پیش‌شرط‌های حضور پایدار بنگاه‌های اقتصادی در عرصه‌های بین‌المللی

گروه بازرگانی- «جهانی شدن فرآیندی در حال شدن است، نسخه محتومی ندارد، سمتی را خواهد رفت که ما بخواهیم، جهانی شدن فرهنگ جهانی می‌طلبد.» عکس: سعید عامری

رییس اتاق بازرگانی تهران سخنانش را اینگونه در مراسم اختتامیه همایش بین‌المللی «اخلاق کسب وکار در عصر جهانی شدن» آغاز کرد. او معتقد است کسانی‌که بر مشترکات انسانی در نسخه پیشنهادی خود تاکید کنند، توفیق بیشتری در سرنوشت آینده جهانی شدن دارند. وی ادامه داد: «فرهنگ اخلاقی، ارزشمندترین وجه مشترک انسانی است. باید تلاش کرد فرهنگ جهانی، فرهنگ اخلاق مشترک بشری شود نه تحمیل فرهنگ یک ایدئولوژی و یا کشوری خاص بر دیگر آحاد جامعه بشری.»به اعتقاد وی، باید به اخلاق کسب و کار به عنوان یک فرصت نگریسته شود:« باید جوامعی که به دنبال احیای اخلاق بشری و الهی هستند، از مفهوم اخلاق کسب و کار استفاده کرده و رنگ اخلاقی را بر فرهنگ جهانی شدن غالب کنند.»

رییس اتاق تهران همزمانی اختتامیه این همایش و دیدار مسوولان و دست‌اندرکاران سیاست‌های کلی اصل ۴۴ با مقام معظم رهبری را به فال نیک گرفت و خاطر نشان کرد:« اگر در ساختار اقتصادی کشور بتوانیم میدان گسترده‌تری برای فعالان اقتصادی باز کنیم،‌ در آن صورت آن‌ها هم می‌توانند در عرصه جهانی هم پیام‌آور اخلاق اسلامی باشند.»

مصباحی مقدم، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در مراسم اختتامیه این همایش گفت: در قرون اخیر اخلاق از اقتصاد دور نگه داشته می‌شد و اعتقاد بر این بود که نمی‌توان در اقتصاد بر روی اخلاق تکیه کرد اما در دو دهه اخیر گرایش جدیدی در همگرایی مابین اخلاق و اقتصاد روی داد. او یادآور شد: در جهان مادی امروز اخلاق در اقتصاد و تجارت و بازرگانی سطحی است و نه عمقی.حال اگر اخلاق توسط دین حمایت شود ماندگار شده و همواره خواهد ماند.

رییس اتاق بازرگانی تهران در حاشیه همایش بین‌المللی اخلاق کسب‌وکار در عصر جهانی شدن در خصوص دیدار دست‌اندرکاران سیاست‌های کلی اصل ۴۴ با مقام معظم رهبری به «دنیای اقتصاد» گفت: در این دیدار تبیین روشنی از مبانی تصویب و ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ ارائه شد و همچنین برای جلوگیری از برداشت‌های مختلف از سیاست‌های ابلاغی که موجب ناهماهنگی و یا کندی در اجرا می‌شود برای مسوولان سه قوه به طور شفاف توضیحاتی داده شد. وی با اشاره به این که در این دیدار نمایندگانی از بخش خصوصی نیز حضور داشتند، تصریح کرد: با توجه به این که وظیفه انتقال محوریت اقتصاد کشور از بخش دولتی به بخش خصوصی باید توسط دستگاه‌های حکومتی طراحی و اجرایی شود ضرورت داشت از سوی بالاترین مقام نظام به مسوولان در این خصوص تذکر داده شود که به بهترین نحو انجام شد.

متن بیانیه پایانی این همایش در ۱۶ بند تنظیم شده که به شرح زیر است:

۱ - اخلاق کسب و کار ضرورت راهبردی برای توسعه و موفقیت کسب و کار است.۲ - لازمه ورود و حضور موفق و پایدار بنگاه‌های اقتصادی ایران در بازارهای جهانی، توجه ویژه به اخلاق کسب و کار است.۳ - وجوه چندگانه اخلاق کسب وکار ایجاب می‌کند تا نهادهای حکومتی، دانشگاه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هر کدام متناسب با نوع نقش‌آفرینی در فضای کسب و کار، در جهت توسعه اخلاق و حفظ حقوق محیط تلاش کنند.۴ - قوای مجریه، مقننه و قضائیه، در کنار قاعده‌گذاری‌های حداقلی برای رعایت استانداردهای اخلاقی، باید جهت‌گیری کلی خود در مسیر اخلاقی‌سازی سازمان‌های اقتصادی را هماهنگ با واگذاری فعالیت‌های اقتصادی به بخش‌خصوصی در راستای تحقق اصل ۴۴ قانون اساسی قرار دهند.۵ - باور ما این است که توسعه اخلاق حرفه‌ای، نیازمند حضور موثر دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در محیط کسب و کار به منظور ایجاد پشتوانه‌های تئوریک برای فعالیت‌های اقتصادی اخلاقی است.۶ - چند تباری بودن مسائل اخلاقی ایجاب می‌کند تا با تعامل دانشمندان رشته‌های مختلف علمی و با رویکردی بین رشته‌ای، پژوهش‌ها و رشته‌های جدید دانشگاهی ایجاد شود.۷ - مسوولیت اصلی بنگاه‌ها به ویژه مدیران ارشد آنها در مسیر اخلاقی شدن آن است که با تاسیس نهادهای اخلاقی و تدوین سند اخلاقی، رعایت حقوق تمامی ذی‌نفعان را یکی از رموز موفقیت پایدار خود بدانند. ضرورت ایجاد نهضت ملی در ایجاد ساختارهای اخلاقی و عملیاتی کردن اسناد اخلاقی در بنگاه‌ها کاملا احساس می‌شود. ۸ - طراحی عالمانه و اعطای جایزه ملی اخلاق کسب و کار، می‌تواند عاملی انگیزشی برای حرکت شرکت‌ها و سازمان‌های کسب و کار به سوی اخلاقی‌سازی و ارتقای استانداردهای اخلاقی باشد.۹ - سابقه و پشتوانه‌های غنی اسلامی و ملی ما در زمینه اخلاق، این اطمینان را ایجاد می‌کند که با تلاش روشمند در زمینه اخلاق کسب و کار، بازسازی و نوسازی مولفه‌ها و استانداردهای اخلاقی، مسیر اخلاقی شدن رفتارهای اقتصادی با قوت و سرعت بیشتری طی خواهد شد.۱۰ - این واقعیت را می‌پذیریم که سازمان‌های کسب و کار ما در زمینه اخلاق کسب و کار نیازمند توجه و اصلاح ساختاری و جدی هستند. در کنار این واقعیت تلخ، امیدوارانه بر این باوریم که با تبدیل مشکلات اخلاقی به مسائل مشخص، باید در مسیر راه‌حل‌یابی حرکت کنیم. ۱۱ - لازمه حضور موفق شرکت‌ها در بازارهای جهانی و دست‌یابی به بازارهای پایدار جهانی، توجه ویژه به اقتضائات بین فرهنگ متناسب با فضای جهانی شده کسب و کار است.۱۲ - کوشش بنگاه‌های اقتصادی و تمامی بازیگران خرد و کلان عرصه اقتصاد بایستی در جهت ارتقای نرخ پیش‌بینی پذیری و جلب اعتماد محیط قرار گیرد. ۱۳ - توجه به ویژگی‌ها و خصایل ملی در سامان دادن فرآیند آموزش‌های اخلاقی از ضرورت‌های کارآمدی برنامه‌‌های توسعه اخلاق کسب و کار است.

۱۴ - اجماع‌سازی میان نخبگان و صاحب‌نظران و سیاست‌گذاران اقتصادی در خصوص اصول و مبانی اخلاقی در نظام اقتصادی و روش‌های اعمال سیاست‌ها از ضرورت های بنیادین اخلاقی شدن اقتصاد ملی است.۱۵ - رعایت استانداردهای جهانی در اخلاق کسب و کار، به‌ویژه در زمینه محیط زیست، نیز توجه اکید به حفظ حقوق اخلاقی منابع انسانی به عنوان رکن توسعه‌ای پایدار ضروری است.۱۶- توجه به ارتقای حساسیت‌های اخلاقی آحاد مردم و فعالان اقتصادی از طریق رسانه‌ها، آگاهی رسانه‌ها به مسوولیت‌های اخلاقی خویش و مسوولیت رسانه‌ها و نهادهای مردمی در نظارت اخلاقی بر رفتار فعالان اقتصادی نقشی حیاتی در فرهنگ‌سازی اخلاق کسب و کار دارد.