار بالاتر به فروش می‌رساندند که این خود نیز باعث به‌وجود آمدن تکاپو و تحریک تقاضا می‌شد. این روند نیز با سیاست‌های انقباضی دولت در مهار تورم و کنترل نسبی نرخ ارز در سال ۹۴ عملا متوقف شد. از طرفی به‌نظر می‌رسد عملکرد خودروسازان نیز در شکل‌گیری رکود تقاضا در سال گذشته بی‌تاثیر نبوده است، همچنین در کنار مواردی نظیر خدمات پس از فروش، به غیر از یکی دو مدل نظیر ساندرو عملا در سال گذشته خودروی جدیدی از طرف آنها برای تحریک بازار عرضه نشد و اگر هم در مقاطعی از مدلی رونمایی به‌عمل آمد، رونمایی از مدلی بود که فیس لیفت جزئی روی آنها انجام شده بود و فاقد جذابیت برای جلب مخاطب و مشتریان بود. در حالی که در بازارهای رقابتی دنیا نظیر چین بعضا هر هفته یک خودروی کاملا جدید به بازار عرضه می‌شود. علاوه بر آن رسانه‌ای شدن گسترده مذاکرات خودروسازان با خودروسازان مطرح و بازیگران احتمالی جدید بازار ایران نظیر فولکس واگن، فیات، اشکودا و ... نیز ناخواسته موجب رکود بیشتر در بازار و انتظار ورود برندهای جدید شد. در کنار خودروسازان، سال ۹۴ سال بسیار پرچالشی برای قطعه‌سازان نیز بود چرا که کاهش فروش و کسری درآمدهای خودروسازان موجب تاخیرهای طولانی در پرداخت‌های قطعه‌سازان شد. در این برهه حتی قطعه‌سازان بزرگ نیز متحمل ضررهای سهمگین و به تبع آن کاهش فعالیت و تعدیل نیروی انسانی شدند. اما سال ۹۵ سال متفاوتی خواهد بود. از طرفی آرامش تدریجی فضای سیاسی و رشد نسبی اقتصادی کشور قابل پیش‌بینی است. برندهای معتبر بین‌المللی اذعان به وجود بازار پرپتانسیل ایران دارند و در تلاش هستند هر یک گوشه‌ای از این بازار را به مرور در دست بگیرند. پیش‌بینی نگارنده برای سال ۹۵ سال بسیار پررونق‌تر با افزایش حجم حداقل ۳۰ درصدی بازار به نسبت سال ۹۴ و تلاش حداکثری فعالان این حوزه در حلقه‌های مفقوده این صنعت شامل خدمات پس از فروش و برندینگ در راستای حفظ و وفاداری مشتریان خواهد بود و شاید بتوان در پایان سال عنوان سال پرهیجان را بر خلاف سال پرنوسان ۹۴ روی آن نهاد.