تعامل با اقتصاد جهانی بدون حذف و هضم

عکس: آکو سالمی

گروه بازرگانی- رییس اتاق بازرگانی تهران به دلیل حضور پرسابقه‌اش در حوزه اقتصاد کلان و امور اجرایی در نهاد دولت و نهادهای عمومی و در سال‌های اخیر بخش خصوصی اطلاعات قابل‌اعتنایی از تحولات و رویدادهای اقتصاد سیاسی ایران و رفتار شاخص‌ها و متغیرهای اقتصاد کلان دارد. او به دلیل این ویژگی‌ها است که طرف صحبت خبرگزاری فارس قرار می‌گیرد، تا سخنان مقام معظم رهبری در دیدار هیات دولت را تبیین کند. او در این گفت‌و‌گو به نکات مهمی اشاره کرده که خواندنی است. به گفته آل‌اسحاق در سال‌های اخیر ۵۰۰ میلیارد دلار به اقتصاد ایران تزریق شده است که به دلیل ناکارآمدی در جذب ظرفیت به ۶ برابر شدن نقدینگی تبدیل و حجم نقدینگی را از ۶۰ هزار میلیارد تومان به ۳۶۰ هزار میلیارد تومان رسانده است.

آل‌اسحاق با اشاره به بحث معیشت مردم گفت: یکی از اهداف دشمن این است که مردم را در مقابل حکومت قرار دهند معیشت مردم برای مردم حساسیت ویژه‌ای دارد در واقع دشمن از طریق منابع معیشتی مثل واردات و همچنین از طریق افزایش نقدینگی و تورم و کاهش قدرت خرید مردم وارد شده است؛ بنابراین برای مقابله با چنین اهدافی که وجود دارد باید همدلی بین همه ارکان کشور؛ یعنی بین وزارتخانه‌های دولتی، بین تولید‌کنندگان و حتی بین مصرف‌کنندگان وجود داشته باشد و باید تدابیر لازم در خصوص ذخیره‌سازی، تولید داخلی، واردات به موقع، ساماندهی نظام توزیع، توجیه مردم در اسراف صورت گیرد.

رییس اتاق تهران افزود: همچنین رسانه‌ها هم همان طور که در رهنمودهای رهبری به آن اشاره شده بود باید از ایجاد فضای ناامیدی و بزرگنمایی اجتناب کنند و واقع‌گرایی را پیش گیرند و واقعیت‌های جامعه را در گزارش‌های محرمانه به مسوولان انتقال دهند. در بحث تامین معیشت مردم هیچ کمبودی وجود ندارد؛ به طوری که دولت منابع ۲۴ میلیارد دلاری را برای تامین مواد اولیه و مایحتاج مردم در نظر گرفته است پس حتی به لحاظ ارزی هم مشکلی وجود ندارد و فقط باید تدبیر و هماهنگی وجود داشته باشد.

آل‌اسحاق گفت: مقام معظم رهبری تاکید کردند تا در یک سال آخر دولت دهم مسوولان به دنبال کارهای اساسی و کلان کشور باشند اگر اولویت‌های اساسی و کلان کشور به دست فراموشی سپرده شود لطمات جبران‌ناپذیری به اقتصاد وارد خواهد شد که آثار آن در چند سال آینده مشخص می‌شود.

رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: توانمند کردن بخش خصوصی از ارکان اقتصاد مقاومتی است و در اجرای اصل ۴۴ باید دقت و وسواس وجود داشته باشد.

وی افزود: حضرت آقا مشکلات واحدهای تولیدی را نقدینگی، بدهی، تامین مواد اولیه، بازار، بروکراسی و مشکلات توزیع اشاره کردند و به واحدهای کوچک و متوسط توجه ویژه‌ای داشتند؛ چرا که بیشتر واحدهای تولیدی ما به لحاظ تعداد واحدها کوچک هستند که کمتر از ۵۰ نفر در آن اشتغال دارند امروز واحدهای کوچک ما نیازمند توجه جدی به آنها است.

وی افزود: به لحاظ ارزی و منابع مالی هیچ گونه مشکلی در کشور وجود ندارد چرا که به تعبیر سازمان‌های بین‌المللی منابع ارزی کشور بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار و به تعبیر منابع داخلی بالغ بر ۱۵۰ میلیارد دلار است، اما واقعیتی که وجود دارد این است که قدرت مانور در منابع ارزی کشور کاهش پیدا کرده است والا از نظر منابع هیچ مشکلی نداریم و در این شرایط است که باید در نوسانات قیمت نفت مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب صورت گیرد مدیریت شناور ارز یک بحث ضروری در مدیریت ارزی است و باید فارغ از جریانات سیاسی به آن توجه کرد.

آل‌اسحاق گفت: ما دومین ذخایر نفت و گاز را در دنیا داریم و از زمان دارسی تاکنون فعالیت‌های نفتی انجام می‌دهیم و سالانه ۵۰ میلیارد دلار فرصت سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد، اما نتوانسته‌ایم از این فرصت سرمایه‌ای به درستی استفاده کنیم و همواره محتاج شرکت‌های نفتی مثل شل بوده‌ایم چرا که کشور ما ظرفیت جذب ندارد. کشور چین در ۱۰ سال گذشته وارد صنعت نفت شده است؛ اما در بسیاری از صنایع نفتی جلوتر از ما است و ما از زمان دارسی تاکنون نتوانسته‌ایم مشکلات خودمان را حل کنیم.

آل‌اسحاق گفت: هر ایرانی که در سفره نشسته است ۱۰۰ از سفره برداشته و ۳۰ به سفره برگردانده است؛ یعنی ۷۰ درصد جای خالی اقتصاد را با درآمدهای نفتی پر کرده‌ایم و در آن ۳۰ درصد هم به جای آنکه مردم تولید کننده باشند بیشتر در بخش خدمات هستند و کارمند امور اداری و در نفس تولید ظرفیت جذب حداقلی داریم.

وی افزود: ۴۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی ناشی از فروش منابع است نه متاثر از کار مردمی، در حالی که تولید ناخالص داخلی کره و مالزی بر اساس ارزش افزوده کار است، ۶۰ درصد از تولید ناخالص داخلی ما مربوط به فروش منابع است و متاثر از ارزش افزوده کار نیست و در واقع ظرفیت جذب کم اقتصادی ما علت تمام این عقب‌افتادگی‌ها است.

رییس اتاق بازرگانی گفت: در مسائل داخلی کار پیچیده‌تر و عمیق‌تر است که در یک بعد می‌توان به خصوصیات فردی و جامعه‌شناسی ایرانیان اشاره کرد؛ به طوری که در یک پژوهش دانشگاهی ۳۳ مورد خصوصیات فردی ایرانی‌ها در مورد باورها، رفتارها و عادات آنها مورد توجه قرار گرفته‌است که یکی از آنها این است که هنوز اقتصاد در محیط فردی و خانواده‌های ایرانی جزء اولویت‌های اول نیست، ذهنیت ایرانی ذهنیت مناسب اقتصادی نیست ایرانی‌ها در تصمیم‌گیری‌هایشان هزینه فایده نمی‌کنند و بیشتر حوزه‌های دیگر مطرح بوده است. ایرانی‌ها بیشتر به من خودشان فکر کرده‌اند نه به من و جامعه.

رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: در نظام تصمیم‌گیری و نظام حکومتی ما اقتصاد فدایی حوزه سیاسی بوده است تدابیر اقتصادی ما متناسب با اقتصاد کشور نبوده است ما همیشه کوتاه مدت فکر کرده‌ایم و برنامه‌ریزی‌های کشور تابع درآمدهای نفتی بوده است اقتصاد ما حاصل از کار مردم نبوده است.

وی افزود: اقتصاد ما قدرت جذب کاری ندارد و ما نفت را می‌فروشیم تا به کالا و غذا تبدیل کنیم. مشکل دیگر ما حوزه سیاست بوده است اقتصاد هیچ گاه محور اصلی تصمیم‌گیری‌ها قرار نگرفته است، در حالی که باید توجه داشته باشیم این اقتدار اقتصادی است که می‌تواند اقتدار سیاسی ایجاد کند اگر قرار است در حوزه سیاست مقتدر باشیم، باید اقتصاد قوی داشته باشیم سیاسیون ما باید شم اقتصادی داشته باشند.

رییس اتاق بازرگانی تهران گفت: در خصوص مباحث مدیریتی اگرچه ایرانی‌ها ضریب هوشی بالایی دارند و سابقه سه هزار ساله مدیریتی در ایران وجود دارد و ما تازه به دوران رسیده نیستیم، اما متاسفانه در ۳۰۰ سال اخیر یعنی در دوره قاجار به این طرف نظاماتی در حاکمیت کشور اتفاق افتاده است و ما دچار غربزدگی و وادادگی شده‌ایم و حتی از غرب هم تولید و صنعت را نگرفته‌ایم؛ بلکه به دنبال چیزهای دیگر بوده‌ایم و مدیریت ما منفعل و واداده شده است هر چند بعد از انقلاب تکیه بر توانمندی‌ها تا حدی جبران شده است.

وی با اشاره به اهمیت دانش‌محور بودن اقتصاد گفت: امروز دانش‌محور بودن در اقتصاد اصل است و چگونگی روابط اقتصادی در حوزه جهانی و منطقه‌ای مهم است، اقتصاد امروز دنیا به همدیگر وصل است و در این شرایط است که ما باید یکی از این سه راه را انتخاب کنیم هضم در اقتصاد جهانی، حذف از اقتصاد جهانی و تعامل با اقتصاد جهانی هضم که ممکن نیست چون اگر ممکن بود که انقلابی رخ نمی‌داد، حذف هم ممکن نیست و ما نمی‌توانیم دیوار بلند دور خودمان بکشیم مگر بدون بازارهای جهانی بدون حمل و نقل بین‌المللی رشد اقتصادی امکان‌پذیر است؟ پس ما چاره‌ای جز تعامل اقتصادی با دنیا با حفظ عزت و منافع ملی نداریم اگر می‌خواهیم الگو باشیم باید توجه به عمده اقتصاد داشته باشیم.

آل‌اسحاق تاکید کرد: ما در منابع ذاتی اقتصاد بالاتر از متوسط جهانی هستیم و منابع ما قابل قیاس با کره و مالزی و ترکیه نیست باید قدرت ظرفیت جذب اقتصادی را بالا ببریم ظرفیت جذب اقتصادی یکی از چالش‌های تاریخی اقتصاد کشور است ما نیازمند کار مطالعاتی در این زمینه هستیم باید متخصصین علوم مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی این بحث را ارتقا دهند و راهگشای ارتقای کشور باشند و به همین دلیل است که حضرت آقا بررسی نقاط ضعف کشور را مورد تاکید قرار می‌دهند.

وی در پایان گفت: لازم است تا بحث ظرفیت جذب اقتصادی به عنوان یک پروژه ملی بین تمام ارکان نظام تعریف و مورد بررسی قرار گیرد و در این میان اتاق بازرگانی تهران که امکانات مناسبی هم دارد پیشقدم می‌شود و از همه پیشنهادها استقبال می‌کند؛ بنابراین از همه دست‌اندرکاران و نخبگان تقاضا داریم تا به این پروژه توجه کنند.