نفرین منابع
سالها است در دنیا پدیدهای به نام نفرین منابع یا Resource Curse مورد توجه قرار گرفته است. نتایج مطالعات نشان میدهد کشورهایی که سهم زیادی از درآمد آنها را صادرات منابع طبیعی تشکیل میدهد، بهنوعی دچار نفرین شده است. برخلاف نگرش کلاسیک که وفور منابع سبب افزایش رشد قلمداد میشده است، مشاهدات جدیدتر وجود رابطه منفی بین رشد اقتصادی و وفور منابع را تایید کردهاند. در ۳۰ سال گذشته، بهترین دارندگان عملکرد اقتصادی، اقتصادهای تازه صنعتیشده آسیای شرقی با منابع طبیعی فقیر بودند. درحالیکه بسیاری از کشورهای با منابع طبیعی غنی، مانند کشورهای نفتی، رشد اقتصادی ضعیفی را تجربه کردهاند.
سالها است در دنیا پدیدهای به نام نفرین منابع یا Resource Curse مورد توجه قرار گرفته است. نتایج مطالعات نشان میدهد کشورهایی که سهم زیادی از درآمد آنها را صادرات منابع طبیعی تشکیل میدهد، بهنوعی دچار نفرین شده است. برخلاف نگرش کلاسیک که وفور منابع سبب افزایش رشد قلمداد میشده است، مشاهدات جدیدتر وجود رابطه منفی بین رشد اقتصادی و وفور منابع را تایید کردهاند.در ۳۰ سال گذشته، بهترین دارندگان عملکرد اقتصادی، اقتصادهای تازه صنعتیشده آسیای شرقی با منابع طبیعی فقیر بودند. درحالیکه بسیاری از کشورهای با منابع طبیعی غنی، مانند کشورهای نفتی، رشد اقتصادی ضعیفی را تجربه کردهاند. این پدیده عجیب بسیاری از اقتصاددانان را متعجب ساخته است.
از این رو برای توضیح این پدیده مطالعات فراوانی انجام گرفته و دلایل مختلفی ذکر شده است. برخی از منظر اقتصاد کلان به این پدیده نگریستهاند و برخی دیگر دلایل مبتنی بر دلایل نهادی و اقتصاد سیاسی را ذکر کردهاند. از دسته اول دلایل یعنی آنچه مربوط به اقتصاد کلان است، میتوان به مواردی نظیر بیماری هلندی، ضعف سرمایه انسانی، کمبود پسانداز و سرمایهگذاری فیزیکی و و شوکها و نوسانات درآمد منابع اشاره کرد. اما دسته دوم، دلایل مربوط به کاهش کیفیت نهادها را مورد توجه قراردادهاند. آنها درآمد منابع را سبب رانتجویی، فساد اداری، توزیع ناعادلانه ثروت و عدم توسعه سیاسی برمی شمارند. به این صورت هرچه هست نفرین منابع بهعنوان یک پدیده اعجابآور هنوز محل پرسشهای فراوانی است و کمابیش کشور ما نیز با آن دست به گریبان است. در پرونده امروز به مطالعه این موضوع پرداختهایم.
ارسال نظر