بزرگ‌ترین انتقال ثروت تاریخ

سیمون کندی

تحلیلگر بلومبرگ

در طول ۳۵ سال گذشته، تقریبا هر بحران اقتصادی به دلیل شوک نفتی اتفاق افتاده است. نگرانی حال حاضر این است که قیمت پایین نفت اقتصاد جهانی را با مشکل روبه‌رو خواهد ساخت. شرکت اپل از فروش کم این شرکت شکایت می‌کند و دلیل آن را رشد پایین اقتصادی کشور‌های نفت‌خیز می‌داند. «هان دو جونگ» اقتصاددان بانکی در آمستردام می‌گوید: «هیچ‌گاه فکر نمی‌کردم که آرزو کنم تا قیمت نفت بالارود. هم اکنون اقتصاد جهان به بهای بالای نفت نیازمند است.»

مشکل از جایی شروع می‌شود که اقتصاد جهان نسبت به ۱۵ یا ۲۵ سال گذشته به کشور‌های نوظهور بیشتر متکی است. با نگاهی به گذشته در می‌یابیم که زیانی که کشور‌های صادرکننده نفت متحمل می‌شوند، بیش از منفعت واردکنندگان است. بدون در نظر گرفتن کشورهای هند و چین، اکثر کشور‌هایی که اقتصاد نوظهور دارند از وجود کالاهای پایه و نفت غنی هستند و به گفته صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد چنین کشورهایی ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی فعلی جهان را تشکیل می‌دهد.آهنگ رشد اقتصادی کشور‌هایی مانند روسیه، عربستان، نیجریه و برزیل بسیار کند است. معاون رئیس تحقیقات صندوق بین‌المللی پول درخصوص وضع فعلی کشورهای صادرکننده نفت می‌گوید: «بسیاری از کشور‌های صادرکننده‌های نفتی با شرایط دشواری روبه‌رو هستند و اکنون باید از هزینه‌های خود به شدت بکاهند که این مساله در رشد اقتصادی‌شان تاثیر خواهد گذاشت.»اما از سوی دیگر اگر به کاهش بهای نفت از سوی مصرف‌کننده بنگریم به این نتیجه خواهیم رسید که با این شرایط رانندگان تاکسی جشن خواهند گرفت. در این راستا مدیر عامل شرکت بلک راک می‌گوید: «واقعیت این است که با کاهش قیمت نفت ۴ میلیارد نفر در دنیا می‌توانند از قیمت انرژی ارزان‌تر استفاده کنند، درآمد قابل دسترسی بیشتری خواهند داشت و نهایتا این موضوع باعث خواهد شد تا دوباره آهنگ اقتصاد جهانی شتاب گیرد. این روند ممکن است یک سال یا ۶ ماه طول بکشد اما به هر حال روندی خوب است.» «فرانسیس لانش» تحلیلگر کالاهای پایه بانک آمریکایی مریل لینچ استدلال می‌کند که کاهش مستمر بهای نفت، سالانه ۳ هزار میلیارد دلار را از جیب تولیدکننده نفت به جیب مصرف‌کننده جهانی منتقل می‌کند که این به تعبیری دیگر، بزرگ‌ترین انتقال ثروت در تاریخ بشریت است»

طبق گفته مقامات صندوق بین‌المللی پول، اما با این وجود، همچنان مصرف‌کنندگان در کشورهای توسعه یافته آن‌گونه که باید رفتار نکرده‌اند. اکنون که بهای نفت بسیار پایین است، مصرف کشورهای واردکننده نفت در مقایسه با سال‌های گذشته حتی کاهش یافته است. یکی از تحلیلگران بانک جی‌پی مورگان در مورد مصرف پایین انرژی با وجود کاهش انرژی می‌گوید: «خانوار‌های آمریکایی از پس‌انداز خود برای پرداخت بدهی‌های خود استفاده می‌کنند و برایشان پول نقدی باقی نمی‌ماند.» بهای پایین نفت باعث شده سرمایه‌گذاری در زمینه نفت راکد باشد و کمتر شرکت نفتی در این شرایط در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کند و این خود به معنای کاهش تقاضا برای تجهیزات و ماشین‌آلات نفتی است که بر اساس تخمین صورت گرفته توسط شرکت مشاوره‌ای وود‌مکنزی، هم اکنون ۳۸۰ میلیارد دلار پول در صنعت نفت وجود دارد که در پروژه‌های سرمایه‌گذاری انجام نمی‌گیرد و مسکوت است.