سبقت بی‌سابقه واردات از صادرات

گروه بازرگانی - «حجم کالاهای تجاری وارده از مناطق آزاد به سرزمین اصلی در سال ۸۹ نزدیک به شش میلیارد دلار بوده که این رقم از واردات ۱۳ هزار تن کالا به ارزش پنج هزار و ۸۹۴ میلیون دلار به این مناطق به دست آمده است.» این خبری است که روز گذشته به نقل از برخی منابع خبری گمرک اعلام شد. گزارشی که بر اساس آن، حجم واردات به مناطق آزاد نسبت به سال ۸۸، به لحاظ وزنی ۷۹/۱۲ درصد و از نظر ارزشی ۲۹/۱۳ درصد افزایش داشته‌ است. این خبر در حالی اعلام شده است که سید محمود رضا حسینی، معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور مناطق آزاد در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به پرسشی در مورد علت واردات بی‌رویه به کشور از معبر مناطق آزاد که به گفته کارشناسان، با متن قانون مصوب برای این مناطق مغایرت دارد، عنوان کرد: طبق قانون سالانه ۵/۱ میلیارد دلار از مجموع واردات کشور می‌تواند از مناطق آزاد صورت گیرد که این امر نیز با هدف توسعه زیرساخت‌ها در این مناطق انجام می‌شود. نکته‌ای که اگر آن را ملاک تحلیل تازه‌ترین آمار اعلام شده از حجم واردات به مناطق آزاد قرار دهیم، به این موضوع می‌رسیم که حجم وارداتی که در سال ۱۳۸۹ به مناطق آزاد صورت گرفته، حدود چهار برابر حد مجاز ذکر شده در قانون مصوب برای این مناطق بوده است.

واردات، منبع اصلی درآمدی مناطق آزاد

البته زمانی که موضوع بیشتر بودن واردات نسبت به صادرات در مناطق آزاد را با حمید بقایی، معاون رییس جمهور و دبیر شورای هماهنگی امور مناطق آزاد در میان گذاشتیم، او با تایید این موضوع، عنوان کرد: متاسفانه شاکله‌ای که در ۱۵ سال گذشته برای مناطق آزاد شکل گرفته و نسخه‌ای که برای آنها پیچیده شده، «واردات» بوده است، البته باید این موضوع را پذیرفت که کشور نیاز به واردات دارد و چه بهتر است که این واردات از مناطق آزاد صورت گیرد؛ چراکه اگر در مناطق آزاد را ببندیم، این واردات از مرزهای دیگر صورت می‌گیرد و این در حالی است که اساسا واردات، اصلی‌ترین منبع درآمد این مناطق است.

تازه‌ترین گزارش منتشر شده از حجم واردات در مناطق آزاد همچنین حکایت از این دارد که در سال ۸۹، منطقه آزاد انزلی با پنج هزار و۹۷۶ هزار تن معادل ۲۱/۸۵ درصد از این وزن، بیشترین و منطقه آزاد کیش با ۲۳ هزار تن و سهم ۳۳/۰ درصدی، کمترین سهم را در واردات از مناطق آزاد داشته‌اند.

از نظر ارزشی نیز،‌ ارزش کالاهای تجاری وارده به داخل کشور از منطقه آزاد انزلی بیشترین مقدار و منطقه آزاد کیش کمترین مقدار بوده است. همچنین مناطق آزاد فعال در بحث واردات کالای تجاری به ترتیب مناطق آزاد انزلی، ارس(جلفا)، چابهار، حسن رود، اروند(خرمشهر)، قشم و کیش بوده است.

وزن کالای تجاری وارده از مناطق آزاد کشور نیز به تفکیک، منطقه آزاد ارس، ۵/۱۹۲ هزار تن معادل ۷۴/۲ درصد از این وزن به ارزش ۳۰۴ میلیون دلار، منطقه آزاد چابهار، ۱۰۴هزار تن معادل ۴۹/۱ درصد به ارزش ۵۷۱ میلیون دلار و منطقه آزاد اروند (خرمشهر) حدود ۵۴۰ هزار تن معادل ۷۰/۷درصد به ارزش یک هزار و۲۰ میلیون دلار بوده است. همچنین منطقه آزاد قشم با ۲۵ هزار تن کالا به ارزش ۱۴۶ میلیون دلار ۳۶/۰ درصد و منطقه آزاد کیش با ۲۳ هزار تن کالا به ارزش ۹۷ میلیون دلار، ۳۳/۰ درصد از این سهم را به خود اختصاص داده‌اند.

سال گذشته، مدیر دفتر طرح ملی ساماندهی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران اعلام کرد که واردات مناطق آزاد در فاصله سال‌های ۸۸-۸۰ ده برابر شده است. به گفته سلطانی‌نیا، آمارها حاکی از آن است که رشد واردات در مناطق آزاد نیز به مراتب شتاب بیشتری از رشد واردات در سرزمین اصلی داشته است، به نحوی که واردات مناطق آزاد طی دوره ۸۸-۸۰ از ۵/۴۸۴ میلیون دلار در سال ۸۰، به ۴ میلیارد و ۶/۶۸۴ میلیون دلار در سال ۸۸ رسیده و ۱۰ برابر شده است؛ درحالی که طی همین دوره، واردات در سرزمین اصلی بیش از ۳ برابر شده است با این وجود، سهم واردات مناطق آزاد از واردات کل نیز از ۸/۲ درصد در سال ۸۰ به ۵/۸ درصد در سال ۸۸ ارتقا یافته است.