واردات یا سرمایه‌گذاری مشترک؟

فرید فولادی

مدیر بازاریابی شرکت همکاران سیستم

صنعت فناوری اطلاعات هم مانند سایر صنایع، منتظر اثرات برداشته شدن تحریم‌ها و رونق در پسا تحریم است. صنعتی که اگرچه یکی از پربازده‌ترین صنایع جهان است و چشم انداز بسیار روشنی هم دارد، اما در ایران فقط نام صنعت را با خود یدک می‌کشد و در عمل نه اولویت دولت است و نه اولویت سرمایه‌گذاران، چه راه‌های ساده‌تری برای کسب سود وجود دارد و نیازی به استخوان خرد کردن در تولید و توسعه فناوری‌های نوین نیست. واقعیت این است که برداشته شدن تحریم‌ها هم عمدتا به واسطه‌گری در صنعت فناوری اطلاعات کمک می‌کند و نه به تولید و توسعه آن. آنهایی هم که منتظر این روز بوده‌اند اغلب نگاهشان همکاری مشترک با شرکت‌های معتبر جهان برای توسعه و تولید نیست، بلکه به دنبال واردات محصولات آماده خارجی (چه سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری) هستند که بدون توجه به تناسب آنها با نیاز واقعی صنایع و مصرف‌کنندگان و با تکیه بر نام و برندهای موفق جهانی آنها را در بازار عرضه کنند. به راستی چند شرکت به دنبال این هستند که با ایجاد شراکت‌ استراتژیک با شرکت‌های خارجی، به توسعه و تولید بپردازند و بخواهند به پایگاه توسعه محصول یا عرضه خدمات ارزش آفرین در ایران تبدیل شوند؟ و در مقابل چند شرکت چشم به واردات محصولات آماده و فروش آنها در ایران دوخته‌اند، بدون اینکه به ارزش افزوده این محصولات در کشور توجه کنند.

اگرچه تک تک فعالان این صنعت لازم است که با نگاهی آینده‌نگر و مترقی، فقط به امروز خود فکر نکنند و منافع مملکت و صنعت را هم در طولانی مدت در نظر بگیرند، اما علاوه بر آنها چه کسی تولید در فناوری اطلاعات را در عمل و نه در شعار پذیرفته و حمایت می‌کند؟

چه کسی این صنعت را یک صنعت جدی و قابل سرمایه‌گذاری می‌داند و از میان این همه متولی که همگی داعیه مالکیت این صنعت را دارند، کدام‌یک به جد برای اعتلای آن تلاش می‌کند؟

صنعت فناوری اطلاعات می‌تواند به یکی از پربازده ترین صنایع ایران تبدیل شود، اما برای این‌کار فقط برداشته شدن تحریم‌ها و ارتباط با شرکت‌های خارجی کافی نیست، بلکه لازم است نقشه و برنامه‌ای وجود داشته باشد که چشم‌انداز این صنعت را ترسیم کند و متولی‌ وجود داشته باشد که تصمیمات خود را بر مبنای این برنامه تنظیم کند. این برنامه هم از پشت میزهای دانشگاه و اتاق‌های سازمان‌های کم اثری که فقط از دور به این صنعت نگاه می‌کنند بیرون نمی‌آید، بلکه باید فعالانی که سال‌هاست در این صنعت زندگی کرده‌اند، با درک صحیح نیازهای موجود در کشور و با مطالعه تطبیقی با نمونه‌های موفق جهانی و مشاوره با شرکت‌های معتبر بین‌المللی این برنامه را ترسیم کنند.

اگرچه متاسفانه بسیاری در این صنعت نگاهشان به چند غول بزرگ جهانی است و حتی شرکت‌های سه نفره هم آنها را الگو قرار می‌دهند، ولی نباید فراموش کرد که چند نام معروف و بزرگ در جهان مانند گوگل و اوراکل نمی‌توانند الگوی خوبی برای ما باشند، چه بسا موفقیت آنها به بسیاری از عوامل کلان تر سیاسی و اقتصادی هم متصل است و واقعی‌تر آن است که ببینیم نقش فناوری اطلاعات در توسعه کشورهایی که بسیار از این صنعت بهره برده‌اند مانند کره جنوبی یا هند چیست و کدام شرکت‌ها و سازمان‌ها و با چه الگویی در این موفقیت سهیم بوده‌اند و چگونه توانسته‌اند به توانایی صادرات دانش مهندسی در این صنعت برسند.