براساس آمارهای جهانی محقق شد

صعود ۶۳ پله‌ای رتبه گمرک

هما کبیری: هر چند که رئیس کل گمرک در سال گذشته از رتبه ۱۰۳ گمرک ایران در میان کشورهای دیگر خبر داده بود، اما این رتبه تا جایگاه ۱۲۶ نیز تنزل یافت. با تغییر رویکرد گمرک ایران در دولت یازدهم و الکترونیکی شدن تعداد زیادی از گمرکات به‌ویژه در مناطق مرزی، در حال حاضر براساس آمارهای سازمان جهانی گمرک رتبه گمرک ایران با ۶۳پله صعود به رتبه ۶۳ رسیده است. این در حالی است که مسعود کرباسیان، رئیس کل گمرک بارها اعلام کرده رتبه ایران در زمان تحویل گمرک در ابتدای دولت نهم ۵ بوده و پس از ۸ سال این رتبه به ۱۰۳ و پس از آن به ۱۲۶ رسیده بود.

هما کبیری: هر چند که رئیس کل گمرک در سال گذشته از رتبه ۱۰۳ گمرک ایران در میان کشورهای دیگر خبر داده بود، اما این رتبه تا جایگاه ۱۲۶ نیز تنزل یافت. با تغییر رویکرد گمرک ایران در دولت یازدهم و الکترونیکی شدن تعداد زیادی از گمرکات به‌ویژه در مناطق مرزی، در حال حاضر براساس آمارهای سازمان جهانی گمرک رتبه گمرک ایران با ۶۳پله صعود به رتبه ۶۳ رسیده است. این در حالی است که مسعود کرباسیان، رئیس کل گمرک بارها اعلام کرده رتبه ایران در زمان تحویل گمرک در ابتدای دولت نهم ۵ بوده و پس از ۸ سال این رتبه به ۱۰۳ و پس از آن به ۱۲۶ رسیده بود. هر چند که آمار سازمان جهانی گمرک با تاخیر زمانی اعلام می‌شود، اما به نظر می‌رسد الکترونیکی کردن تعدادی از گمرکات اصلی تحت عنوان سامانه یکپارچه گمرکی، استفاده از فناوری‌های نوین و حمایت‌های دولت از تسهیل فرآیند گمرکی در کشور به کاهش رتبه ایران کمک کرده و البته هنوز مشکلات حل نشده‌ای در گمرک در جریان است که نارضایتی تجار را به همراه دارد.

کاهش رتبه ایران در حالی در میان آمار سازمان جهانی گمرک ثبت شده که با دستور ویژه رئیس‌جمهور به گمرک، اظهار کلیه کالاهای صادراتی و ارسال مجوزها از این پس الکترونیکی انجام می‌شود.

رفع موانع برای تسهیل تجارت

پیش از این عواملی از جمله اخذ مجوز برای صادرات و واردات و همچنین معطلی کالا برای نمونه‌برداری و اخذ مجوزهای لازم که به‌طور متوسط ۴۰ روز طول می‌کشید و هر روز معطلی در گمرک معادل یک درصد از ارزش کالا را کم می‌کرد، مهم‌ترین دلایل در تنزل جایگاه گمرک ایران در میان کشورهای دیگر بود. این در حالی بود که هزینه انبارداری نیز به تنزل این رتبه کمک کرده بود.

در حال حاضر بخش زیادی از این موانع با الکترونیکی شدن گمرک برطرف شده، اما بخش دیگری از آنها نیز به شکل‌های مختلف باقی مانده است.

رئیس کل گمرک در نشست یک‌روزه دبیران کمیسیون‌های استانی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اجرایی شدن سامانه یکپارچه گمرکی را یکی از دلایل کاهش زمان مورد نیاز برای روند اجرایی واردات از ۲۶ به ۳ روز و برای صادرات از ۷ به یک روز دانست.

مسعود کرباسیان با اشاره به اینکه این امر تسهیل تجارت را در پی داشته، اعلام کرد:‌ اظهار از راه دور یکی دیگر از امکان‌هایی است که در پی اجرایی شدن سامانه گمرکی ایجاد شده و با اجرایی شدن این سامانه دیگر نیازی به مراجعه حضوری نیست و واردکنندگان در هر زمان و از هر مکانی می‌توانند وارد سامانه شده و به اظهار گمرکی بپردازند.

صرفه‌جویی ۲۸۰ میلیارد ریالی

وی کاهش زمان روند گمرکی را موجب صرفه‌جویی ۲۸۰ میلیارد ریالی در واردات برای بخش تجاری ایرانی اعلام کرد و با اشاره به افزایش ۱۳۰ درصدی درآمد گمرک به واسطه اجرایی شدن این سامانه گفت: علاوه بر این موارد، زمان لازم برای صدور پروانه در مورد صادرات نیز از ۷ روز به یک روز کاهش پیدا کرده است.

کرباسیان از برنامه‌ریزی گمرک برای رایانه‌ای شدن صدور پروانه خبر داد و افزود: با اجرایی شدن این امکان، دیگر نیازی به مراجعه حضوری نخواهد بود.

بر این اساس، رئیس کل گمرک معتقد است روان‌سازی تجارت از جمله وظایف گمرک است و کاهش زمان ترخیص کالا و تسهیل تجارت موجب شده ورود موبایل از طریق مرزهای قانونی به کشور با افزایش همراه باشد.

وی همچنین اجرای سامانه الکترونیکی را موجب فراهم آمدن امکانی برای ارتباط با سیستم جهانی گمرک اعلام کرد و افزود: در نتیجه اجرایی شدن این سامانه می‌توانیم اصالت کالا را تعیین و اعلام کنیم.

رئیس گمرک کشور نقش گمرک را راستی‌آزمایی عنوان کرد و ادامه داد: وقتی می‌گوییم حدود ۲۰ میلیارد دلار از مبادی غیررسمی کالا وارد کشور شده، باید بپذیریم که حقوق دولت در این بخش تضییع شده و باید چاره‌ای برای حل این معضل اندیشید.

وی گفت: با توجه به مقررات و بخشنامه‌های صادره برای واردات کالا مدت زمان ورود کالا به صورت رسمی به کشور ۷ روز بود در حالی که همین کالا را قاچاقچیان به صورت غیررسمی بدون فوت وقت وارد کشور کرده و به فروش می‌رسانند.

رئیس گمرک کشور با اشاره به مشکلات واردکنندگان کالای قانونی افزود: در مرزهای کشور ۴۵ قانون و ۱۵ کنوانسیون را رعایت می‌کنیم که بعضا این قوانین در تعارض با یکدیگر بودند. وی به هزینه‌های مترتب بر واردات قانونی اشاره و خاطرنشان کرد: بسیاری از واردکنندگان کالا با مشاهده این مشکلات به ناچار به سمت واردات غیرقانونی ترغیب می‌شدند.

اظهار الکترونیکی در ۴۰ گمرک

سیدمحمود بهشتیان، مشاور رئیس کل گمرک نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۴۰ گمرک بزرگ کشور الکترونیکی شده‌اند و امکان اظهار از راه‌دور برای آنها فراهم شده، به «دنیای اقتصاد» گفت: سامانه یکپارچه گمرک در کاهش زمان لازم برای تجارت خارجی بسیار موثر است. پیش ازاین تجار زمان زیادی را در گمرک معطل می‌شدند که در ۸- ۷ ماه گذشته گشایش‌های زیادی در این امر اتفاق افتاده است.

وی افزود: در یک سال گذشته شاهد صف‌های زیادی در گمرکات بودیم که در حال حاضر جمعیتی در گمرک معطل نمی‌شوند و کار اظهار از راه دور انجام می‌شود. همچنین با حذف ایران‌کد و شبنم نیز کمک زیادی به جلوگیری از اتلاف وقت شده

است.

این در حالی است که پیش از این، علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرده بود گمرک به نحو معنی‌داری فضای کسب‌وکار را در حوزه تجارت خارجی بهبود بخشیده و زمان و هزینه تجارت کمتر شده و واردکنندگان و صادرکنندگان در شرایط مناسب‌تری کار خود را انجام می‌دهند.

بر اساس برنامه جامع راهبردی گمرک در سال ۹۳، قرار است تعداد دروازه‌های مشترک مرزی ایران با کشورهای همسایه به عدد ۹ برسد و زمان ترخیص کالا در واردات به ۸ ساعت و در صادرات به ۶ ساعت کاهش یابد. از سوی دیگر براساس این سند هزینه ترخیص کالاهای وارداتی به ۲۰۰ دلار و کالاهای صادراتی به ۱۵۰ دلار کاهش پیدا خواهد کرد.

براساس برنامه‌های تدوین‌شده، در بخش تجارت فرامرزی شاخص مربوطه تا سال ۹۶ دورقمی شده و تا سال ۱۴۰۴ کسب رتبه اول در منطقه برای ایران پیش‌بینی شده است. همچنین از نظر شاخص لجستیکی ایران باید رتبه سوم را در میان گمرکات جهان کسب کرده و اسناد گمرکی تا سال ۹۶ در واردات به ۵ سند و در صادرات به ۲ سند کاهش پیدا کند.