مهدی فتح اله* مقام معظم رهبری سال ۱۳۹۳ را به نام «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نام‌گذاری کردند. ایشان درخصوص دلایل نام‌گذاری این سال و به‌ویژه تاکید بر اقتصاد و فرهنگ تاکید کردند: «اقتصاد،‌ فرهنگ و دانش در قوی شدن ملت‌ها تاثیرگذار است. در حوزه علم باید بگویم طی ۱۰، ۱۲ سال گذشته حرف‌های زیادی زده شد که اثر گذاشت، اما درباره‌ اقتصاد و فرهنگ اهتمام بیشتر از حد متعارفی لازم است تا بتوان اقتصاد کشور را به شکلی درآورد تا از آن سوی دنیا کسی نتواند با یک تصمیم و نشست و برخاست روی اقتصاد و معیشت ملتمان اثرگذارد.» نگاهی به اجزای شعار اقتصاد، فرهنگ، عزم ملی و مدیریت جهادی و متن بیانات مقام معظم رهبری در تبیین این شعار نکات مهمی را در بر دارد که در این نوشتار به آنها اشاره می‌شود:

۱- تاکید بر اقتصاد: سال ۱۳۹۲ سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نام گرفت که نشانگر اهمیت همزمان تحول در عرصه سیاسی و اقتصادی بود. در عرصه سیاسی تحولات زیادی رخ داد که مهم‌ترین آنها انتخابات ریاست‌جمهوری در خردادماه سال ۱۳۹۲ و حضور مردم در آن بود که موجب ایجاد تحولات دیگری در عرصه مدیریت کلان کشور و فعالیت بیشتر در عرصه دیپلماسی شد. با این حال در عرصه اقتصاد تحولی متناسب با تحولات سیاسی که مورد نظر بود، رخ نداد.

اگرچه نرخ تورم کاهش یافت و بازار ارز و طلا و مسکن به ثبات نسبی رسید، اما هنوز هم اقتصاد ایران در انتظار تحولات مثبتی است تا بر اساس آن بتواند مسیر پیشرفت را طی

کند.

در سال جدید مهم‌ترین تحول اقتصادی فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها است که قرار است اجرا شود. علاوه بر آن، خروج اقتصاد ایران از وضعیت رکودی یکی از برنامه‌های دولت است. بر خلاف سال‌های گذشته که اقتصاد ایران شاهد رشد اقتصادی منفی بود، برنامه دولت برای سال جدید تحقق رشد اقتصادی ۳ درصدی و نرخ تورم ۲۵ درصدی است که با توجه به روند اقتصاد ایران به نظر هدفی دست‌یافتنی است. علاوه بر آن، با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در اسفندماه سال ۱۳۹۲، در سال ۱۳۹۳ دولت باید راهکارهای اجرایی شدن این سیاست‌ها را پیگیری کند.

۲- تاکید بر فرهنگ: تاکید بر فرهنگ در سال ۱۳۹۳ در کنار اقتصاد نشانگر اهمیتی است که ایشان بر این مقوله داشته و دارند. ایشان در این خصوص فرمودند که «فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر است؛ چون فرهنگ به معنای هوایی است که تنفس می‌کنیم. اگر هوا تمیز باشد آثاری دارد و اگر کثیف باشد آثار دیگری دارد.» علاوه بر آن، تعامل فرهنگ و اقتصاد نیز مورد تاکید خاص ایشان بوده است؛ به‌ویژه فرهنگ مصرف تولیدات ملی.

۳- تاکید بر عزم ملی و مدیریت جهادی: تحول اقتصادی و فرهنگی از عهده یک دستگاه و یک وزارتخانه به تنهایی خارج است و به واقع نیازمند عزم ملی است. علاوه بر این، تحقق این مهم نیازمند مدیریت است، به این معنا که باید منابع و امکانات کشور به خوبی شناخته شده و به کار گرفته شوند تا نتیجه مطلوب را در بر داشته باشند. با این حال قرار گرفتن صفت «جهادی» در کنار «مدیریت» نشان می‌دهد که تلاش و همت مضاعفی نیاز است که بتوان با تکیه بر آن و با ایجاد یک عزم ملی تحولاتی اساسی در اقتصاد و فرهنگ ایجاد کرد تا نتیجه آن محقق شدن اقتصادی مقاومتی در بستر فرهنگی اسلامی باشد.

* رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی