فرصت‌سوزی شرکت‌های ایرانی در بازار عراق

فرشید خاموشی- سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در بصره، روایت دیگری از وضعیت امنیتی در جنوب عراق دارد. او براین باور است که دستگاه‌های رسانه‌ای چهره ای غیرواقعی از امنیت، در مناطق جنوبی عراق ارائه می‌دهند و به لحاظ خبررسانی در برخی موارد بزرگنمایی می‌شود تا حدی که روی مبادلات اقتصادی اثر منفی می‌گذارد. محمدرضا نصیر باغبان، در گفت‌وگوی اختصاصی با «دنیای‌اقتصاد» گفت: در صدا و سیما، بغداد محور خبری است. بنابراین از سایر استان‌های عراق سخنی به میان نمی‌آید در حالی که میزان ناامنی به جز بغداد در سایر استان‌های شمالی و جنوبی تاحدودی همسنگ است.

او تاکید می‌کند: بخشی از ناامنی‌ها نیز اصولا متوجه سیستم اقتصادی کشور عراق نیست و بیشتر درگیری‌های سیاسی است که بروز می‌کند. با این حال، او امنیت حاکم بر جنوب عراق را «قابل‌قبول» می‌داند و اظهار می‌دارد: آن میزان از امنیت که برای پروژه‌های اقتصادی ضرورت دارد، در این منطقه تامین است. این در حالی است که ظرفیت‌های اقتصادی و صنعتی بسیار خوبی در استان‌های جنوبی عراق وجود دارد.

باغبان ادامه می‌دهد: سه استان بزرگ و محوری عراق یعنی؛ کوت،‌ الاماره و بصره همجوار ایران هستند که نقش بسیاری در اقتصاد و صنعت این کشور دارند.

او به برگزاری نمایشگاه اختصاصی کالا‌های ایرانی در بصره اشاره می‌کند و می‌گوید: برای راه‌اندازی این نمایشگاه تلاش‌های زیادی صورت گرفت و رایزنی‌های متعددی با مقامات اقتصادی دو طرف داشتیم تا اینکه در نهایت موفق شدیم مجوز سازمان توسعه تجارت ایران را برای برگزاری این نمایشگاه از ۲۴ تا ۲۸ آبان‌ماه دریافت کنیم. سرکنسول ایران در بصره با بیان اینکه پایه‌های تجاری- صنعتی ایران در بصره بسیار وسیع است، خاطرنشان می‌کند: وضعیت عراق به گونه‌ای است که شرکت‌های ایرانی می‌توانند میدان‌دار باشند، منتهی شرکت‌های ایرانی به لحاظ سرمایه‌گذاری بسیار محافظه‌کار هستند که این امر آسیب‌های جدی به مقوله بازاریابی در کشور عراق وارد می‌کند.

به گفته باغبان، فاصله زمانی کوتاه از بصره تا خوزستان که حدود ۲۰دقیقه است خود مزیتی برای گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی با این استان به عنوان دومین شهر صنعتی عراق به حساب می‌آید. او تصریح می‌کند: تسهیلات و امکانات جدیدی در مرز‌های جنوبی کشور برقرار شده است. مقامات عراقی نیز اخیرا مصوب کردند که کامیون‌های ایرانی می‌توانند بدون داشتن ویزا ۷۵۰متر وارد خاک عراق شده و کالاهایشان را تحویل تجار عراقی دهند.

این مزیت در هیچ کدام از نقاط مرزی ایران با عراق فراهم نیست.

سرکنسول ایران در بصره در عین‌حال تصریح می‌کند که با قانون جدید سرمایه‌گذاری خارجی عراق که به تصویب رسید، راه‌های ورود سرمایه‌گذاری به این کشور باز شده است: «در بسیاری از موارد مقامات عراقی زمین رایگان در اختیار بخش‌های درمانی و آموزشی قرار می دهند و حتی حاضرند این امتیازات را در اختیار بخش‌های تجاری و صنعتی نیز بگذارند. بنابراین زمینه کار و سرمایه‌گذاری در بصره برای ایرانی‌ها بسیار فراهم است.»اما این مقام دولتی ایران در بصره، از برخی تجار ایرانی که کالاهای بی‌کیفیت و نامرغوب به عراق صادر می‌کنند گلایه می‌کند و معتقد است که رقبای تجاری ایران در بازار عراق در کمین چنین فرصت‌سوزی‌هایی از سوی ایرانیان نشسته‌اند تا بازار تشنه این کشور را از ایران بربایند.باغبان همچنین بر شناخت بازار و صدور کالاهای مورد نیاز هر منطقه از سوی شرکت‌های ایرانی تاکید و اذعان می‌کند با چنین روشی دیگر محصولات ایرانی بدون مشتری نمی‌ماند و بهانه‌ای به دست رقبا نخواهد افتاد.

باغبان همچنین از راه‌اندازی دفتر بازرگانی ایران در بصره طی یک ماه آینده خبر داد و امیدوار است، بازگشایی این دفتر نقش پررنگی در توسعه مراودات تجاری و بازرگانی دو کشور داشته باشد.

سرکنسول ایران در بصره با بیان اینکه ۴۰درصد بازار مواد غذایی بصره در اختیار محصولات ایرانی است، گفت: «در سایر بخش‌ها نیز باید شرکت‌های ایرانی به رقابت با سایر کشورها بپردازند. اقتصاد عراق امروز یک اقتصاد باز است نه رانتی، بنابراین شرکت‌های ایرانی باید بتوانند با تولید ارزان و کیفیت مناسب در این بازار رقابت کنند.»

باغبان علاوه بر اینکه بر افزایش ریسک‌پذیری بخش خصوصی ایران در بازار عراق تاکید می‌کند، می‌گوید: «در عین‌حال سازوکارهای اداری نیز موانعی بر سر راه حضور بخش‌خصوصی در عراق ایجاد می‌کند. موانع گمرکی برای خروج ماشین‌آلات و تجهیزات راهسازی در حوزه خدمات فنی و مهندسی نمونه‌ای از این دست هستند. اگر می‌خواهیم بازارها را در اختیار بگیریم باید در قوانین صادراتی خود تجدیدنظر کنیم، در کنار آن نباید فراموش کنیم که بخش‌خصوصی ما ریسک‌پذیری پایینی دارد که کارگشا نیست.»

سرکنسول ایران در بصره یادآوری می‌کند: «زمینه‌ها برای حضور بیمه و بانک‌های ایرانی در عراق فراهم است و در حال حاضر بانک‌های ما می‌توانند در بغداد، بصره، کربلا و نجف شعبه بزنند. حداقل اگر بانک‌های ایرانی در بازارچه‌های مرزی اقدام به تاسیس شعبه کنند در گسترش مراودات تجاری نقش خود را تا حدودی ایفا کرده‌اند، ضمن اینکه باید این بازارچه‌ها را توسعه داده و به نمایشگاه‌های دائمی و حتی مناطق آزاد اقتصادی تبدیل کنیم تا از حالت فعلی خارج شوند، به علاوه اینکه بحث ویزا نیز در این محدوده برداشته شود .

این مقام دولتی معتقد است که واگذاری نمایندگی شرکت‌های بزرگ ایرانی به طرف‌های عراقی امتیازی بس بزرگ برای معرفی کالاهای ایرانی در بازار عراق است.