تشکیل کنسرسیومی برای صادرات مواد غذایی

گروه بازرگانی- همایش ملی صادرات صنایع غذایی در حالی روز گذشته از فعالان صنعت غذایی کشور پذیرایی کرد که در نمایشگاه Agrofood امسال جای بسیاری از برند‌های معتبر داخلی در حوزه صنایع غذایی خالی است. به گفته دکتر حسینی، رییس فراکسیون صنایع غذایی مجلس شورای اسلامی که یکی از مجریان این همایش بود تنها حدود ۱۰درصد شرکت‌های برتر و صادراتی مواد غذایی ایران به این نمایشگاه آمده‌اند.

حال آنکه سید حمید قوام شهیدی، مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی از رشد ۲۰درصدی حضور شرکت‌های خارجی در نمایشگاه امسال خبر داد تا شاید سرپوشی باشد برای استقبال سرد شرکت‌های معتبر داخلی.

او که اولین سخنران همایش بود به بیان پاره‌ای از آمار و ارقام صادرات محصولات غذایی طی پنج سال گذشته پرداخت.

سهم ارزشی صادرات صنایع غذایی ایران از کل صادرات کشور مابین سال‌های ۸۰تا۸۵ همواره از ۳درصد فراتر نرفته است و این رقم با توجه به اینکه ۱۴میلیون تن میوه در کشور تولید می‌شود که ۳۰تا۴۰درصد آن نیز قابلیت صادرات دارد، بسیار ناچیز است.قوام شهیدی، همچنین از تخفیف ۵۰درصدی حضور در نمایشگاه‌های خارجی خبر داد وبا این مژده قصد داشت کام صادرکنندگان را شیرین کند، اما با انتقاد تعدادی از صادر کنندگان نمونه کشور حاضر در همایش مواجه شد.

طهماسب مظاهری، مدیرعامل بانک توسعه صادرات نیز در این همایش با اشاره به مشکلات بخش‌خصوصی در صنایع غذایی تصریح کرد: معتقدم بخش خصوصی‌ای می‌تواند اهداف اصل ۴۴ را جامعه عمل بپوشاند که با روش‌های سنتی حرکت نمی‌کند، بلکه از روش‌های نوین برای حضور در بازارها استفاده می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: بخش‌خصوصی برای حضور در بازارهای جهانی باید از دانش بازاریابی و مشتری مداری و سایر دانش‌ها استفاده کند و دولت نیز از تصدیگری‌های خود در این بخش‌ها چشم پوشی کند.

مظاهری در ادامه با اشاره به منحل شدن شورای‌عالی بانک‌ها از سوی مجلس شورای اسلامی این امر را مثبت ارزیابی کرد و گفت: کناررفتن بانک مرکزی از برخی وظایف و تلاش برای عملکرد نظارتی، گامی در جهت دستیابی به اهداف است و بیان می‌کند که دولت برای اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ عزم جدی دارد. مظاهری همچنین لازمه فعالیت بخش‌های خصوصی در عرصه اقتصاد را برخورداری از صورت‌های مالی شفاف و ترازنامه‌های بدون بند دانست و گفت: روش‌های سنتی بازار فعالیت خود را در اصل صورت‌های مالی شفاف انجام نمی‌دهند چرا که در دیدگاه سنتی اصل بر پوشاندن است در حالی که فعالیت اقتصادی در روش‌های نوین این گونه نیست و باید حساب‌های مالی شفاف انجام شود.

وی همچنین آمادگی بانک توسعه صادرات را برای حمایت از صادرکنندگان اعلام کرد و گفت: بانک توسعه صادرات در سال‌جاری ۵/۱میلیارد دلار افزایش سرمایه داشته که این افزایش سرمایه را به مصرف اعطای تسهیلات برای صادرکنندگان اختصاص خواهد داد. وی از ثبت افزایش سرمایه ۵/۱میلیارد دلاری بانک توسعه صادرات در هفته گذشته خبر داد و افزود: این افزایش سرمایه موجب می‌شود تا میزان اعطای تسهیلات به صادرکنندگان افزایش یابد که منجر به بهبود سرمایه‌گذاری در بخش صادرات و افزایش سرمایه در گردش صادرکنندگان و ارتقا کیفیت کالاهای صادراتی خواهد شد.

همچنین معاون وزیربازرگانی در این همایش گفت: برخی از زیرساخت‌های صادراتی کشور هنوز اشکال دارد و دولت رفع آنها را در برنامه توسعه صادرات خود قرارداده است.

مهدی غضنفری با بیان اینکه دولت کمبودها و کاستی‌های فراروی صادرکنندگان را می‌پذیرد، افزود: با انکار مسائل پیش روی صادرکنندگان نمی‌توان کاری را پیش برد.

معاون وزیر بازرگانی درعین حال گفت: طرح مسائل صادرکنندگان مسوولیت و تحرک بخش دولتی را برای رفع مشکلات بیشتر می‌کند.

او با بیان اینکه صنعت غذا دارای مشکلات بسیاری است ، افزود: این صنعت نیازمند کمک و توجه بیشتر دولت است.

وی سپس با اشاره به اینکه در شرایط کنونی دولت باید پاسخگو باشد، زیرا بخش‌خصوصی آمادگی کافی برای پاسخگویی در این زمینه ندارد افزود: هر زمان که مسوولیت این دو بخش با اجرای اصل ۴۴ تغییرکرد، می‌توان از بخش‌خصوصی پاسخ خواست.

غضنفری همچنین با رد برخی اظهارات مطرح شده به نقل از مسوولان سازمان توسعه تجارت در خصوص لزوم صادرات فله‌ای زعفران گفت: بدون تردید این سخن صحت ندارد و اگر همچنین موضوعی در رده مدیریتی این سازمان مطرح شده باشد، طبیعی است که این نیرو را باید از کار برکنار کرد. وی افزود: اگر در مجموعه سازمان توسعه تجارت کسی معتقد باشد که باید خام‌فروشی کنیم تا کشورهای بیگانه از آن استفاده کنند، در میان مجموعه سازمان توسعه تجارت جایی ندارد.

وی در پاسخ به انتقادات بخش‌خصوصی و صادرکنندگان نمونه مواد غذایی از عملکرد دولت در حمایت از صادرات مواد غذایی گفت: نمی‌خواهم بین بخش‌خصوصی و دولتی تقابل ایجاد کنم چرا که معتقدم بخش‌خصوصی هنوز در جایگاهی قرار نگرفته که بتوان آن‌را متهم کرد.

رییس سازمان توسعه تجارت در ادامه از تشکیل کمیته کاری برای پیگیری مشکلات مربوط به صادرات مواد غذایی استقبال کرد و گفت: اگر قرار است کمیته‌ای تشکیل شود باید از صدور بیانیه‌های سیاسی و ایجاد جنجال‌های مطبوعاتی جلوگیری شود.

و اما یونس ژائله سعدآباد، صادرکننده نمونه کشور و رییس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان شیرینی و شکلات معتقد است که مدیران دولتی بازارهای هدف را به درستی شناسایی نمی کنند، بنابراین نمایشگاه‌های خارجی را در کشورهایی راه می اندازند که بازار مناسبی برای محصولات نیست.

او در ایـــن هـــمایش از بوروکراسی‌های اداری در گمرکات، بانک‌ها و سازمان‌های دولتی انتقاد کرد و گفت:‌ متاسفانه در گمرکات کشور، ادارات موازی ایجاد شده که همین مساله منجر می‌شود تا مواد اولیه کارخانه‌های محصولات غذایی ماه‌ها بی‌جهت در گمرکات بماند.ژائله ادامه داد: مقامات دولتی در حالی از ارائه تسهیلات ویژه به صادرکنندگان خبر می‌دهند که بسیاری از آنها در حد حرف است و تخصیص داده نمی‌شود.به گفته مدیرعامل شرکت شیرین‌عسل، صادرات ایران کاملا سنتی است و تا زمانی که به بازاریابی نوین دست نیابیم، سنتی بودن تقدیر ما است.

او در پایان پیشنهاد کرد که کنسرسیومی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور تشکیل شود تا در بازار‌های هدف بتوانیم قدرتمندانه حضور یابیم.

شمس مولوی، مدیرعامل شرکت سارونه و عضو هیات‌مدیره انجمن کنسانتره نیز از روند برپایی نمایشگاه‌های خارجی انتقاد و تصریح کرد که شرکت‌های ایرانی نمی‌توانند در هر نمایشگاهی حضور داشته باشند چرا که این نمایشگاه‌ها از بازارهای هدف فاصله دارند و انگیزه‌ای برای شرکت در آن نخواهد ماند.او در ادامه به آمار و ارقام صادرات غیرنفتی ایران اشاره کرد و گفت:‌ آماری که اعلام می‌شود، کلی است. این روزها مدیران دولتی در هر جایگاهی ۱۶میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در سال ۸۵ را به رخ می‌کشند در حالی که اگر صادرات صنایع پتروشیمی و نفت و گاز را از آن کسر کنیم، رشد چندانی نمی‌بینیم.شمس مولوی نیز به سختگیری‌های بی‌مورد گمرکات اشاره می‌‌کند و معتقد است که با مکانیزه شدن گمرکات کشور، عملا مشکلات صادرکنندگان بیشتر شده است. به گفته این صادرکننده نمونه، اگر دولت مزاحمت‌ها و کنترل‌های خود را کاهش دهد به طور قطع عملکرد صادرکنندگان بیشتر خواهد شد. به بیان شمس مولوی، ارگان‌های دولتی محصولات صادراتی را حتی تا فروشگاه‌های خارجی کنترل کرده و نظارت می‌کنند!

علی شریعتی مقدم، دیگر صادرکننده نمونه کشور در بخش زعفران بر این باور است که شرکت‌های ایرانی در یک المپیک اقتصادی به رقابت با دیگر کشورها می‌پردازند که هر روز باید در حال رقابت باشند: «در ایران کار تیمی و گروهی ما بسیار ضعیف است. متاسفانه ما با یک تیم پاراالمپیک در رقابت‌های المپیک اقتصادی شرکت می‌کنیم که با این سیستم به جایی نمی‌رسیم».

به اعتقاد رییس صندوق توسعه صادرات زعفران، حمایت از صادرکنندگان ایرانی به طور واقعی وجود ندارد، بنابراین اگر مدیران دولتی از لزوم ماندگاری در بازارهای هدف می‌گویند، انتظاری بیهوده است. او با بیان اینکه شجاعت انجام کارهای بزرگ در حال نفی شدن است می‌گوید که متاسفانه مردان دولتی ما ترسو هستند.

شریعتی مقدم اضافه می‌کند که از تریبون‌های دولتی مدام حرف‌های شیرینی شنیده می‌شود در حالی که ما به عنوان صادرکننده و بخش‌خصوصی این کشور ریال‌ها و یارانه‌ها را نمی‌بینیم.

او خاطرنشان می‌کند که امروز خاویار ایران به دلیل حمایت نکردن از برند و بسته‌بندی مناسب، دیگر وجود ندارد.

رییس اتاق ایران نیز در حالی پشت تریبون قرار گرفت و به ایراد سخنرانی پرداخت که این بار بر خلاف معمول میانه‌رو بود. او که همواره در سخنرانی‌های خود به عنوان یکی از مدیران برجسته بخش‌خصوصی به انتقاد از دولتی‌ها می‌پردازد، در همایش ملی صادرات صنایع غذایی اعلام کرد که بخش‌خصوصی نیز کوتاهی‌های بسیاری دارد.

به گفته خاموشی بخش‌خصوصی کشور ما در برهه زمانی خاصی قرار دارد و حال که بیش از یک سال از ابلاغیه اصل ۴۴ قانون اساسی می‌گذرد باید در باز پس‌ِگیری امور از دولت فعال‌تر از پیش اقدام کند.

او صنعت غذایی کشور را به سوی راه‌اندازی تشکل‌های غذایی فراخواند و تاکید که با این ابزار بخش‌خصوصی در حوزه صنایع غذایی به قدرتی بزرگ در مقابل دولت و سیستم بانکی و گمرک و بازارهای جهانی تبدیل خواهد شد و می‌تواند برنامه‌ها و حرف‌های این صنعت را بر دولتی‌ها دیکته کند.