فعلا دست نگه دارید

احمد پورفلاح

همه می‌دانیم که نقش تبلیغات در به دست آوردن بازارهای فروش و مصرف بیشتر چیست. سالانه هزاران میلیارد دلار در این مقوله هزینه می‌شود که ایران سهم ناچیزی از آن دارد. یکی از اهرم‌های اساسی در این پدیده علمی موضوع نمایشگاه است که امروزه به آن صنعت نمایشگاهی می‌گویند که برنامه‌ریزی و اجرای درست و منطبق با معیار‌های روزانه آن از فاکتورهای توسعه‌یافتگی کشور به شمار می‌آید. نمایشگاه پلی است که مردم را به محققان، مخترعان و تولیدکنندگان مرتبط می‌نماید و پنجره‌ای است که دنیا از آن به کشورهای برگزارکننده نمایشگاه نگاه می‌کند. متاسفانه در کشور ما در این زمینه کاری جدی صورت نگرفته و حتی در ارائه سیستم برگزاری سنتی آن نیز که در ایران بیش از ۶۰سال سابقه دارد با مشکلات عمده مواجه هستیم که به اختصار آن را مطرح می‌کنم.

الف- مساله کلان

مدت‌ها است که با دستاویز‌های مختلف موضوع جابه‌جایی نمایشگاه بین‌المللی تهران در مجامع مختلف مطرح می‌شود. صرفنظر از ضعف‌هایی که بر این نمایشگاه مترتب است که قسمتی از آن ناشی از این تفکر است که برای بازسازی نمایشگاه یا بودجه‌ای تخصیص نمی‌یابد و یا هزینه‌ای صورت نمی‌گیرد و بخشی از آن را نیز می‌توان با مدیریت و برنامه‌ریزی رفع نمود این فضا مناسب‌ترین نقطه در تهران برای نمایشگاه است. مسلما انتخاب این محل بر مبنای مطالعه و کارشناسی صورت گرفته است. از نیازهای اساسی هر نمایشگاه وجود هتل‌های بین‌المللی با وضعیت مطلوب در نزدیکی آن است که سه هتل پنج‌ستاره در حال حاضر در حاشیه این نمایشگاه قرار دارد. وجود مجموعه انقلاب نیز در کنار این نمایشگاه از مزیت‌های دیگر آن است که مهمانان، به ویژه‌ مهمانان خارجی در ساعات تعطیلی نمایشگاه می‌توانند به انواع و اقسام ورزش‌های مورد علاقه خود بپردازند.

با گسترش مترو به فضای نمایشگاه و پل‌هایی که زده شده است مسلما در آینده از نظر ترافیک شاهد وضعیت بهتری در این نمایشگاه خواهیم بود. در کشورهای توسعه‌یافته برای ساعات فراغت مهمانان و بازدیدکنندگان و شرکت‌کنندگان در نمایشگاه برحسب علاقه، فرهنگ و عادات آنان برنامه‌ریزی‌های تفریحی، ورزشی و توریستی انجام می‌شود. ما که در ایران در این زمینه محدودیت‌هایی داریم حداقل وجود این ورزشگاه و پارک مجاور آن می‌تواند بخشی از این نیاز را تامین نماید. به هر حال بخش خصوصی انتظار دارد موضوع عدم انتقال نمایشگاه را جدی بگیریم ولیکن در ضمن دایر نمودن نمایشگاه با نمایشگاه‌های جدید را در نزدیکی تهران و شهرهای بزرگ در برنامه‌ریزی زودهنگام خود قرار دهیم. خوب می‌دانیم که انتقال این نمایشگاه در این وسعت با پیش نیازهای لازم کاری بسیار سنگین، پر هزینه، زمان‌بر و مستلزم مدیریتی قوی، کارا و با تجربه است.

ب- مسائل عمومی

۱ - عناوین و موضوعات انتخابی برای نمایشگاه‌ها نیاز به بازنگری دارد.

۲ - برنامه برگزاری نمایشگاه‌ها از نظر زمانبندی نیز نیاز به بازنگری دارد. در زمینه ساعات فعالیت نمایشگاه نیز باید نگاه مجددی صورت گیرد. با توجه به وضعیت ترافیک اطراف نمایشگاه به نظر می‌رسد که بهتر است نمایشگاه‌های با بازدیدکننده بالا در عصرها و شب‌ها برگزار شوند.

۳ - معمولا اجرا با زمانبندی برنامه‌های تدوینی تطابق نداشته و با دستاویزهای مختلف دچار تغییر می‌شود.

۴ - اجرای نمایشگاه بعضا به شرکت‌ها و اشخاصی داده می‌شود که مطلقا تجربه نمایشگاهی نداشته و فقط به سودآوری آن فکر می‌کنند.

۵ - متراژی که در اختیار متقاضیان گذاشته می‌شود ضابطه مشخص نداشته و به نظر می‌رسد بیشتر بر مبنای رابطه است تا ضابطه. جالب است که در نمایشگاه اخیر مصالح ساختمانی عنوان شد که ما فقط به کسانی غرفه می‌دهیم که در کتاب نمایشگاه قبلی اطلاعات خود را درج کرده‌اند و جالب‌تر اینکه بر روی فراخوان درج آگهی در نمایشگاه اخیر نوشته بودند آگهی اجباری؟!

۶ - قیمت هر ساله افزایش می‌یابد بدون اینکه توجیهی برای آن باشد. در خیلی از کشورهای توسعه یافته برای شرکت در نمایشگاه‌ها که نقش زیادی در زمینه بالا رفتن صادرات دارند یارانه می‌دهند و بعضا رایگان عمل می‌کنند. هر ساله به بهانه بازسازی نمایشگاه هزینه اجاره غرفه‌ها را گران می‌کنند و در عین حال از بازسازی و بهسازی نیز خبری نیست.

۷ - سال‌ها است که بازسازی و فضاسازی در مجموعه نمایشگاه‌ها صورت نگرفته و وضعیت فیزیکی و تاسیساتی آن در خور صنعت امروز کشور نیست.

۸ - مساله آماده‌سازی فضاها در همین حد محدود نیز تا ساعتی بعد از افتتاح نمایشگاه ادامه دارد.

۹ - سرویس عمومی در نمایشگاه مطلوب نیست. نظارتی در انتخاب سرویس‌دهندگان عمومی پیمانکار همانند اغذیه فروشی‌ها به عمل نمی‌آید و کیفیت اغلب آنها پایین و بعضا غیر بهداشتی است.

۱۰ - اخیرا به دلیل محدودیت فضا، همه خیابان‌های اصلی و فرعی نمایشگاه را در اختیار متقاضیان گذاشته‌اند که نمایشگاه را به یک بازار مکاره کامل تبدیل نموده و مناظر بسیار زشتی را به وجود آورده است.

۱۱ - تبلیغ در زمینه برگزاری نمایشگاه‌ها و خبررسانی‌ها مطلوب نیست.

۱۲ -خدمات در طول برگزاری نمایشگاه رضایتبخش نیست. برق قطع می‌شود، سیستم‌های سرمایی از کار می‌افتد (البته در تابستان)،‌سیستم‌های صوتی از کیفیت بدی برخوردار می‌باشند و سرویس‌های بهداشتی وضعیت نامطلوبی دارند.

۱۳ -بعد از برگزاری نمایشگاه هیچ گونه تجزیه و تحلیل (حداقل در حد آماری) نیز به عمل نمی‌آید و این درحالی است که حتی قبل از برگزاری نمایشگاه نیز می‌باید جلسه‌ای توجیهی برای همه شرکت‌کنندگان از طرف مسوولان برگزارکننده نمایشگاه برگزار شود.

۱۴ - همزمانی چند نمایشگاه که عمدتا موضوع مشترک دارند، مشکلاتی را برای علاقمندان به وجود می‌آورد، به طور مثال در ۲۹خرداد همزمان سه نمایشگاه در شهرهای کرج، گرگان و سنندج برگزار شد که حتی با اعتراض جراید و رسانه‌ها نیز روبه‌رو شد، چون مسلما سرویس‌دهی همزمان و یا حضور همزمان در چند نمایشگاه میسر نیست.

۱۵ -جا به جایی فضاهای اختصاص یافته به رزروکنندگان غرفه‌ها در آخرین روزهای قبل از نمایشگاه و عدم امکان طراحی و غرفه سازی و چیدمان مناسب به دلیل نداشتن فرصت کافی مشکلات زیادی را برای شرکت کنندگان فراهم می‌آورد.

۱۶ -در روز جمع‌آوری نمایشگاه همواره با مساله عدم مجوز خروج کالا به دلیل عدم تسویه حساب پیمانگار برگزارکننده نمایشگاه با شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی مواجه هستیم. .... و از این گونه موارد در کارنامه نمایشگاه بین‌المللی تهران زیاد داریم که نمونه کاملی از عدم حمایت یک سیستم دولتی از بخش‌خصوصی ناتوان کشور است. مسلما این نا‌به‌سامانی‌ها ارتباطی به مدیریت امروز سازمان توسعه تجارت و یا مدیریت نمایشگاه‌ها ندارد و از سنوات قبل کاستی‌ها ادامه داشته است. اما یکروز می‌باید در جهت رفع این نواقص گام‌های جدی برداشته شود.

تقاضای رسیدگی به طراحی سیستمی مطلوب و آبرومند و متکی بر منافع دو طرف برگزار کننده نمایشگاه و متقاضی داشتن غرفه و نهایتا دستیابی به هدف‌های بزرگ‌تر یعنی گرفتن سهم ایران از تجارت بین‌الملل و حتی تاثیرگذاری بر مسائل سیاسی و اجتماعی را داریم. در خاتمه پیشنهاد می‌کنم به دلیل اهمیت فوق‌العاده برگزاری نمایشگاه در تحرک بخشیدن به تمام زیر مجموعه‌های اقتصادی، ترتیبی داده شود که کمیسیون مستقلی به عنوان کمیسیون نمایشگاه در اتاق ایران داشته باشیم.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و تهران