امیر شاملو: گرمایش زمین یکی از معضلاتی است که در سال‌های جاری بسیار شنیده می‌شود. رسانه‌ها و فعالان محیط زیست اکنون این بحث را بیش از پیش جدی می‌گیرند تا جایی که بحث این موضوع به مراسم جوایز سینمایی هم باز شده است؛ در این مراسم لئوناردو دی‌کاپریو برنده اسکار امسال خواستار توجه بیشتر به مساله گرمایش زمین شد. گرمایش زمین در نتیجه افزایش فعالیت‌های صنعتی از انقلاب صنعتی در ۱۵۰ سال اخیر تا به امروز بوده است. انتشار هر چه بیشتر گازهای گلخانه‌ای و به‌خصوص کربن در جو زمین از دید بسیاری از کارشناسان منجر به تغییر وضعیت آب و هوایی می‌شود. هر چند این تغییرات آب و هوایی منجر به دشواری‌های زیادی برای زیستن در سطح زمین می‌شود، اما در اینجا با رویکردی اقتصادی به این مساله نگاهی گذرا خواهیم انداخت.

گرم شدن کره زمین نتایجی زیست محیطی به همراه دارد که از جمله آن می‌توان به افزایش سطح آب دریاها و آب شدن یخ‌های قطبی و منابع آب شیرین کره زمین اشاره کرد. آلودگی کربن هر روزه نتایج وخیم‌تری به همراه خود می‌آورد، به همین دلیل اکثر کشورها به فکر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود افتاده‌اند.سابقا تصور می‌شد که آلودگی کربن و مسائل مربوط به ازدیاد گازهای گلخانه‌ای در جو زمین، تنها بر رشد اقتصادی کشورهای فقیر اثرگذار است و چندان تاثیری بر رشد کشورهای ثروتمند نمی‌گذارد و هزینه‌های سلامت مربوط به افراد را افزایش می‌دهد. با این وجود تحقیق اخیری که توسط دانشگاه استنفورد انجام شده است، نشان می‌دهد که کشورهای ثروتمند نیز از این آسیب مصون نخواهند ماند. تحقیقات این تیم نشان می‌دهد که از نظر اقتصادی بهترین دما برای بهره‌وری اقتصادی و رشد دمای ۱۳ درجه سانتیگراد است و دمای بیشتر می‌تواند به بهره‌وری و تولید محصولات کشاورزی آسیب بزند. همچنین این افزایش دما می‌تواند منجر به نابرابری بیشتر شود که اگر به مسیر پیشین مصرف بالای سوخت‌های فسیلی و آلودگی کربنی ادامه دهیم، ۷۷ درصد از کشورها در سال ۲۱۰۰ فقیرتر از وضعیتی خواهند بود که گرمایش جهانی را کاهش دهیم. برخی از کشورها حتی ممکن است در سال ۲۱۰۰ فقیرتر از امروز خود شوند.

یکی از پیامدها و راه حل‌ها برای غلبه بر این مشکل این است که قیمت‌گذاری صحیحی برای مصرف کربن صورت گیرد زیرا هزینه اجتماعی کربن در این حالت رو به افزایش است و می‌تواند یکی از مصادیق شکست بازار باشد.علاوه بر مواردی که گفته شد، باید به مساله دیگری نیز توجه کرد که هزینه گذار کشورها از این سیستم به سیستمی سازگارتر با محیط زیست است. در کنفرانس پاریس که در تاریخ ۳۰ نوامبر سال گذشته میلادی در پاریس انجام شد، تعهداتی مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از سوی آلاینده‌ترین کشورها صورت گرفت. در این کنفرانس، ایالات متحده آمریکا، چین، مکزیک و اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند تا سال ۲۰۳۰ مقادیری از سطح تولید فعلی گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهند. این مقادیر، هزینه‌های بسیاری بر این کشورها تحمیل خواهد کرد و نظر مخالف برخی از کارشناسان را در پی داشته است، اگر چه همچنان بسیاری دیگر نیز معتقدند که باید به انرژی‌های تجدیدپذیر توجه کرد. سعی در استفاده از فناوری‌های نوین که بتوانند با مقدار کربن کمتری کار کنند و کمتر هوا را آلوده کنند یکی از استراتژی‌هایی است که توسط چینی‌ها برای رسیدن به این هدف دنبال می‌شود. در مقالات زیر به مهم‌ترین مسائل مربوط به گرمایش زمین و اقتصاد اشاره خواهیم کرد.