تاثیری متفاوت با گذشته

بنیامین اپلبام

تحلیلگر نیویورک‌تایمز

این داستان همیشه برای دهه‌های بسیاری در اقتصاد آمریکا صادق بوده است که وقتی قیمت نفت بالا می‌رود اقتصاد این کشور آسیب می‌بیند و وقتی قیمت نفت کاهش می‌یابد رشد اقتصادی روندی رو به افزایش دارد. اما کاهش بهای نفت در دو سال گذشته نتوانسته به اقتصاد آمریکا کمک کند. با روند نزولی که بهای طلای سیاه در پیش گرفته (افتی که از سال ۲۰۰۳ دیده نشده است) است، بسیاری از کارشناسان اکنون بر این اعتقاد هستند که با وجود کاهش بهای نفت، انتظار ندارند که در اقتصاد آمریکا تا سال ۲۰۱۶ رشد بالایی رخ هد.

جان سی ویلیامز، رئیس بانک فدرال رزرو در سانفرانسیسکو در این باره می‌گوید: «ما در این خصوص اشتباه می‌کنیم که کاهش بهای نفت منجر به رشد اقتصاد آمریکا می‌شود.» باید به این نکته توجه داشت که بهای پایین نفت همواره موجب شادی در کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا می‌شود. این حقیقت به این معناست که مالیات مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد و آنها می‌توانند باک بنزین خودرویشان را ارزان‌تر پر کنند. اما وقتی که این میزان نفت ارزان وارد می‌شود، میزان ثروت بادآورده که به دست می‌آید به‌طور کلی بیشتر از خسارتی است که تولیدکنندگان نفت متحمل می‌شوند. هر دلاری که به وسیله مصرف‌کنندگان به دست می‌آید، از دست تولیدکنندگان بیرون می‌رود اما وقتی که این دلارها از دست تولیدکنندگان خارجی خارج می‌شود، ‌اقتصاد آمریکا باید سود بکند اما اوضاع اکنون متفاوت است. آسیب ناشی از بهای نفت بسیار بیشتر و سریع‌تر از تصور بود و غول‌های نفتی، سرمایه‌گذاری در این صنعت را بسیار کاهش داده‌ و همچنین بسیاری از کارگران را از کار برکنار کرده‌اند. از سوی دیگر، شرکت‌های نفتی مواد اولیه کمتر به دست می‌آورند و مصرف‌کنندگان می‌توانند بیشتر صرفه‌جویی کنند. اقتصاد‌دانان در موسسه جی پی مورگان، سال گذشته پیش‌بینی کردند که نفت ارزان منجر به ۷/ ۰ درصد افزایش رشد اقتصادی در سال ۲۰۱۵ می‌شود و سپس تخمین زده‌اند که قیمت‌های پایین‌تر از این می‌تواند ۳/ ۰ درصد از نرخ رشد اقتصادی این کشور بکاهد. اما امسال جی‌پی مورگان پیش‌بینی کرده قیمت‌های پایین‌تر نفت به گسترش فعالیت‌های اقتصادی تنها تا ۱/ ۰ درصد کمک کند، در حالی که تحلیلگران گلدمن ساکس گفته‌اند که آنها این میزان را نزدیک صفر قلمداد می‌کنند.

کاهش قیمت نفت سبب ایجاد مشکلات دیگری هم می‌شود؛ این قیمت‌ها باعث اصلاح در بازار جهانی سهام می‌شود؛‌ سال گذشته میلادی وقتی که قیمت‌های نفت پایین‌تر آمد، قیمت سهام شرکت‌های عضو شاخص استاندارد اند پورز حدود ۱۰ درصد کاهش یافتند. قیمت‌های پایین‌تر نفت باعث کاهش نرخ تورم و شکست برنامه‌های فدرال رزرو برای بالا بردن نرخ بهره بانکی که امسال حدود یک درصد خواهد بود، می‌شود.قیمت‌های پایین نفت در بازارهای جهان سبب ضربه خوردن به شرکت‌های نفت شیل در داخل آمریکا خواهد شد و با اینکه کارشناسان گفته‌اند با نرخ بیکاری و میزان هزینه‌های مصرفی کنونی، اقتصاد آمریکا سالم به حساب می‌آید اما کاهش توسعه صنایع نفت و گاز داخلی باعث خواهد شد که قیمت‌های انرژی به‌صورتی متفاوت با گذشته بر اقتصاد آمریکا تاثیر بگذارد. اندرو تی لیوین، استاد اقتصاد دانشگاه دارثموث و مشاور سابق ژانت یلین در این باره می‌گوید: «من بر این عقیده هستم که فدرال رزرو باید اقدامات اساسی انجام دهد چراکه تداوم این وضع می‌تواند اقتصاد آمریکا را با مشکل‌ رو‌به‌رو کند.» همچنین از زاویه‌ای دیگر، «اسلوک» اقتصاددان دویچه بانک در تحلیل جدید خود می‌نویسد: «کاهش قیمت نفت تاثیر منفی خود را بلافاصله بر بخش انرژی می‌گذارد اما این در حالی است که آثار مثبت آن با تاخیر در اقتصاد ظاهر می‌شود.» به دنبال افت قیمت نفت، مصرف‌کنندگان مخارج خود را افزایش دادند و به اعتقاد «جیمز بولارد» رئیس فدرال رزرو بانک سنت لوئیس: «این اتفاق منجر به افزایش رشد اقتصاد کشور می‌شود.» اما از سوی دیگر، بولارد افزود: «کاهش قیمت نفت آثار دیگری نیز دارد و در بلندمدت اقتصاد با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد مانند بر هم زدن انتظارات تورمی.»