۸ ماه از سال ۹۲ گذشت
تحقق ۴۰ درصدی اهداف صادراتی
هما کبیری- در ابتدای سال ۹۲، سازمان توسعه تجارت هدف‌گذاری صادرات در سال جاری یعنی سومین سال از برنامه پنجم توسعه را ۵۹ میلیارد دلار اعلام و تاکید کرد: صادرات محصولات غیرنفتی باید تا پایان برنامه پنجم به رقم ۸۹ میلیارد دلار برسد. این در حالی است که صادرات محصولات غیرنفتی در سال ۹۱ معادل ۴۳ میلیارد دلار بود و در سال ۹۲ باید با یک جهش، ۱۶ میلیارد دلار به ارزش آن اضافه می‌شد. اما حالا بر اساس آمار هشت ماهه گمرک، ارزش تجارت خارجی ایران به رقم ۵۲ میلیارد و ۸۵۲ میلیون دلار رسیده که سهم صادرات محصولات غیرنفتی از آن تنها ۲۸/۶ میلیارد دلار است. با وجود آنکه کارشناسان حوزه تجارت خارجی بارها اعلام کرده بودند که میزان صادرات در نیمه دوم سال با افزایش چشمگیری همراه خواهد بود، اما بر اساس گزارش گمرک، میزان صادرات در هشت ماه ابتدایی سال به رقم ۲۴میلیارد و ۶۰۵میلیون دلار رسیده که حتی نیمی از اهداف پیش‌بینی شده را نیز محقق نمی‌کند. پیش از این نیز، اسدالله عسگراولادی، رییس کمیسیون توسعه تجارت اتاق ایران اعلام کرده بود: «هدف‌گذاری صادرات غیرنفتی برای سال جاری ۵۰ میلیارد دلار است که به نظر من ۳۶ میلیارد دلار تحقق پیدا می‌کند، یعنی ۱۰ درصد کمتر از رقم گذشته و ۲۵ درصد کمتر از هدف‌گذاری. یعنی واقعیت‌های اقتصاد ما
۳۵ درصد از هدف‌گذاری‌ها عقب است.»
هر چند که فعالان اقتصادی معتقدند عدم ثبات بازار ارز و تحریم‌ها دو عامل اصلی کاهش صادرات در کشور بوده، اما توافق‌های اخیر می‌تواند در بازارهای هدف ایران تاثیرگذار باشد. مهم‌ترین بازارهای هدف کالاهای غیرنفتی چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان، هند، ترکیه، ترکمنستان و همه کشورهای منطقه و جنوب شرق آسیا است که با رفع این تحریم‌ها پیش‌بینی می‌شود بازارهای اروپا نیز به این کشورها اضافه شوند.
فاصله چند میلیاردی تا تحقق اهداف
ابتدای سال جاری بود که رییس سابق سازمان توسعه تجارت اعلام کرد: «اگرچه صادرات کالاهای غیرنفتی در سال ۹۱ در مقایسه با سال ۹۰ اندکی کاهش داشته، اما فاصله واردات و صادرات کاهش یافته که نشان‌دهنده بهبود تراز تجاری کشور است و بیش از ۷۰ درصد از ارز مورد نیاز واردات از محل صادرات غیرنفتی تامین می‌شود. در سال ۱۳۸۴ معادل ۳۰درصد ارز واردات را صادرات غیرنفتی تامین می‌کرد که در حال حاضر به ۷۰درصد رسیده است.»
این در حالی است که هدف‌گذاری صادرات برای سال جاری ۵۹ میلیارد دلار است که در هشت ماه ابتدایی سال کمتر از نیمی از آن محقق شده است. احمد ترک‌نژاد، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران درباره وضعیت صادرات کشور تا پایان سال جاری به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: هدف‌گذاری برای سال ۹۲، در واقع پنج میلیارد دلار برای هر ماه پیش‌بینی شده بود، اما تنها ۳ میلیارد دلار در هر ماه محقق شده که در بهترین حالت می‌توان گفت ۶۰ درصد برنامه در هر ماه محقق شده است.
وی افزود: ممکن است در ۴ ماه پایانی سال وضعیت صادرات بهتر شود و با برداشته شدن تحریم‌های محصولات پتروشیمی رقم صادرات بیشتر شود، اما در ۴ ماه باقی‌مانده حتی اگر میزان صادرات نسبت به ماه‌های گذشته دو برابر هم شود، که احتمال آن کم است، باز هم اهداف پیش‌بینی شده محقق نخواهد شد و فاصله زیادی با رقم ۵۹ میلیارد دلار خواهیم داشت.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به افزایش هزینه‌های مبادلات در سال‌های گذشته، تاکید کرد: بر اساس گزارش‌های موجود، در دوره هشت ساله دولت‌های نهم و دهم، هزینه مبادلات در حوزه صادرات ۷۰ درصد افزایش یافته و این در حالی است که در همین دوره، هزینه مبادلات در حوزه خاورمیانه تنها ۷ تا ۸ درصد بیشتر شده است. ترک‌نژاد ادامه داد: ایران ۸ برابر سایر کشورهای منطقه که رقبای اصلی ایران در تجارت هستند، برای صادرات هزینه می‌کند و همین موضوع موجب شده تا قدرت رقابت ایران در هشت سال گذشته به دلیل نوع تعاملات بین‌المللی کاهش یابد.
وی معتقد است با گام اول توافقی که در روزهای گذشته بین ایران و گروه ۱+۵ داشته، نمی‌توان انتظار داشت که آثار مخرب ۸ سال به زودی زدوده شود. ترک‌نژاد اشاره کرد: حتما وضعیت از ساعتی که این توافق انجام شد، بهتر می‌شود و شکل جدیدی به خود خواهد گرفت، اما آثار مخرب ۸ سال گذشته به این زودی پاک نخواهد شد.
۲-۳ماه اقتصاد تعطیل بود
در همین رابطه، ابوالفضل شریف، نایب رییس اول کمیسیون توسعه صادرات در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» نوسان ارز را مهم‌ترین دلیل افت آمار صادرات دانست و گفت: در حال حاضر روند صادرات محصولات غیرنفتی رو به رشد است، اما در ۶ تا ۷ ماه نخست سال همه انتظار داشتند که در مقایسه با سال گذشته رقم صادرات بیشتر باشد که این طور نبود.
وی افزود: در حال حاضر، نرخ ارز کاهش یافته، اما در ماه‌های گذشته نوسانات زیادی داشت. ضمن اینکه همه منتظر نتایج مذاکرات ژنو بودند و حالا بستر بسیار نویدبخشی برای کلیه فعالان اقتصادی ایجاد شده است.
شریف با اشاره به اینکه صادرکنندگان نگران برگشت ارز حاصل از صادراتشان هستند، گفت: پیش از مذاکرات، صادرکنندگان با استفاده از صرافان یا کانال‌های طولانی به ارز حاصل از صادرات دست پیدا می‌کردند، اما اکنون زوایای امیدبخشی روبه‌روی جامعه فعالان اقتصادی گشوده شده است که انتظار می‌رود تا پایان سال رشد اقتصادی خوبی در کشور وجود داشته باشد. این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران درباره تحقق اهداف پیش‌بینی شده صادراتی نیز تاکید کرد: به نظر می‌رسد تا پایان سال صادرات تا مرز ۵۰ میلیارد دلار پیش برود. چون در ابتدای سال جاری که مقارن با ایام انتخابات بود، تقریبا ۲ تا ۳ ماه فعالیت‌های اقتصادی در کشور در انتظار انتخاب رییس‌جمهور جدید تعطیل شده بود و حالا نوبت به فعالیت این بخش از اقتصاد رسیده است.
وی درباره پیشنهاد کمیسیون توسعه تجارت به دولت، گفت: پیشنهاد ما این است که دولت نرخ ارز را از مجموعه ابزارهای تجاری خارج کند و این نرخ ثبات داشته باشد تا صادرکننده بتواند برای بلندمدت برنامه‌ریزی کند. درخواست ما از دولت این است که برابری ریال با دلار ثابت باشد و این درخواست را به دست آقای نهاوندیان، رییس دفتر رییس‌جمهور نیز رسانده‌ایم.
شریف افزود: اکنون که پیش‌بینی شده در نرخ بودجه ۹۳ قیمت دلار ۲۴۸۰ تا ۲۶۰۰ تومان خواهد بود، برای صادرکنندگان بسیار خوشایند است. البته اگر این رقم برای چند سال ثابت باشد، ما بهتر می‌توانیم برنامه‌ریزی داشته باشیم. اظهارات کارشناسان در مورد هدف گذاری صادراتی در حالی مطرح است که باید دید استراتژی دولت یازدهم برای تحقق ۳۰ میلیارد دلار صادرات باقی‌مانده در ۴ ماه پایانی سال چه خواهد بود.
ارسال نظر