فروغ کریمی: آخرین آمارهای گمرک از وضعیت صادرات به صورت تجارت چمدانی به کشورهای آسیای میانه از ۱۲ مرز خروجی کشور در سال ۹۳ نشان از کاهش حدود ۱۸ درصدی این صادرات نسبت به میزان آن در سال ۹۲ دارد. صادرات چمدانی ۸۳ میلیون دلاری در سال ۹۳ در حالی صورت گرفته است که این میزان صادرات تنها حدود ۲۳/ ۰ درصد از ارزش کل صادرات کشور را تشکیل می‌دهد. همچنین در سال ۹۳، صادرات چمدانی به کشورهای CIS، در ۵گمرک «باجگیران»، «اینچه برون»، «سرخس»، «پلدشت» و «منطقه آزاد بندر انزلی» با افت ارزش روبه‌رو بوده است. با توجه به گزارش گمرک ایران از تجارت چمدانی کشور، گمرک «آستارا» رتبه نخست صادرات به طریق تجارت چمدانی ایران به لحاظ ارزشی را در سال ۹۳ از آن خود کرده‌است، این در حالی است که در سال ۹۲، گمرک «آستارا» در رتبه دوم قرار داشت و جایگاه نخست این صادرات مختص گمرک «باجگیران» بود. با بررسی آمارها از صادرات به طریق تجارت چمدانی به کشورهای CIS، در سال ۹۳، می‌توان روند متعادل حجم این میزان صادرات را در ۱۲ ماه سال ۹۳ دید، این در حالی است که در ۱۲ ماه سال ۹۳ صادرات چمدانی کشور در ماه‌های مختلف نوسان‌های زیادی داشته است. در سال ۹۳، بیشترین ارزش صادرات به طریق تجارت چمدانی مربوط به آذر ماه به ارزش ۹ میلیون دلار و کمترین آن نیز مربوط به فروردین ماه به ارزش ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار بوده است. از طرفی در سال ۹۲، صادرات چمدانی کشور حدود ۱۰۱ میلیون دلار بوده که بیشترین آن مربوط به مهرماه به ارزش ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار و کمترین آن مختص تیرماه به ارزش ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار بوده است.

ایران در کنار مبادلات تجاری با کشورهای عضو CIS شامل روسیه، جمهوری بلاروس، جمهوری اوکراین، جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان، ارمنستان، مولداوی، تاجیکستان، ازبکستان، گرجستان و ترکمنستان، تجارت محدود و کوچک دیگری نیز در گمرکات مرزی مستقر در شمال، شمال غرب و شمال شرق کشور از طریق مرزنشینان این مناطق با مرزنشینان ساکن کشورهای مذکور انجام می‌شود. این نوع تجارت محدود به اقلام کالایی خاص است که به آن «تجارت چمدانی» می‌گویند، ارزش صادرات از طریق تجارت چمدانی سهم اندکی از ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص می‌دهد. براساس آمارها در سال ۹۳، هر روز به‌طور متوسط ۲۲۶ هزار دلار کالا از طریق تجارت چمدانی به کشورهای CIS ارسال شده است.

طبق آمارها، گمرک «آستارا» با اختصاص صادرات چمدانی ۲۵ میلیون دلاری و با سهم ارزشی ۶۳/ ۳۰ درصدی از کل صادرات به طریق تجارت چمدانی به کشورهای CIS، رتبه نخست صادرات چمدانی کشور را در سال ۹۳ به خود اختصاص داده است. همچنین صادرات چمدانی از طریق این گمرک نیز در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ با رشد حدود ۳۵ درصدی همراه بوده است. پس از آن گمرک «بیله سوار» که در سال ۹۳، سهم ۸۶/ ۱۴ درصد از کل صادرات چمدانی را از آن خود کرده است، صادراتی به ارزش ۱۲ میلیون دلار داشته و همچنین رتبه دوم صادرات چمدانی به کشورهای CIS را در سال ۹۳ کسب کرده است. این گمرک که در سال۹۲ رتبه سوم صادرات چمدانی را کسب کرده بود، در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ با رشد ۶۶ درصدی همراه بوده است. از طرفی صادرات چمدانی از طریق گمرک «باجگیران» که در رتبه سوم قرار دارد، در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ با کاهش ۷۲ درصدی مواجه بوده و به ۱۲ میلیون دلار رسیده است. صادرات چمدانی از طریق این گمرک در سال ۹۳ سهم ۷۶/ ۱۴ درصد از ارزش کل صادرات چمدانی به کشورهای CIS را به خود تخصیص داده است.

گمرک «لطف‌آباد» نیز با کسب رتبه چهارم، صادرات چمدانی حجم ۹ میلیون دلار را به خود تخصیص داده و از کل صادرات چمدانی کشور در سال ۹۳، سهم ۱۳/ ۱۱ درصدی داشته است. پس از آن گمرک «سرو» رتبه پنجم صادرات از طریق تجارت چمدانی در سال ۹۳ را به خود تخصیص داده است. صادرات از طریق این گمرک که سهم ۴۴/ ۱۰ درصد از ارزش کل صادرات چمدانی کشور را داشته است، در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲ با رشد ۴۰ درصدی به ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار رسیده است.

گمرک «جلفا» که ششمین گمرک از لحاظ ارزش صادرات چمدانی در سال ۹۳ است، در این سال صادراتی به ارزش بالغ بر ۶ میلیون دلار را به خود تخصیص داده و نسبت به سال گذشته با رشد ۳۳ درصدی همراه بوده است. رتبه هفتم صادرات به طریق تجارت چمدانی به کشورهای CIS در سال ۹۳ نیز مربوط به مرز خروجی «اینچه برون» بوده که با افت ۲۲ درصدی نسبت به سال ۹۲، صادراتی بالغ بر ۴میلیون و ۸۰۰ هزار دلاری را در سال ۹۳ به خود تخصیص داده است. گمرک «سرخس» نیز در سال ۹۳ با سهم ارزشی ۰۷/ ۲ درصدی، صادرات یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار دلاری را از آن خود کرده و همچنین رتبه هشتم صادرات چمدانی ایران به کشورهای CIS را در سال ۹۳ کسب کرده است.

نهمین گمرک از لحاظ حجم صادرات چمدانی به کشورهای CIS در سال ۹۳ نیز مرز خروجی «نوردوز» بوده که با رشد ۳۳ درصدی صادراتی به ارزش یک میلیون و ۳۱۶ هزاردلار را به خود تخصیص داده است. سهم صادرات چمدانی از طریق این گمرک نسبت به ارزش کل صادرات چمدانی به کشورهای CIS در سال ۹۳، معادل ۵۹/ ۱ درصد بوده است. گمرک «پلدشت» نیز در جایگاه دهمین گمرک به لحاظ ارزش صادرات چمدانی قرار دارد. صادرات از طریق این گمرک در سال ۹۳ نسبت به سال قبل از آن افتی ۸۰ درصدی را تجربه کرده و با حجم صادارات ۹۵۲ هزار دلاری سهم ۱۵/ ۱ درصد از ارزش کل صادرات به طریق تجارت چمدانی ایران به کشورهای CIS را از آن خود کرده است. «منطقه آزاد جلفا» نیز که در سال ۹۲ صادرات چمدانی به کشورهای CIS نداشت، در سال ۹۳، صادراتی به حجم ۱۸۸ هزار دلار را به خود تخصیص داده و رتبه یازدهم صادرات چمدانی ایران به کشورهای CIS را کسب کرده است. «منطقه آزاد بندر انزلی» نیز رتبه آخر صادرات چمدانی را بین ۱۲ مرز خروجی کشور کسب کرده و در سال ۹۳ صادراتی به سهم۱/ ۰ درصد از کل صادرات چمدانی ایران به کشورهای CIS را از آن خود کرده است.