سیمیون کر
تحلیلگر فایننشال تایمز

خوش‌بینی‌های بسیاری درخصوص رشد اقتصادی ایران پس از لغو تحریم‌های این کشور صورت گرفته است و گمانه‌زنی‌ها اینگونه بود که در‌های این کشور به سرعت به روی تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی باز‌می‌شود، اما به دلیل برخی مشکلات و موانع به نظر می‌رسد که تحقق این خوش‌بینی‌های زمان می‌برد. پس از لغو تحریم‌ها، نهادها و موسسات وابسته به دولت ایران، بی‌درنگ به سمت سرمایه‌گذاری پیش می‌روند، اما تجار و سرمایه‌گذاران کوچک‌تر به دلیل نبود امنیت مالی، همچنان با مشکلاتی مواجه هستند.

برخی بانک‌های آمریکایی به بانک‌های اروپا، آسیا و خاورمیانه درخصوص تجارت با ایران هشدار داده‌اند. چنانچه این بانک‌ها با ایران مراودات بانکی داشته باشند، حساب‌های دلاری آنها ممکن است به‌طور دقیق و موشکافانه بررسی شود. این هشدار از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز بازگو شده است و باعث خواهد شد تا درخصوص تراکنش‌های مالی با ایران محدودیت‌هایی به‌وجود آید. یک مقام ارشد بانکی در دبی می‌گوید: «برای بانک‌های آمریکا اوضاع تغییر نکرده است و عواقب همچنان پابرجاست.» برخی مقامات بانک آمریکایی می‌گویند که برخی الزاماتی برای پایان دادن به روابط خود با افراد و مشتریانی که با کشورهایی نظیر ایران، کره شمالی و سوریه مرتبط هستند، وجود دارد که باید رعایت شود. این مقررات شامل بانک‌هایی که با دلار آمریکا عملیات مالی انجام می‌دهند، است که تقریبا همه نهادهای مالی ایرانی که با شرکت‌های خارجی کار می‌کنند را دربر می‌گیرد.

یک بانکدار ارشد ایرانی گفت: «ما با هر بانکی که در اروپا، آسیا و یا حتی در منطقه مانند ترکیه، عمان و امارات تماس گرفتیم و پاسخ دادند که بانک‌های آمریکایی به آنها ابلاغ کردند که با هر ارزی که بخواهند عملیات‌های مالی ایران را انجام دهند، حساب‌های دلاری آنها دوباره و سه‌باره مورد بررسی قرار خواهد گرفت.» وی اضافه کرد: «در حال حاضر همه بانک‌ها می‌ترسند که تراکنش‌های مالی آنها به این دلیل با تاخیر مواجه شود و اعلام می‌کنند که ما دوست داریم با شما همکاری کنیم اما نمی‌توانیم حساب‌های دلاری خود با بانک‌های آمریکایی را به خطر بیندازیم.» حسن روحانی در سفیر اخیر خود به پاریس، قراردادهایی با شرکت ایرباس و پژو امضا کرد و از بانک‌های فرانسوی خواست که از این قراردادها حمایت کنند. این در حالی است که مقامات غربی می‌گویند که بانک‌های فرانسوی مایل به حمایت از فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری در ایران هستند اما ریسک تحریم‌های آمریکا بالاست. بانک BNP در سال 2014 به دلیل روابط مالی با ایران، سودان و کوبا با جریمه سنگین 9 میلیارد دلاری روبه‌رو شد و این مساله در خاطر بانک‌های اروپایی همچنان باقی مانده است.

«پاتریک مورفی» مشاور حقوقی شرکت Clyde & Co می‌گوید: «بانک‌های آمریکایی نگران خطر معامله با موسسات و نهادهای تجاری هستند که با ایران در ارتباط هستند. چراکه همه نهادهای مالی خارجی هنوز موضوع بانک BNP را به خاطر دارند.» برخی تحلیلگران بر این عقیده هستند که پس از لغو تحریم‌های ایران، ساعت به عقب و به قبل از سال 2010 بازگشته است که نهادهای مالی غیرآمریکایی خود را آماده می‌کردند که با ارزهایی غیر از دلار مانند یورو با ایران معامله کنند. مقامات بانک‌های ایرانی می‌گویند که برای اتصال مجدد به سیستم سوئیفت هیچ مشکلی ندارند اما از دیگر مزایا همچنان بی بهره هستند. یک بانکدار دیگر ایرانی نیز می‌گوید: «استفاده از سیستم بانکی بین‌المللی بیش از زمانی که ما انتظار داشتیم طول خواهد کشید. مشکلات به تدریج حل خواهد شد اما هیچ‌کس به‌طور قطع نمی‌داند که این مساله چقدر طول خواهد کشید.» از سوی دیگر، شرکت‌های بیمه نیز که می‌توانند تجارت بین ایران و سایر کشور‌ها را ضمانت کرده و این مراودات را تسهیل بخشند، همچنان محتاط هستند. در یک تحقیق صورت گرفته از سوی شرکت Clyde & Co نشان می‌دهد که 85 درصد شرکت‌های بیمه مستقر در لندن، اعتقاد دارند که تحریم‌های آمریکا تاثیر منفی بر اشتهای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند با ایران تجارت کنند گذاشته است. کریس هیل یکی از شرکای Clyde & Co در این‌خصوص می‌گوید: «حتی شرکت‌های بیمه‌ای که در لندن مستقر هستند و با آمریکا عملیاتی ندارند، نگران تحریم‌های آمریکا هستند.»