گروه بازرگانی: نوزدهمین نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران به واکاوی این موضوع پرداخت که چرا هنوز مقدار قابل‌توجهی از خرما روی دست کشاورز باقی مانده است، به طوری‌که نه در بازار داخل به فروش رفته و نه راهی بازارهای صادراتی شده است. در این نشست فعالان بخش خصوصی از بی‌توجهی و عدم تلاش برای بهبود وضعیت محصول خرما انتقاد کردند. به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران، شاهرخ ظهیری، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران دستورجلسه نوزدهمین نشست کمیسیون را به خرما اختصاص داد. ظهیری با اشاره به اینکه ایران هم‌اکنون در صادرات خرما بعد از تونس، در جایگاه دوم قرار دارد، گفت: این محصول کشاورزی هر سال دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شود و بخش قابل‌توجهی از تولید خرمای ما از بین می‌رود، در سردخانه‌ها می‌ماند یا خوراک دام می‌شود. به گفته وی این مشکلات باید حل شود تا سهم خرما در صادرات کشور ارتقا یابد و دامنه نفوذ ایران در بازارهای جهانی این کالا نیز گسترش یابد.

عنایت‌الله بیابانی وضعیت کنونی تولید خرما را نابسامان توصیف و اعلام کرد: به دلیل حجم بالای خرمای تولیدشده در استان‌های جنوبی از جمله سیستان و هرمزگان نامه‌هایی مبنی بر نگرانی و گلایه کشاورزان دریافت کردیم و این نگرانی را به وزارت جهاد کشاورزی هم انتقال داده‌ایم. قائم‌مقام خانه کشاورز گفت: درحال حاضر سردخانه به اندازه کافی نداریم و قیمت اجاره سردخانه بسیار بالا است که باعث می‌شود تولیدکننده برای نگهداری خرمای تولیدی خود با مشکل زیادی مواجه شود. بیابانی همچنین با انتقاد از روش صادرکنندگان برای خرید گفت: صادرکنندگان خرما هم زمانی سراغ تولیدکننده می‌روند که بتوانند بیشترین خرما را با کمترین قیمت از کشاورز بخرند و در این میان همیشه تولیدکننده خرما متضرر است.

غلامرضا قاسم‌پور هم درباره استانداردهای محصول خرما گفت: تمام خرماهای ایران از ۳۰ سال پیش دارای استاندارد ملی هستند. مشاور رئیس سازمان استاندارد با بیان اینکه از دو سال قبل قرار است برخی استانداردها با کمک انجمن خرما تجدیدنظر شود، گفت: چون کدکس‌های مربوط به استاندارد خرما را عراقی‌ها و تونسی‌ها نوشته‌اند شاید تطابق کاملی با خرمای ما که بسیار متنوع است نداشته باشد و این ضرورت اصلاح استانداردها را می‌رساند. به گفته قاسم‌پور در حال حاضر ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده خرما است و بیشترین تنوع را در این محصول دارد. ما مشتاق هستیم با کمک تولیدکنندگان خرما در مورد استانداردها هر کمکی که می‌توانیم، انجام دهیم. وی در پایان پیشنهاد کرد: به تسهیل صادرات باید کمک کرد، اگر کارخانه‌های بسته‌بندی خرما نشان استاندارد بگیرند، کالایشان راحت‌تر و سریع‌تر صادر خواهد شد و مشتری بیشتری جذب خواهد کرد.

حسین مهدی‌دوست نیز با اشاره به اینکه سطح زیر کشت خرما در کشور حدود ۲۶۱ هزار هکتار و تولید آن بیش از یک میلیون تن است، عنوان کرد: هم‌اکنون برابر آمار موجود ۶۵ هزار تن خرما از سال ۹۲ در کشور باقی مانده که در سردخانه‌ها است. نماینده دفتر نظام‌های بهره‌برداری سازمان تعاون روستایی با بیان اینکه محصولات باغی جزو خریدهای تضمینی نیست، گفت: ما با وزارتخانه برای خرید تضمینی چالش داریم و همواره این بحث را دنبال می‌کنیم که در این محصول هم خرید تضمینی وجود داشته باشد. مهدی‌دوست در ادامه ارائه آمار و ارقام مربوط به خرما تصریح کرد: سرانه مصرف این محصول در کشور پنج کیلوگرم است. به گفته وی، سازمان میادین ۱۶ غرفه را برای عرضه خرما اختصاص داده است اما قیمت تعیین‌شده صرفه اقتصادی برای فروش ندارد. در جیرفت و بوشهر اتحادیه هر کیلو خرما را تا سطح ۹۰۰ تومان می‌خرد، کارخانه‌ها هم کیلویی ۷۰۰ تا ۷۵۰ تومان برای فرآوری می‌خرند و همین دو مورد، قیمت را به ۱۶۵۰ تومان می‌رساند. حالا به این قیمت، نرخ حمل‌ونقل خرما و هزینه‌های جانبی را هم اضافه کنید، با وجود این سازمان میادین قیمت خرما را هر کیلو ۱۷۰۰ تومان اعلام کرده که در نتیجه اصلا عرضه در این غرفه‌ها صرفه اقتصادی ندارد.

حسین رئیسی، عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران هم با بیان اینکه سطح زیرکشت خرما در کشور حدود ۲۴۰ هزار هکتار است، تاکید کرد: ۳۰درصد این نخلستان‌ها پیر هستند و بازدهی ندارند. به گفته وی، در سال ۹۲ ایران بیش از ۸۰۰ هزار تن تولید خرما داشته که از این مقدار تاکنون ۴۵۰ هزار تن به مصرف داخلی رسیده و ۱۴۳ هزار و ۸۰۰ تن هم با ارزآوری بالای ۱۸۹ میلیون دلار صادر شده است. رئیسی با اعلام اینکه روسیه و اوکراین به دلیل قیمت بالا سال جاری از ایران خرما نخریدند، بالا بودن هزینه‌های حمل‌و‌نقل را هم مشکل اساسی دانست. رضا ارجمندی، کارشناس صنایع غذایی هم در این باره گفت: در سال‌های قبل ما نمی‌توانستیم با عراق رقابت کنیم و صادرات عمده خرما در اختیار عراق بود. از طرفی ما خرما را به بدترین شکل ممکن بسته‌بندی می‌کردیم و هنوز هم این مدل بسته‌بندی گاه دیده می‌شود. اما با توجه به شرایطی که عراق در چند سال اخیر گرفتارش شده ما اکنون به صدر صادرکنندگان خرما آمده‌ایم اما هنوز وضعیت مطلوبی نداریم.

در بخش پایانی نشست ابوالحسن خلیلی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به تجربه ترویج و توسعه پالم (Palm به فارسی «پالم» به نخل‌ و نخل‌ خرما گفته می‌شود که «روغن پالم» هم همان روغن نخل است) در مالزی تصریح کرد: آمریکا سال‌ها تلاش کرد که به مردم دنیا بگوید پالم مصرف نکنند و در مقابل مالزی در ۶۰ نقطه دنیا دفاتر ترویج پالم تاسیس کرد و طی ۴۰ سال مالزی به همه چیز رسیده است و صادرات پالم دنیا را در دست دارد. اکنون پالم ارزآورترین محصول مالزی است. خلیلی همچنین با اشاره به گزارش منتشرشده در نشریه «بیزینس مانیتور» که به سرمایه‌گذاران خارجی پیشنهاد کرده بود در صنایع غذایی ایران سرمایه‌گذاری کنند، تصریح کرد: در این گزارش مواردی از رشد تولید محصولات کشاورزی از جمله رشد ۵/۳ درصدی تولید گندم تا سال ۲۰۱۵ و رشد محصولات دیگری چون شکر و گوشت قرمز ذکر شده است. به گفته وی، این گزارش همچنین از برنامه‌های توسعه نیشکر و افزایش تولید سایر محصولات در حوزه کشاورزی و باغبانی نام برده و استدلال کرده با رفع تحریم‌ها، وضعیت اقتصادی مردم ایران بهتر و مصرف مواد غذایی آنها بیشتر خواهد شد، لذا می‌توان در صنعت غذا در این کشور سرمایه‌گذاری مطمئنی داشت.