شاخص قیمت 5 محصول پایه به کمترین حد خود در یک سال گذشته رسید
مینا یوسفی- تازه‌ترین گزارش سازمان کشاورزی و خواربار جهانی (فائو) حکایت از کاهش نسبی قیمت مواد غذایی در کشورهای مختلف دارد، اما با تداوم شرایط بد آب‌‌وهوایی و همچنین بی‌ثباتی اقتصاد جهانی، ارزانی‌ها تا حدی «شکننده» و در عین حال کم دوام ارزیابی می‌شوند. در این شرایط کارشناسان احتمال می‌دهند که در آینده‌ای نزدیک روند افزایشی قیمت‌ها که در یک سال گذشته دامن بازار مواد خوارکی را گرفته بود باز از سر گرفته شود.

بر اساس اعلام فائو بهای مواد غذایی در ماه ژوئن(خرداد-تیر) برای سومین ماه متوالی به پایین‌ترین سطح در دو سال گذشته رسید. به این ترتیب که بهای جهانی اقلام اصلی در سبد غذایی نسبت به ماه مه؛ یعنی یک ماه پیش از آن 8/1 درصد کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح از سپتامبر سال 2010 رسیده است. در ماه ژوئن شاخص قیمت مواد غذایی 201 واحد بود که نسبت به یک ماه قبل از آن 4 پله پایین‌تر رفته است.
حالا شاخص قیمت مواد غذایی در جهان نسبت به ابتدای سال گذشته میلادی که در اوج بود، بیش از ۱۵ درصد پایین‌تر رفته است. در این میان قیمت تمام اقلام مورد بررسی در گزارش‌های معمول سازمان خواربار جهانی کاهش نشان می‌دهد.
کاهش قیمت 5 گروه کالای اساسی که در واقع پایه 55 قلم کالای غذایی محسوب می‌شود نیز به این ترتیب است که بیشترین کاهش برای روغن با 6/5 درصد افت و کمترین برای غلات با صفر واحد افت بوده است. شاخص قیمت شکر، لبنیات و برنج نیز هر یک 6/1، 5/1 و 3/1 درصد پایین‌تر رفته است.البته با تمام اینها، هنوز کارشناسان نسبت به احتمال افزایش دوباره بهای غذا در جهان هشدار می‌دهند و می‌گویند: هوای خشک در هفته‌های اخیر احتمالا باعث افزایش بهای مواد غذایی می‌شود.
علاوه بر این، وضعیت بی‌ثبات اقتصاد جهانی از یک سو و ابهام در مورد میزان کفایت مواد غذایی این نگرانی را به وجود آورده است که در آینده‌ای نزدیک بازهم گرانی به بازار غذا هجوم آورد.
اما در عین حال فائو همچنان معتقد است که در سال آینده میلادی نیز به خاطر وجود ذخایر مناسب برنج و گندم بازار این دو محصول با چندان کمبودی مواجه نشوند، اما در عوض برخی دیگر از محصولات اساسی از جمله از جمله غلاتی نظیر ذرت که تحت تاثیر خشکسالی و آب و هوای بد هستند، کمبودهایی به وجود آید. فائو نظارت دقیقی بر بهای متزلزل مواد غذایی در سطح جهان دارد؛ چرا که افزایش بهای مواد غذایی اصلی در سال‌های اخیر باعث بروز خشونت‌هایی در برخی کشورها شده است.
جهان در انتظار ارزانی
البته پیش از آغاز سال جاری میلادی کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که قیمت مواد غذایی در ماه‌های پیش رو با کاهش مواجه شود، اما تحرک بازار غذا در جهان در 3 ماه ابتدایی سال خط بطلان بر پیش‌بینی‌ها کشید. در آن زمان خوزه گرازیانو، رییس جدید فائو پیش‌بینی کرده بود قیمت مواد غذایی در جهان طی سال ۲۰۱۲ با کاهش نسبی روبه‌رو شود. البته فائو در یکی از گزارش‌های ماه نوامبر خود درپایان سال گذشته هشدار داده بود با وجود کاهش نسبی قیمت مواد غذایی، اما نوسان قیمت این کالاها امنیت غذایی جهان را در سال 2012 تهدید خواهد کرد. به اعتقاد کارشناسان تنش‌های اجتماعی و سیاسی در خاورمیانه و آفریقا تاثیر منفی زیادی بر بازار مواد غذایی و محصولات کشاورزی خواهد داشت. همچنین ادامه تنش‌های سیاسی در یمن، بحرین و سوریه به پیچیدگی وضعیت بازار مواد غذایی جهان خواهد افزود. حالا نیز هرچند برای سومین ماه متوالی شاخص قیمت مواد غذایی در جهان کاهش یافته است، اما کارشناسان همچنان نگران از بازگشت گرانی به بازار مواد غذایی هستند.این سازمان ناظر بر وضعیت غذا در جهان پیش‌بینی خود را درباره تولید جهانی غلات در سال 2012 کاهش داد اما پیش‌بینی کرد سطح برداشت غلات امسال نسبت به سال گذشته دو درصد افزایش یابد.
ایران در لیست گرانی‌ها
در این میان ایران نیز از گرانی‌ها مستثنی نیست. البته هر چند بر اساس اعلام مسوولان بروز گرانی در بازار مواد غذایی ایران علاوه بر قیمت‌های جهانی از عوامل دیگری همچون مشکلات واردات، نوسانات ارزی و محدودیت‌های تجاری تاثیر می‌پذیرد، اما به هر دلیل ایران نیز در لیست کشورهای دچار گرانی جای می‌گیرد.
چندی پیش نیز بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود از افزایش قیمت مواد خوراکی از ۳/۷ تا ۵/۲۴۵ درصد در یک سال منتهی به خرداد امسال خبر داد تا به این ترتیب ایران نیز در ردیف کشورهای دست به گریبان با گرانی قرار گیرد.
البته همچنان که قیمت مواد غذایی در جهان با نوسانات زیادی از افزایش، کاهش و ثبات همراه است در ایران نیز همین وضعیت گزارش می‌شود. با وجودی که در حدود دو ماه پیش بانک مرکزی که به صورت هفته‌ای قیمت کالاهای اساسی خوراکی در سطح بازار را رصد می‌کند، به طور مرتب از افزایش قیمت‌ها خبر می‌داد اما در آخرین گزارش خود اعلام کرد که قیمت 18 قلم خوراکی در هفته منتهی به 16 تیر ثابت ماند.
دایره شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی بانک مرکزی با انتشار گزارشی درباره متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران در هفته منتهی به ۱۶ تیر ماه ۹۱، دو هفته گذشته را هفته ثبات در قیمت خرده‌فروشی مواد خوراکی در تهران ارزیابی کرد.
البته در عین حال که میانگین قیمت مواد غذایی ثابت مانده است، اما برخی اقلام از جمله شیر، تخم مرغ، برخی میوه‌های تازه و گوشت، هر یک به ترتیب 9/5، 9/4، 6/3، 8/0 درصد افزایش قیمت تجربه کردند.