نگرانی جدی از اوضاع کشاورزی

گروه بازرگانی- در نخستین نشست مشترک دبیران کمیسیون‌های کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق‌های سراسر کشور، وضعیت بخش «کشاورزی» کشور به مراتب نامساعدتر از وضعیت بخش «صنعت» قلمداد شد. به گفته فعالان بخش کشاورزی، با نگاهی به آخرین آمار، شاهد هستیم که بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد آنچه که به عنوان آمار «تولید» در بخش کشاورزی اعلام شده، «تولید واقعی» نیست؛ در حقیقت اطلاعات ارائه شده در بخش‌های مختلف مانند: حجم تولید شیر و لبنیات، علوفه، محصولات باغی و غیره، «غیرواقعی» بوده‌اند و ادامه این وضعیت بسیار نگران‌کننده است. آنها همچنین هشدار داده‌اند که در آینده، آبی برای کشاورزی باقی نخواهد ماند و باید به سمت کشاورزی با بهره‌وری بالا برویم. منابع طبیعی ایران شکننده شده‌اند و دریاچه ارومیه و دشت‌های مرکزی نیز با تهدید جدی مواجه شده‌اند؛ از سوی دیگر، میزان آلودگی آب‌های موجود کشور نیز به شدت بالا رفته و همین امر، بر نگرانی‌های بخش کشاورزی افزوده است.

دبیران کمیسیون‌های کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق‌های سراسر کشور با اشاره به موارد فوق در نخستین نشست مشترک، خواستار توجه جدی‌تر «محمود حجتی»، وزیر جدید جهاد کشاورزی، به تهدیدهای کنونی بخش کشاورزی شدند.

به گزارش روابط عمومی اتاق ایران، «غلامحسین شافعی»، عضو هیات رییسه و معاون امور استان‌های اتاق ایران در این نشست، وضعیت کشاورزی را «بحرانی» توصیف کرد و توضیح داد: «وقتی به روستاها سفر می‌کنیم، می‌بینیم که در سفره صبحانه آنها «لبنیات وارداتی» وجود دارد و سبزی خوردن خود را از شهر تهیه می‌کنند؛ این وضعیت برای حوزه کشاورزی، یعنی فاجعه.»

وی افزود: «صنایع تبدیلی مانند: کنسانتره میوه، رب گوجه‌فرنگی، ماکارونی و غیره، وضعیت نامطلوبی دارند؛ برای مثال ظرفیت تولید گوجه‌فرنگی از ظرفیت رب گوجه فرنگی بسیار کمتر است و این عدم توازن، مشکلات بسیاری را برای صنعت رب گوجه به دنبال داشته است.»

شافعی همچنین واگذاری مسکن مهر به روستاییان را یکی دیگر از اشتباهات صورت گرفته برشمرد و تصریح کرد: «نقل مکان روستاییان به واحدهای مسکن مهر، روستاهای ما را تخلیه کرده و بخش کشاورزی را متضرر ساخته است و به‌طور قطع، اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، بخش کشاورزی با فاجعه بیشتر روبه‌رو خواهد شد.»

آمار با واقعیت «فاصله» دارد

«محسن جلال‌پور»، عضو هیات رییسه اتاق ایران هم در ادامه، با اشاره به آمار و اطلاعات ارائه شده طی سال‌های گذشته در بخش کشاورزی، توضیح داد: «بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد آنچه که به عنوان «تولید» در این بخش اعلام شده است، تولید واقعی نیست. در حقیقت اطلاعات ارائه شده در بخش‌های مختلف مانند: شیر و لبنیات، علوفه، محصولات باغی و غیره غیرواقعی بوده‌اند و ادامه این وضعیت بسیار نگران‌کننده است.»

وی افزود: «سال گذشته یک سخنرانی از سوی مسوولی انجام و طی آن، صادرات پسته ممنوع شد؛ همین سخنرانی کافی بود و کاری کرد که تا امروز، نتوانسته‌ایم صادرات پسته را به شرایط قبل از آن سخنرانی برگردانیم و پیش‌بینی می‌شود که بهبود اوضاع صادرات پسته، دو سال دیگر زمان لازم دارد.»

این عضو هیات رییسه اتاق ایران عنوان کرد: «در شرایط کنونی، دولت و کمیسیون کشاورزی مجلس، رویکرد خوبی در خصوص همکاری با بخش خصوصی در این حوزه دارد؛ بنابراین امیدوارم با تعامل و تلاش مجدانه، بتوانیم کشاورزی را از وضعیت بحران خارج کنیم.»

نگاه سهل‌انگارانه به کشاورزی

حسین نقره‌کارشیرازی، دبیرکل اتاق ایران نیز تاکید کرد:‌ «در بسیاری از کشورها برای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، قوانینی جامع و دقیق تصویب می‌شود و سپس اجرای کامل آن مورد توجه قرار می‌گیرد. در این مرحله هم دولت و هم بخش خصوصی باید خود را مسوول بدانند و در این خصوص اقدام کنند.»

وی با اشاره به تصویب قانون بهبود مستمر محیط کسب‌و‌کار و افزوده شدن نام «کشاورزی» به عنوان اتاق ایران، گفت: «قرار گرفتن کشاورزی در کنار صنعت و تجارت اقدام مهمی بود و امیدواریم در عمل و با توجه به روی کار‌آمدن دولت تدبیر و امید، بتوانیم سطح این حوزه در کشور را ارتقا دهیم.»

در ادامه این جلسه، «شریعتمدار»، رییس دفتر ساماندهی کشاورزی و آب اتاق ایران، با اشاره به اینکه امروز جایگاه بخش خصوصی نسبت به سال‌های گذشته بسیار رفیع‌تر است، اذعان کرد: «خوشبختانه فصل جدیدی در روابط بین دولت و بخش خصوصی آغاز شده است؛ هر چند باید این همکاری‌ها را در جامعه نهادینه کنیم؛ بر این اساس، امیدواریم در این شرایط و با همت کمیسیون‌های کشاورزی اتاق‌های سراسر کشور، بر مشکلات موجود این حوزه فائق آییم.»

قیمت تمام شده بالا در ایران

کشاورز، مشاور و مسوول گروه مطالعات و کارشناسی کشاورزی در اتاق ایران نیز، گفت: در آینده آبی برای کشاورزی باقی نخواهد ماند و باید به سمت کشاورزی با بهره‌وری بالا برویم. هم اکنون منابع طبیعی ایران، شکننده و دریاچه ارومیه و دشت‌های مرکزی، با تهدید مواجه شده‌اند.

این کارشناس حوزه کشاورزی افزود: «مهم‌ترین چالش کنونی بخش کشاورزی، فقر سرمایه‌گذاری است. کشاورزی باید بتواند تقاضاهای خود را حفظ کند. این بخش علاوه بر تولید، وظایف حاکمیتی و زیست محیطی دارد؛ بنا‌بر‌این باید متناسب با سهمی که در تولید ناخالص داخلی(GDP ) دارد، به آن سرمایه اختصاص یابد. قیمت تمام شده محصولات کشاورزی در ایران به دلیل فقر سرمایه و تکنولوژی نسبت به سایر کشاورزهای جهان بیشتر است.»

رنج کشاورزی از بی‌برنامگی

شمسعلی هادی زاده معلم، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران نیز، نبود آرامش و سیاست‌گذاری بلندمدت برای تولید غذا را مورد انتقاد قرار داد و توضیح داد: «امروز در کشاورزی ایران، شاهد خرده مالکیت هستیم که همین موضوع به کشاورزی کشور ضربه می‌زند. از طرف دیگر از دانش و تکنولوژی بسیار عقب مانده‌ایم و به همین سبب تولیدات همراه با برنامه نداریم. سال گذشته ۴۰ درصد مرکبات تولید شده در سردخانه‌ها تلف شدند؛ چرا که تولید بی‌برنامه‌ای داشتیم و از طرف دیگر برای نگهداری این محصولات فکر نکردیم.» وی تاکید کرد: کشاورزی از زمان تفکر کاشت آغاز شده و تا سفره مردم ادامه دارد و دیگر نباید به آن در قالب کاشت، داشت و برداشت بنگریم.

رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران گفت: «تولید، صادرات و واردات محصولات کشاورزی باید با سیاست، برنامه و حساسیت نسبت به وضعیت کشور باشد؛ برای مثال امروز با توجه به بحران آب در کشور، صادرات هندوانه به غیر از ضرر نتیجه دیگری ندارد یا حداقل نباید با این قیمت صادر شود.»

کشاورزی باید صنعتی شود

پدرام سلطانی، عضو هیات رییسه اتاق ایران نیز تاکید کرد: «کشاورزی باید از پوسته معیشتی خود خارج شود؛ صنعتی‌سازی کشاورزی یعنی چاره‌اندیشیدن برای مقابله با مخاطراتی که امنیت کشور را تهدید می‌کند.» وی ادامه داد: «اگر امروز از مشکلات کشاورزی سخن می‌گوییم، وظیفه اتاق، پیدا کردن راهی برای برون رفت از این وضعیت است؛ دیگر نمی‌توان با دستور و ممنوعیت کاری انجام داد.» مسوول امور کمیسیون‌های اتاق ایران افزود: «امروز متناسب با جایگاه اتاق، وظایف آن نیز بیشتر شده است؛ بنا‌بر‌این هنر اتاق این است که از منابع اندک، بهترین بهره را ببرد. بر این اساس، هماهنگی بین کمیسیون‌های کشاورزی سراسر کشور و استفاده بهینه از منابع اتاق برای فعالیت‌های کارشناسی، کمک می‌کند که خروجی کار قابل توجه و دقیق باشد.»