به دنبال سرمایه‌گذار خارجی می‌گردیم

ستاره بختیاری- از عمر ریاست دبیر جدید شورای‌عالی مناطق آزاد، حدود هفت ماه می‌گذرد در تمام مدت گفت‌وگو گله و شکایتی از کمبود امکانات نداشت، یا شاید هم می‌ترسید که بگویند هنوز شروع به کار نکرده انتقاد می‌کند! در هر صورت کمتر از نصیری، دبیر پیشین، انتقاد می‌کرد و به ناامیدی صادق عابدین، دبیر قبل از وی نیز نبود. می‌گفت: «مدیر منطقه‌ام را همین امشب پیش پای شما به سوئد و آلمان روانه کردم تا با سرمایه‌گذاران مذاکره کرده و آنها را مجاب به حضور در مناطق آزاد کنند.»

با خنده‌رویی و بعضا زرنگی از پاسخ دادن به برخی سوال‌ها گریخت شاید هم جوابی نداشت که بدهد و شاید هم به دلیل همین کندی پیشرفت کارهاست که نه او و نه مدیران منطقه‌اش سخنی برای گفتن ندارند و کمتر در فضای رسانه‌ای ظاهر می‌شوند!

از «شایسته» مدیرعامل کیش و «اصغری» مدیرعامل قشم به عنوان شاگرد اول‌هایش یاد می‌کند و از اقدامات‌شان راضی است به طوری که در تمام مدت مصاحبه بارها نام ایشان را بر زبان آورد و با بیان عملکرد، آنان را تمجید کرد. همانند استادی که از شاگردان تنبل قطع امید کرده و آنها را به حال خودشان رها کرده باشد چندان تمایلی به اظهارنظر درباره شاگرد تنبل‌های مناطق آزاد ندارد.

صلاحی می‌داند که مناطق آزاد، قائم مقامی وزارت تعاون نیست بلکه طرحی نیمه شکست خورده است که شاید در آینده از عملکردش به عنوان نمره منفی در کارنامه‌اش یاد شود اما از این هم نگرانی ندارد و آمده است برای آزمونی سخت.

محل کارش اتاقی بزرگ در طبقه دوم یکی از ساختما‌ن‌های شمال تهران است که به دبیرخانه مناطق آزاد تعلق دارد، به محض ورود ما از جایش برمی‌خیزد و به گرمی استقبال می‌کند، مردی میان‌سال با موهای جو گندمی و بلند قد با چهره‌ای مهربان.

میزکارش پر است از پرونده‌ها و کارتابل‌های فراوان، به سختی می‌شد جای خالی برای سربرگ گذاشتن و نوشتن پیدا کرد.

به او می‌گویم زمانی پشت همین میز، حسین نصیری می‌نشست و در مصاحبه‌اش از بی‌مهری‌هایی که به منطقه آزاد می‌شد، می‌گفت شما از بی‌مهری‌ها چه می‌گویید؟ می‌خندد و می‌گوید: «تقریبا با دستگاه‌ها مشکلی نداریم و هماهنگ‌ایم» می‌پرسم: با گمرک و سهم ۱۵‌درصدی خودتان چه؟ سریع تاکید می‌کند: «آن هم حل شده، نه هیچ مشکلی نیست!»

منطقه آزاد جایی برای سرمایه‌گذاری

محمود صلاحی، با بیان اینکه مناطق آزاد کشورمان با هدف تسهیل در صاردات و نیز صادرات مجدد، تجارت، بازرگانی و جذب سرمایه‌گذار خارجی از طریق حذف یا کاهش مالیات‌ها ایجاد شده‌اند، گفت: با هدف ارائه چنین تسهیلاتی است که کشورهای بسیاری نسبت به برخورداری از مناطق آزاد تمایل بسیاری نشان داده‌اند و اکنون شاهد ایجاد مناطق آزادی در چین، هنگ‌کنگ، کشورهای کوچک اقتصادی مثل سنگاپور هستیم به طوری که در ترکیه ۱۹ منطقه آزاد و در سوریه ۸منطقه آزاد تاسیس شده و پاکستان نیز اخیرا با راه‌اندازی منطقه آزاد گوادر به این جرگه پیوسته است.

وی گفت: علاوه بر این، کشور امارات با فعال کردن مناطق آزاد دبی، جبل علی، فجیره، راس الخیمه و بسیاری مناطق دیگر به عنوان رقبایی جدی برای مناطق آزاد قشم، کیش، چابهار، ارس، اروند و انزلی مطرح شده است.

زیرساخت، عمده‌ترین مشکل

صلاحی با بیان اینکه مشکل ریشه‌ای مناطق آزاد کشورمان از همان آغاز تاسیس و آماده نکردن زیرساخت‌ها بوده است، افزود: معتقدم یکی از دلایل اصلی که موجب شده تا مناطق آزاد کشورمان پابه پای سایر مناطق آزاد رشد نکنند آماده نبودن زیرساخت‌ها بوده است به طوری که زیرساخت‌ها به موازات ساخت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند و تامین هزینه زیرساخت‌ها نیز منوط به کسب درآمد از راه‌هایی چون فروش برگ سبز و درآمدهای گمرکی و غیره بوده است.

وی با تقدیر و تشکر از کسانی که از زمان تاسیس مناطق آزاد در همه دولت‌ها در این مناطق فعالیت داشته‌اند، عنوان کرد: در طی سال‌های گذشته به‌رغم کمبود امکانات و مواجهه با موانع و مشکلات، زحمات فراوانی در مناطق آزاد به‌ویژه منطقه آزاد کیش کشیده شده ولی قطعا چنانچه خواستار منطقه آزادی هستیم که در مقایسه با مناطق آزاد همجوار حرفی برای گفتن داشته باشد به جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و ایرانیان مقیم خارج نیاز داریم.

برنامه اول جذب سرمایه‌گذار است

صلاحی همچنین جذب سرمایه‌های خارجی، فراهم کردن زمینه‌های افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در رشد و توسعه مناطق آزاد را مهم‌ترین هدف مدیریت‌های فعلی مناطق آزاد برشمرد.

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تاکید کرد: برای دستیابی به این هدف در روز اولی که منصوب شدم پیامی به مدیران مناطق آزاد مبنی بر کاهش بروکراسی‌های اداری برای کسب آمادگی جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ارسال کردم به طوری که مجموع اقداماتی که در مدت شش ماه گذشته انجام گرفت زمینه‌های مراجعه سرمایه‌گذاران بسیاری را فراهم کرد.

وی از رشد ۳۰‌درصدی جذب مسافران نوروزی به منطقه آزاد کیش و رشد ۴۰‌درصدی در قشم به عنوان موفقیت یاد کرد و گفت: در آغاز سال‌جاری ۴۷ هزار خودرو شخصی از طریق کشتی به قشم منتقل شدند که در مقایسه با سال قبل رشد ۱۰۰‌درصدی را نشان می‌دهد اما با وجود دستیابی به این رشد کمبود مراکز اقامتی و هتل‌ها در کیش، چابهار و قشم همچنان مشهود است که برای تشویق سرمایه‌گذاران در ضوابط ساخت هتل‌ها تسهیلاتی پیش‌بینی شد.

سودای بورس نفت در کیش!

دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تصریح کرد که بورس نفت کیش با تمهیدات‌اندیشیده شده در سال ۸۶ راه‌اندازی می‌شود.

وی گفت: ساختمان مورد نیاز برای بورس نفت آماده شده و ۱۰‌درصد سهام آن نیز از سوی سازمان منطقه آزاد خریداری شده است.

صلاحی با اشاره به موافقت کمیسیون انرژی مجلس با راه‌اندازی بورس نفت در کیش افزود: بالغ بر ۲۰‌میلیارد ریال برای خرید ساختمان بورس نفت در کیش پرداخت شده و با تهیه اساسنامه آن که در وزارت امور اقتصادی و دارایی در دست بررسی است راه‌اندازی آن وارد مرحله جدیدی شده و پس از آغاز ۱۰‌درصد سهام آن در اختیار بنیاد مستضعفان و ۸۰‌درصد سهام آن نیز در اختیار صندوق بازنشستگی کارکنان وزارت نفت قرار می‌گیرد.

وی در ادامه به راه‌اندازی کارخانه طلا در دو ماه گذشته در کیش اشاره کرد و گفت: علاوه بر افتتاح کارخانه طلاسازی، رادار تقرب با هزینه‌ای بیش از ۱۵۰‌میلیون دلاری در کیش نصب شد که امنیت پروازها را تا محدوده ۴۵۰کیلومتری در چهار جهت پوشش می‌دهد.

صلاحی گفت: در حال حاضر ۸۰‌درصد سرمایه‌گذاری‌هایی که در مناطق آزاد انجام شده از سوی بخش‌خصوصی بوده و تلاش مسوولان مناطق آزاد نیز حمایت از بخش‌خصوصی فعال در این مناطق است.

باز هم حکایت بودجه

وی درباره میزان بودجه مناطق آزاد در سال ۸۶ گفت: دولت برای مناطق آزاد ردیف بودجه خاصی تصویب نکرده و بودجه مناطق آزاد با‌اندکی افزایش به ۲۰‌میلیارد تومان رسید که در مقایسه با هزینه‌های مورد نیاز برای زیرساخت‌ها محدود است.

صلاحی به مشکلات زیرساختی مناطق تازه تاسیس اروند، ارس و انزلی نیز اشاره‌ و اظهار خوشبینی کرد تا مناطق آزاد کشورمان با جذب سرمایه‌ و فاینانس بتوانند بر مشکلات زیرساختی خود غلبه کنند.

قشم

صلاحی با خوش‌بینی به وضعیت منطقه آزاد قشم می‌نگرد و می‌گوید: درباره فرودگاه قشم در هفته آخر سال ۸۵ و نیز آخرین جلسه شورای اقتصاد تصمیم‌گیری شده و قرار است ۸۰‌میلیون دلار فاینانس غیر خودگردان که سازمان منطقه آزاد اقساط آن را خواهد پرداخت صرف فرودگاه قشم شود، البته رییس منطقه آزاد برای انعقاد قرارداد آن عازم سوئد و آلمان شده است، علاوه بر آن ۵۰‌میلیون دلار نیز فاینانس خودگردان صرف حل مشکل آب و فاضلاب قشم خواهد شد که اقساط آن از سوی سازمان مدیریت پرداخت می‌شود. وی گفت: برای اجرا و تکمیل طرح پل خلیج فارس که یک خط ریلی نیز از آن عبور می‌کند و نیز تاسیس پالایشگاه نفت و گاز، ساخت هتل‌ها و اتوبان ۱۳کیلومتری که ۹کیلومتر آن نهایی شده، در حال مذاکره با سرمایه‌گذاران هستیم که نتایج آنها به زودی اعلام می‌شود. صلاحی همچنین درباره بلاتکلیفی اسکله کاوه عنوان کرد: مراحل تاسیس این اسکله به پایان رسیده و قطعا ساخت تاسیسات جانبی و انبارهای آن نیز در سال ۸۶ نهایی می‌شود.

بورس طلا در چابهار

وی با اشاره به اهمیت تکمیل طرح توسعه محور شرق و نقش آن در توسعه منطقه آزاد چابهار گفت: چابهار می‌تواند به محور اصلی ترانزیت منطقه تبدیل شود که با همین هدف نیز همایشی برای بررسی راهکارهای اجرای این طرح از سوی دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد سال ۸۶ برگزار می‌شود چرا که معتقدم چابهار در بحث ترانزیت پتانسیل بالایی دارد.

صلاحی از دغدغه‌های موجود در چابهار نیز سخن گفت و بیان کرد: پیشنهاد ایجاد بورس طلا در چابهار مطرح شده که امید است با راه‌اندازی این بورس، سرمایه‌گذاری‌ها در آن افزایش یابد. او در ادامه به جذب سرمایه در بخش پرورش آبزیان در چابهار اشاره کرد و افزود: مراحل جذب سرمایه‌ها در بخش ایجاد شرکت‌های صیادی، پرورش آبزیان و فرآوری گوشت ماهی به صورت کنسروجات در حال انجام است که با نهایی شدن آنها گام موثری برداشته می‌شود. صلاحی درباره تکلیف الحاق اسکله شهید کلانتری و شهید باهنر چابهار تصریح کرد: الحاق‌شدن یا نشدن این دو اسکله را قطعا در شش ماهه اول امسال به نتیجه می‌رسانیم. دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد در پاسخ به این سوال که گسترش محدوده منطقه آزاد چابهار به کجا انجامیده است؟ گفت: لایحه گسترش چابهار و منطقه ‌آزاد ارس در کمیسیون زیربنایی مجلس در حال بررسی است که امید است در سال‌جاری به نتیجه مشخص دست یابد. وی درباره فرودگاه منطقه آزاد چابهار که فرودگاهی با کاربری نظامی است نیز عنوان کرد: در حال بررسی هستیم که آیا تاسیس فرودگاه جدید توجیه اقتصادی دارد یا نه! چرا که در صورت نداشتن توجیه اقتصادی فرودگاه فعلی توسعه می‌یابد البته به نظرم چندان توجیه اقتصادی ندارد که در فاصله ۳۵‌کیلومتری دو فرودگاه داشته باشیم.

مدیرعامل جدید چابهار ۳۰ روز دیگر می‌آید

صلاحی همچنین درباره تکلیف مدیرعامل منطقه آزاد چابهار پس از استعفای «توکل» بیان کرد: در حال حاضر برای اداره منطقه سرپرست تعیین شده و ظرف ۳۰ روز آینده مدیرعامل آن نیز مشخص خواهد شد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا مشکل منطقه آزاد چابهار و حضور نظامیان در قلب این منطقه حل می‌شود یا نه؟ گفت: جلساتی با معاون امور مجلس ستاد کل قوا در این زمینه برگزار شده است و موضوع همچنان در دست بررسی است و قطعا نظامیان در هر محلی که بیشتر به صلاح کشور باشد حضور می‌یابند.

و اما مناطق ویژه اقتصادی

وی درباره مناطق ویژه گفت: طرحی برای بررسی توجیه فنی اقتصادی مناطق ویژه تهیه شده که براساس آن در سال‌جاری از بین ۲۰ درخواست تاسیس منطقه ویژه با ایجاد پنج منطقه موافقت خواهد شد.

صلاحی دبیر شورای‌ درباره وضعیت منطقه آزاد اروند نیز می‌گوید: مهم‌ترین طرح گسترش منطقه که در سفر استانی تصویب شده در حال اجرایی شدن است و در حال انعقاد قراردادی برای جمع‌آوری مین‌های باقیمانده از جنگ تحمیلی هستیم.

انزلی

وی درباره وضعیت منطقه انزلی نیز گفت: پروژه ونوس و کاسپین در انزلی بامشکلاتی مواجه شده‌اند که به زودی رفع خواهد شد این منطقه به همراه اروند و ارس از مناطق آزاد جدیدالتاسیس هستند و عمر کوتاهی داشته‌اند لذا نمی‌توان همان توقعاتی را که از مناطق قدیمی وجود دارد از آنها هم داشت.

او ادامه داد: شاید با روند فعلی لااقل یک دوره چهار ساله برای تامین زیرساخت‌ها صرف و سازمان مناطق مذکور آماده فعالیت‌های جدی‌تر شوند اخیرا هیات‌مدیره جدیدی برای انزلی منصوب شده و امید می‌رود با شروع به کار آنها پروژه‌های منطقه با سرعت بیشتری پیگیری شود.