گروه بازرگانی - با تصویب هیات وزیران، آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی به منظور ساماندهی تشریفات و کنترل‌های گمرکی ابلاغ شد. هیات وزیران بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی، آیین‌نامه اجرایی قانون جدید امور گمرکی را در ۲۲۱ ماده تصویب کرد. بر این اساس، کالای ترخیص شده از گمرک‌های اجرایی در سطح کشور مشمول افزایش حقوق ورودی نمی‌شود. افزایش یا برقراری عوارض صادراتی هم شامل کالای اظهار شده در گمرک‌های اجرایی در سطح کشور نخواهد شد.

ستاد مرکزی گمرک ایران موظف است متناسب با ایجاد زیرساخت‌ها به منظور انجام تشریفات گمرکی و کنترل‌های گمرکی، از فناوری‌های نوین نظیر فناوری اطلاعات و پرتونگاری با رعایت قوانین تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲ و مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ استفاده کرده و با ایجاد زیرساخت‌ها، مجوزهای صادره، معافیت‌ها و ممنوعیت‌ها در انجام تشریفات گمرکی را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات دریافت کند. همچنین به منظور شناسایی هویت شخصی و تجاری متعاملین خود در قالب اشخاص حقیقی و حقوقی، به اطلاعات سازمان ثبت احوال کشور، اداره کل ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان امور مالیاتی کشور و سایر سازمان‌ها (حسب مورد در مواقع لزوم) استناد کرده و سازمان‌های ذی‌ربط باید اطلاعات مربوط را در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات در اختیار قرار دهند.

بر اساس این مصوبه، دولت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را موظف کرده است زیرساخت‌های ارتباطی و مخابراتی امن و پایدار در بستر شبکه ملی اطلاعات را در گمرک‌های کشور به منظور اجرای گمرک الکترونیکی فراهم کند.

بر این اساس، درصورتی که ارائه‌دهنده خدمات، گمرک‌های اجرایی در سطح کشور باشد، نرخ هزینه انجام خدمات بنا به پیشنهاد ستاد مرکزی گمرک ایران و پس از تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی، تعیین و اخذ خواهد شد و درصورتی که ارائه‌دهنده خدمات، سایر دستگاه‌های دولتی باشند، نرخ هزینه انجام خدمات بنا به پیشنهاد دستگاه مربوط و پس از تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی و وزیر مربوط، تعیین و اخذ خواهد شد.

بر اساس این مصوبه، انجام خدمات (تشریفات گمرکی) فوق‌العاده در روزهای تعطیل یا ساعات غیراداری در داخل اماکن گمرکی مستلزم موافقت گمرک اجرایی در سطح کشور با درخواست کتبی متقاضی در ساعات اداری است که در این صورت، هزینه خدمات فوق‌العاده متناسب با خدمات موردنظر دریافت خواهد شد؛ انجام خدمات یاد شده در خارج از اماکن گمرکی در تمام اوقات، مستلزم پرداخت هزینه‌های مذکور و تامین وسایل رفت و آمد برعهده متقاضی است.

دستورالعمل تضمین

در مواردی که طبق قانون، گمرک‌های اجرایی در سطح کشور مجاز به اخذ تضمین هستند، تضمین به صورت کلی (پس از اعلام شرایط توسط گمرک) یا موردی تودیع می‌شود و گمرک‌های اجرایی در سطح کشور موظف هستند بلافاصله پس از انجام الزامات، تضمین مربوط را آزاد کنند. همچنین درخصوص اشخاص دارای سابقه تخلف از مقررات گمرکی، نوع تضمین از سوی ستاد مرکزی گمرک ایران تعیین خواهد شد.

تشریفات گمرکی

بر اساس این قانون، کالاها و وسایل نقلیه (زمینی، دریایی و هوایی) که به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج می‌شوند، اعم از اینکه مشمول حقوق ورودی باشند یا نباشند، مشمول کنترل‌های گمرکی خواهند بود.

همچنین وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسوول سایر کنترل‌ها موظفند به شرح زیر اقدام کنند:

- استقرار نمایندگان تام‌الاختیار خود در اجرای پنجره واحد فیزیکی حسب نظر گمرک‌های اجرایی در سطح کشور.

- تنظیم ساعات کاری و ایام حضور نمایندگان تام‌الاختیار خود براساس نظر گمرک‌های اجرایی در سطح کشور؛ به نحوی که هیچ گونه خللی در ترخیص کالا به دلیل عدم حضور آنان ایجاد نشود.

- تنظیم مدت بازدید، نمونه‌گیری و پاسخگویی خود به طور کامل؛ به نحوی که زمان ترخیص کالا تا دو سال پس از لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه، حداقل ۳۰ درصد کاهش یابد.

- ارائه اسناد، مدارک، گواهی‌ها و مجوزهای مرتبط به گمرک‌های اجرایی در سطح کشور به صورت الکترونیکی، به نحوی که ستاد مرکزی گمرک ایران تعیین می‌کند.

- فراهم کردن امکانات لازم و آموزش کارکنان گمرک در مواردی که برخی کنترل‌ها با هماهنگی قبلی به گمرک‌های اجرایی در سطح کشور واگذار می‌شود.

- اتمام و تکمیل ساختمان‌های اداری از لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و تحویل کل مجموعه به ستاد مرکزی گمرک ایران توسط سازمان‌های متولی ایجاد زیرساخت در مبادی ورودی و خروجی.

ملاک ارزش‌گذاری کالاها

بر اساس این مصوبه، ملاک ارزش گمرکی کالای ورودی، قیمت واقعا پرداخت‌شده یا قابل پرداخت برای کالای فروخته شده بین افراد غیرمرتبط جهت صدور به قلمرو گمرکی ایران است که براساس سیاهه خرید و سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا و طبق شرایط و ضوابط مقرر در ماده یادشده تعیین می‌شود.

همچنین در اظهار ارزش گمرکی کالای ورودی و رسیدگی‌های گمرک، هرگونه تعدیل در قیمت واقعا پرداخت شده یا قابل پرداخت باید برپایه اطلاعات عینی، قابل سنجش و مستند و با رعایت اصول کلی پذیرفته شده حسابداری انجام

گیرد.

براین اساس هرگاه ارزش گمرکی کالای اظهارشده ورودی قبول نشود، ارزش آن براساس ارزش گمرکی کالای ساخت کشور مبدا که همزمان با تاریخ خرید (پروفرم) کالای یادشده برای صدور به قلمرو گمرکی فروخته شده و مورد قبول گمرک است، تعیین خواهد شد.

گمرک‌های اجرایی در سطح کشور می‌توانند در بررسی ارزش معاملاتی کالاهایی که دایما تغییر قیمت می‌یابد (بورسی)، از منابع معتبر بین‌المللی (منابع اطلاعاتی) و بازارهای بین‌المللی استفاده و بر مبنای آن ارزش گمرکی را تعیین کنند.

بر اساس این آیین‌نامه، در صورت عدم ارائه اسناد یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به دلایل مستند، گمرک های اجرایی در سطح کشور، ارزش کالای صدوری را با استعلام از مراجع ذی‌ربط و براساس قیمت عمده فروشی آن در بازار داخلی به اضافه هزینه‌هایی که تا خروج از قلمرو گمرکی به آن تعلق می‌گیرد و پس از کسر مالیات‌ها و عوارض فروش، تعیین خواهند کرد.

بر این اساس در مواردی که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتی بر مبنای ارزش باشد، صادرکننده می‌تواند عوارض صادراتی متعلقه احتمالی را مطابق نظر گمرک‌های اجرایی در سطح کشور به صورت تضمین، تودیع و به صدور کالا اقدام کند. ارزش کالاهای ورودی و صدوری تعیین شده از طرف گمرک ظرف ۳۰ روز پس از تعیین ارزش در گمرک اجرایی یا ابلاغ کتبی توسط ستاد مرکزی گمرک ایران قابل اعتراض است.