درباره تغییر نام رادیو تجارت

سیدعلیرضا شجاعی

در مهر ماه ۱۳۸۶ خبری در‌ رسانه‌ها با این مضمون منتشر شد: «رادیو تجارت امروز ۲۹ مهرماه، همزمان با روز ملی صادرات توسط وزیر بازرگانی رسما افتتاح شد». در ادامه این خبر آمده بود: «این شبکه از این پس با همکاری سازمان توسعه تجارت ایران و سازمان صدا و سیما به کارش ادامه می‌دهد.» اولین بار که ایده تاسیس‌رسانه شنیداری بازرگانی و اقتصاد توسط سازمان توسعه تجارت ایران و وزارت بازرگانی مطرح گردید، هم در حوزه‌رسانه و هم در حوزه بازرگانی موضوعی جدید و بدیع بود.

نامانوس بودن فضای‌رسانه‌های صوتی و تصویری کشور با مقولات حوزه بازرگانی و آشنایی ناکافی آنها با فعالیت‌های مختلف اقتصادی و مدل‌های ذهنی جدید در این حوزه باعث شد تا تلاش‌های وزارت بازرگانی برای راه‌اندازی رادیویی با موضوع بازرگانی و نام تجارت بیش از یک سال به طول بیانجامد که هر روز و هفته آن به رایزنی‌ها و جلسات متعدد مدیران و کارشناسان حوزه‌رسانه و بازرگانی کشور سپری شد.

تلاش‌ها طی این مدت تا آنجا پیش رفت که موضوع تاسیس شبکه رادیویی تجارت مورد بررسی وزیران عضو شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی قرار گرفت و آنان متفق‌القول، با صدور مصوبه ای بر لزوم این اقدام مهر تاییدی دیگر زدند.

رادیویی که با اهدافی چون، اطلاع‌رسانی دقیق به هموطنان، بازرگانان، تولیدکنندگان، تشکل‌های تولیدی، صادرکنندگان و غیره پیرامون سیاست‌ها و تصمیمات تجاری و اقتصادی دولت، همچنین گردآوری و جمع‌بندی دیدگاه‌ها و نظرات صاحبان صنایع، مردم و نخبگان اقتصادی و تجاری کشور به منظور استفاده تصمیم‌گیران و مسوولان دولتی و اطلاع‌رسانی از نیازمندی‌های بازار داخلی به منظور توسعه مناسب کسب‌وکار و تنظیم بازار تاسیس شد.

قدم پیش گذاشتن دو مجموعه سازمان صدا و سیما به وسیله معاون وقت صدای این سازمان از یک سو و وزارت بازرگانی توسط معاون وزیر بازرگانی در توسعه روابط اقتصادی و رییس‌کل پیشین سازمان توسعه تجارت ایران -که خود نیز ایده تاسیس این رادیو را مطرح کرده بود- در دولت نهم منجر به امضای تفاهمنامه همکاری تاسیس رادیو تجارت شد و نقطه عطفی بود در توجه‌رسانه ملی به این موضوع مهم.

رادیویی که نگاهش به جامعه و دنیای پیرامون از درون پنجره اقتصاد و بازرگانی است و ارائه تحلیل‌های تجاری و صنعتی و اقتصادی به منظور آگاه‌سازی ذی‌نفعان خود، ترغیب مصرف‌کنندگان به استفاده از کالا و خدمات ایرانی و اطلاع‌رسانی در مورد نحوه صادراتی کردن کالا و خدمات ایران اسلامی را از عمده وظایف خود می‌داند.

خبر تغییر نام این رادیو و قرار گرفتن نام رادیو در کنار واژه اقتصاد که مقام معظم رهبری دام عزه در سال‌جاری همگان را به جهاد در آن فراخوانده اند، هر چند در ظاهر نویدی در عزم‌رسانه ملی برای جهاد اقتصادی است، لیکن این اقدام شتابزده در حذف رادیو تجارت از ابعادی تامل‌برانگیز است.

پیوند‌رسانه و اقتصاد از دریچه نگاه جامعه اسلامی و ایرانی‌مان جز با صداقت و وفای به عهد، حفظ حرمت‎ها و رعایت اخلاق حرفه ای میسر نمی‌شود و متاسفانه عدم وفای به عهد معاونت صدای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در خصوص همکاری با وزارت بازرگانی می‌تواند اعتماد مخاطب خاص و عام این رادیو را دچار شبهه و تردید کرده و در حق‌گو و حق‌بین بودن آن ایجاد شک کند.

وزارت بازرگانی با سرمایه‌گذاری مادی و معنوی فراوان در قالب چند تفاهمنامه امضا شده در شکل‌گیری و توسعه رادیو تجارت مشارکت نموده است. حال چگونه است که بدون کوچک‌ترین مشاوره و همفکری در مورد رادیویی که ساختمان و برنامه‌هایش بر امکانات و توان وزارت بازرگانی بنیان نهاده شده است تصمیم‌گیری می‌شود.

حق بود تصمیم‌گیران فعلی به یاد می‌آوردند چه روزها و شب‌های متوالی که برای ساخت برنامه‌های رادیو تجارت در سازمان توسعه تجارت تلاش زایدالوصفی به انجام می‌رسید و همه توان آن سازمان بی‌هیچ تعلل و تردیدی به پای رشد آن نهال نورسته ریخته می‌شد.

شاید سوالی که ذهن هر مخاطب حرفه ای رادیو تجارت را درگیر می‌نماید این است که مگر موضوعات مورد ماموریت رادیو تجارت تمام و کمال به سامان رسید که حال تصمیم به توسعه آن گرفته شده است. مگر موضوعاتی همچون صادرات، بازرگانی، اطلاعات بازار‌های مختلف و... پرداخته و نهادینه شده است که اکنون سراغ موضوعاتی عام تر و فراتر رفته اند.

و آیا اساسا صحیح است رادیویی که طی بیش از سه سال، دارای برند و مخاطب خاص خود شده ناگهان تغییر نام پیدا کند؟

آیا برای این تصمیم خلق‌الساعه، نیاز نبود مشی مخاطب مداری مورد توجه قرار گیرد؟

مگر فلسفه رادیو تجارت، حرکت در مسیر راهبری امر اقتصاد، تجارت و توسعه صادرات غیرنفتی نبود. حال چه مواردی به آن افزوده شده که نیاز به تغییر نام پیدا شده است؟

جای تاسف است که مسوولان جدید معاونت صدا و رادیو تجارت نمی‌دانند که چند جلسه برای تعیین نام رادیو و فلسفه اتخاذ عنوان «تجارت» برای آن برگزار شد.

مسوولان صدا و سیما نباید به این ظن دامن بزنند که چون به دلیل کارکرد خاص‌رسانه ملی نوعی انحصار را در اختیار دارند به هیچ قاعده و مبنای تفاهم شده ای پایبند نیستند. این موضوع برای مخاطب، بی‌اعتمادی و برای آینده صدا و سیما، بی اعتنایی به‌دنبال دارد.

نکته جالب آنکه مدیرکل روابط عمومی سازمان صدا و سیما در یادداشتی در روزنامه جام‌جم می‌نویسد: «دقیقا در نخستین روز سال ۱۳۹۰ رییس ‌رسانه ملی بر راه‌اندازی برنامه‌های وزین اقتصادی در رادیو ایران به عنوان پرشنونده‌ترین رادیوی‌رسانه ملی تاکید ویژه‌ای کرد.» وی در ادامه، شکل‎گیری رادیو اقتصاد را گامی فراتر از این اقدام برمی شمرد. حال از این کلام چگونه استنباط می‌شود که باید نام رادیو تجارت تغییر کند را خوب است آنانکه این برداشت را داشته اند برای مخاطبان توضیح دهند.

و در پایان این مساله برای مخاطب خاص این رادیو همچنان باقی است که تکلیف من شنونده با رادیویی که سه سال است اطلاعات بازرگانی خود را با آن به اشتراک گذاشته‌ام چه می‌شود.

مدیرکل روابط عمومی وزارت بازرگانی