خطر بازگشت به دهه 60 ؟ وزیر: برنمی‌گردیم

همایش ملی نهضت کاهش قیمت تمام شده برگزار شد
رییس اتاق تهران: نباید به اقتصاد دهه 60 برگردیم
وزیر بازرگانی: برنمی‌گردیم
گروه بازرگانی - همایش نهضت کاهش قیمت تمام شده کالا و خدمات روز گذشته با حضور وزیر بازرگانی و جمعی از معاونان وی، رییس اتاق بازرگانی تهران و برخی از اعضای اتاق‌های بازرگانی و نمایندگان شرکت‌های تولیدی و صادرکنندگان برگزار شد که در میان مدعوین اعضای اتحادیه‌ها و رییس شورای اصناف کشور نیز حضور داشتند.
در همایش ملی کاهش قیمت تمام شده آل‌اسحاق، رییس اتاق تهران با اشاره به موضوع مدیریت واردات به دولت هشدار داد که مبادا با این اقدام به نظامات سال‌های دهه ۶۰ برگردیم. آل اسحاق گفت «به چه دلیل باید یک تجربه را دوباره تکرار کنیم آن هم با ادبیات اولیه دورانی که بنده با پوست و استخوان آن را درک کرده‌ام، ما مراکز تهیه و توزیع کالاها را داشتیم که خود من به وجود آورنده و منحل کننده این مراکز بودم و این به معنای عدم استفاده صحیح از شرایط است.»
در این مراسم وزیر بازرگانی از انتظارات وزارتخانه متبوعش در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها سخن گفت و با تاکید بر این نکته که اقتصاد یارانه مدار ما باید به اقتصاد رقابت مدار تبدیل شود، یادآور شد: اگر قرار است یارانه‌ها از اقتصاد به شکل فعلی حذف شود، باید مشخص شود که جانشین آن چه می‌خواهد باشد.
مهدی غضنفری با ارائه این پیشنهاد که یارانه با یارانه جایگزین نشود؛ بلکه با افزایش رقابت‌پذیری باید مدیران هزینه‌زا را با مدیران درآمدزا جایگزین کرد، گفت: باید به نحوی عمل کرد که به جای تولید تمامی کالاها، به سمت تولید کالاهای مزیت دار برویم؛ چراکه هزینه‌ها دیگر اجازه نمی‌دهند که به علت هدفمند شدن یارانه‌ها، به سمت تولید کالاهای بی‌مزیت برویم.
وی به استنباط‌هایی که از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها وجود دارد، اشاره کرد و افزود: برخی بر این باور هستند که یارانه‌ای می‌رود و یارانه دیگری جایگزین آن می‌شود، در حالی که باید فرهنگ تولید که در ذهن تولیدکنندگان شکل گرفته است، اصلاح شود.
غضنفری ادامه داد: برخی تعابیری که از هدفمند کردن یارانه‌ها وجود دارد، به‌رغم صحیح بودن، ناقص است؛ به عنوان مثال توزیع درآمدهای نفتی به شکل مستقیم، تعبیری درست ولی ناقص است. در این میان، یک استنباط دیگر نیز وجود دارد که با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، افزایش قیمت کالاها و خدمات متناسب با افزایش قیمت حامل‌های انرژی صورت می‌گیرد، در حالی که این تعبیری نادرست و ناقص است، چراکه افزایش قیمت کالا و خدمات متناسب با افزایش قیمت حامل‌های انرژی مربوط به فرهنگی است که در آن تولید با یارانه صورت می‌گرفت.
تداوم اقتصاد یارانه‌ای امکان‌پذیر نیست
این عضو کابینه دولت دهم با تاکید بر اینکه تداوم اقتصاد یارانه‌ای به شکل جدید امکان‌پذیر نیست، توضیح داد: ممکن است برخی تولیدکنندگان بر این باور باشند که اگر دولت یارانه حامل‌های انرژی را حذف کند، می‌تواند یارانه حذف شده را از مردم دریافت کند؛ این تعبیر درست نیست. البته دولت بسته‌های حمایتی طراحی کرده که توضیحات آن هنوز به اندازه کافی از سوی مسوولان در اختیار مردم قرار نگرفته است.
به اعتقاد وزیر بازرگانی، جوهره این بسته‌های حمایتی، پرداخت یارانه جدید نیست؛ بلکه پرداختن به سازوکارهایی است که این سازوکارها بهره‌وری جدیدی ایجاد می‌کنند. در بسته‌های حمایتی صنعت و تولید این حمایت‌ها بیشتر توضیح داده می‌شود تا فردی که می‌خواهد در مصرف انرژی خود به نوعی صرفه جویی کند و نیاز به خرید ماشین‌آلات و تجهیزات دارد، با حمایت دولت اقدام به دریافت وام برای خرید تجهیزات کند. این موضوع با اقتصاد یارانه‌ای متفاوت است.
وی ادامه داد: جوهره طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، افزایش بهره‌وری است. این تعبیری است که وزارت بازرگانی باید داشته باشد؛ ضمن اینکه بازتوزیع یارانه‌ها نیز درست است ولی تعبیر ناقصی به شمار می‌رود؛ بنابراین اگر قرار است اتکای خود به درآمدهای نفتی را همچنان ادامه دهیم، باید باز هم نفت بفروشیم و به شکل دیگری آنها را به مردم اختصاص دهیم، در این میان سرمایه نسل‌های آتی را سوزانده‌ایم. از سوی دیگر، شفافیت نیز صورت نخواهد گرفت.
کاهش هزینه‌ها در برابر ریزش بهمن
وی تاکید کرد: از روزی که هدفمند کردن یارانه‌ها کلید بخورد، باید هزینه‌ها را کاهش داد، چراکه اگر هزینه‌ها را به حلقه بعدی منتقل کنیم، بهمنی ایجاد می‌شود که در مسیر خود همه را زیرپا له خواهد کرد. بنابراین تنها با مدیریت قیمت و کاهش قیمت تمام شده است که هدفمند شدن یارانه‌ها به شکوفایی اقتصادی می‌انجامد. اما تکنیک‌های این کاهش قیمت تمام شده را باید موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی تدوین و در اختیار متقاضیان قرار دهد.
وی تصریح کرد: تفاوت نهضت کاهش قیمت تمام شده با دو موضوع تثبیت قیمت‌ها و قیمت‌گذاری جدی است و باید آنها را تفکیک کرد، چراکه اگر این کار صورت نگیرد، بدبینی بین دولت و بخش‌خصوصی به وجود می‌آید که باعث می‌شود دولت همکار خوبی برای بخش‌خصوصی نباشد.
غضنفری با اشاره به سیاست مجلس در سال‌های گذشته برای تثبیت قیمت‌ها گفت: در این شرایط، شرکت‌ها موظف به تثبیت قیمت‌ها بودند و حق نداشتند که اضافه بهای تمام شده خود را از مردم دریافت کنند، به همین دلیل هم این افزایش هزینه را که هر سال هم بیشتر می‌شد، از دولت دریافت می‌کردند، از آنجایی که دولت این افزایش بها را از درآمدهای نفتی می‌پردازد، باز هم از جیب مردم پرداخت شده است.
وی اظهار داشت: این درحالی است که شرکت‌ها به کاهش هزینه‌های خود اهتمام نورزیده‌اند، اما در شرایطی که بهره‌وری و رقابت پذیری افزایش یابد، آنگاه مردم به جای اینکه با پرداخت یک میلیون تومان و قرار گرفتن در صف طولانی دریافت سیم کارت، منتظر خدمات غیررقابتی باشند، با مراجعه مکرر شرکت‌های رقابتی از جمله ایرانسل و همراه اول مواجه می‌شوند که خدمات را با قیمت مناسب و به صورت رقابتی در اختیار آنها قرار می‌دهد.
وی اظهار داشت: وزارت بازرگانی سیاست قیمت‌گذاری را در شرایط هدفمندن کردن به صورت جدی تر دنبال می‌کند؛ چراکه حاکمیت به نمایندگی از مردم، اجازه نمی‌دهد که شرکت‌ها کالا را در زمان هدفمند کردن یارانه‌ها گران تر از برچسب قیمت قبلی بفروشند؛ اما نهضت کاهش قیمت تمام شده به دنبال تکنیک‌هایی می‌گردد که نشان دهد کالا را چگونه می‌توان رقابت‌پذیر کرد.
غضنفری گفت: سیستم قیمت‌گذاری اجازه نمی‌دهد که کارخانه به دلایل اقتصادی ناشی از هدفمند کردن یارانه‌ها، قیمت را برای مردم بالا برد، بنابراین بنگاه باید به سوی تکنیک خودجوش درون بنگاهی در کاهش قیمت‌ها و حفظ رقابت، گام بردارد؛ در چنین شرایطی هیچ دستی از بالا قیمت را به شما تحمیل نمی‌کند، چراکه کارخانه برای ماندگاری در بازار باید هزینه‌ها را کاهش دهد.
وی اظهار داشت: اسب چموش قیمت اگر با نگاه قیمت‌گذاری دولتی کنترل شود، به طور قطع عملکردی متفاوت با آن خواهد داشت که واحد تحقیق و توسعه فعال شود و استراتژی‌ها و تکنیک‌های بازاریابی را اعلام کند.
ویروس فراگیر هزینه‌ها
وزیر بازرگانی با طرح این سوال که یارانه سوزاندن فسفر نمی‌خواهد بنابراین فسفر(فسفر مغز) را باید کجا بسوزانیم؟ اظهار داشت: ویروس هزینه‌ها همه جا مشکل ایجاد می‌کند و اقتصاد کلان و خرد فرقی برای آن ندارد. وزارت بازرگانی بخش توزیع را مصون از این ویروس‌ها نمی‌داند، چراکه همه جا یک مرکز هزینه وجود دارد که حول آن، دایره‌های بزرگ‌تری نیز هستند که هزینه‌های خود را به آن تحمیل می‌کند؛ در چنین شرایطی مراکز هزینه و سیستم‌های پشتیبانی باید این پیام را اعلام کنند که نمی‌توان هزینه‌ها را تحمیل کرد.
وی اظهار داشت: مافیای واردات و سیستم زالو صفت بد است، اما باید تکنیک‌هایی را به کار بست که نوعی رفتار و فرهنگ و سلوک و منش در روش‌های خلاقانه و کاهش هزینه‌ها جایگزین شود.
غضنفری در خصوص برخی انتقادات از گزارش‌های جهانی در مورد فضای کسب و کار ایران گفت: به موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی دستور داده شده است که شاخص کسب و کار و فضای رقابت‌پذیری را تعیین کند.
قیمت انواع نان به‌زودی اعلام می‌شود
در حاشیه این همایش وزیر بازرگانی در جمع خبرنگاران به تعیین نرخ نان اشاره کرد و گفت: پس از اعلام تصمیمات نهایی ستاد طرح تحول اقتصادی از سوی رییس‌جمهوری، وزارت بازرگانی بلافاصله قیمت انواع نان متناسب با قیمت گندم را اعلام خواهد کرد.
مهدی غضنفری اظهار داشت: در قانون هدفمند کردن یارانه‌ها قیمت حامل‌های انرژی و گندم در چند مرحله واقعی خواهد شد، این تغییر قیمت به طور طبیعی روی قیمت سایر کالاها اثرگذار است و زنجیره‌ای از کالاهای تولیدی و توزیعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ اما باید دید که چطور می‌توان در حوزه خرد و کلان، این موضوع را مدیریت کرد تا با انفجار قیمت‌ها مواجه نشویم.
وی افزود: اثری که حامل‌های انرژی بر افزایش قیمت‌ها می‌گذارد، تماما نباید از طریق پرداخت یارانه‌های مستقیم جبران شود؛ بلکه بخشی از آن باید از طریق مدیریت هزینه‌ها در بنگاه‌ها، شبکه‌های توزیع و سیستم حمل و نقل جبران شود که البته جبران این هزینه‌ها، تکنیک‌های خاص خود را دارد.
وی تصریح کرد: به هرحال هدفمند شدن یارانه‌ها بدون پرداخت جدی به بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، ممکن است هزینه‌های زندگی مردم را افزایش داده و کار را برای آنها مشکل کند؛ اما اگر این سیاست‌ها با افزایش بهره‌وری همراه شود و بنگاه‌ها در سیستم تولید و توزیع از طریق تکنیک‌های کاهش قیمت تمام شده، کار را مدیریت کنند مردم به راحتی می‌توانند با پرداخت مستقیمی که به آنها می‌شود، زندگی خود را اداره کنند.
غضنفری ادامه داد: در این راستا کارخانجات نیز می‌توانند با استفاده از بسته‌های حمایتی که دولت طراحی کرده است، با بهبود تکنولوژی دستگاه‌هایی که انرژی بیشتری مصرف می‌کنند از انتقال هزینه‌ها به محصول جلوگیری کرده و هزینه‌های اضافی را در سیستم تولید از بین برند.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون با توجه به افزایش قیمت حامل‌های انرژی، نوع مصرف بنگاه‌ها در سیستم‌های مختلف باید اولین اولویت مدیریت هزینه باشد؛ به نحوی که اگر مثلا دستگاه تولیدی انرژی‌بر است، تکنولوژی عوض شود؛ اما هزینه‌ها شامل مدیریت هم می‌شود و مثلا رسوب کالا در بنادر و ذخیره‌سازی‌های اضافی می‌تواند هزینه‌های ما را افزایش دهد.
غضنفری گفت: وزارت بازرگانی به زودی ستادی را افتتاح خواهد کرد که هر روز وضعیت بازار، قیمت‌ها و موجودی را به اطلاع مردم برساند و هرگونه کاهش موجودی و افزایش قیمت‌های غیرمتعارف را برای کنترل بازار و اعزام بازرسان، رصد و خبرگیری کند.
وی ادامه داد: یکی از کارهای وزارت بازرگانی این است که به صورت مرتب و از نزدیک، بازار را کنترل کند و بلافاصله به مردم گزارش قیمت‌ها را ارائه دهد. در این ستاد از تمام 5 کمیته وزارت بازرگانی شامل کمیته‌های ذخیره‌سازی و توزیع، بازرسی و نظارت، آرد و نان، تجارت خارجی و اطلاع‌رسانی نمایندگانی حضور دارند و از تعزیرات نیز برای حضور در این ستاد دعوت شده است و همچنین میزی برای همه استان‌های کشور در نظر گرفته می‌شود تا هر لحظه مردم، در جریان اطلاعات بازار قرار گیرند.
غضنفری در خصوص افزایش قیمت کالاها در روزهای گذشته نیز گفت: در ستاد کنترل بازار که با ریاست معاون اول رییس‌جمهور هر هفته برگزار می‌شود، دستور داده شد که از طریق بازرسی‌ها، با عدم عرضه کالا یا احتکار برخورد شود؛ در مواردی هم که کمبود کالا وجود دارد، عرضه بیشتری صورت خواهد گرفت.
این عضو کابینه دهم، اعلام کالابرگ در روزهای اخیر را یکی از تصمیمات برای کنترل بازار دانست.
غضنفری در خصوص اعلام نرخ نان گفت: به محض اینکه رییس‌جمهور تصمیمات نهایی ستاد طرح تحول اقتصادی را اعلام کرد، وزارت بازرگانی بلافاصله قیمت انواع نان متناسب با قیمت گندم را اعلام خواهد کرد.
در یک جنگ نرم تمام عیار هستیم
در این مراسم رییس اتاق بازرگانی تهران به مواردی نظیر زیاد بودن زمان طولانی رسوب کالا در بنادر که گاه تا ۳۰ روز به درازا می‌کشد و منجر به افزایش ۵۰ درصدی قیمت تمام شده کالا در کشور می‌شود، اشاره کرد و گفت: نگران تکرار تجربه‌های دهه ۶۰ هستم.
وی با ابراز عقیده در خصوص اینکه ما اکنون در یک جنگ نرم تمام عیار هستیم و دشمنان برای این جنگ نرم بسیج شده اند با اشاره به اجرای مدیریت واردات عنوان کرد: تحریم‌ها، گونه‌ای جنگ روانی است و در فضای این‌چنینی اگر یکسری جریانات خود تحریمی را به آن اضافه کنیم، دشمن 4 پنجره را به روی ما بسته و ما خود 6 پنجره را به روی خود می‌بندیم در حالی که این راهش نیست. بلکه وقت باز کردن 6 درب دیگر به هر دلیل و توجیه است. وزیر بازرگانی دوران آیت ا...‌هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: با تمام احترامی که برای مدیران وزارت بازرگانی قائلم اما در شرایط کنونی برخی کارها در جهت مخالفت با اهداف و برگشتن به نظامات دهه 60 انجام می‌گیرد.
رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران خاطرنشان کرد: بحث مراکز تهیه و توزیع چند سالی است که در کشور وجود دارد و خودم آن را منحل کردم، بنابراین اینکه مجددا به روزهای اول سال ۶۲ برگردیم که روغن و ذرت و کنجاله گران شوند، مردم با مشکل مواجه می‌شوند. آل اسحاق گفت: چه دلیلی برای این کار وجود دارد؛ این معنای صحیح استفاده از مدیریت واردات نیست. در عین حال، اگر مقوله کاهش قیمت تمام شده مطرح است، باید حال و هوای جریانات عمومی و تشخیص فضا متناسب با آن انجام شود. وی افزود: قیمت در ظاهر تنها یک کلمه است؛ اما به نظر من واژه سنگینی است که نشانگر تعادل در اقتصاد است. در این میان اگر قیمت‌ها در کشور متعادل باشد، مفهومش این است که مجموعه نظامات اقتصادی آن کشور حول یک نظام صحیح، کار می‌کند. به گفته آل اسحاق، اگر در قیمت اخلال ایجاد شود، مفهومش این است که کار به گونه‌ای خارج از سیستم انجام می‌شود؛ چراکه قیمت را نمی‌توان با هر ابزاری به ممیزی کشید. در واقع، قیمت اسب چموشی است که باید تربیت شود. اگر اسب چموش را درست تربیت نکنیم، اسب سوار را به زمین می‌زند. وی افزود: قیمت شاخصی مثل نوار قلب است که نمود اقتصاد سالم یا ناسالم به شمار می‌رود که اگر نوسانات و نقطه اوج و فرود آن، در یک نرم متعادل حرکت کند، مفهومش این است که قلب درست کار می‌کند. وزیر بازرگانی در پاسخ به این اظهارات رییس اتاق تهران در خصوص مدیریت واردات و رفتن راه غلطی که در گذشته تجربه شده است، گفت: بنده بازگشت به سیاست‌های دهه ۶۰ و ۷۰ را نه ضروری می‌بینم و نه هم اکنون فردی را طرفدار این سیاست‌ها می‌شناسم؛ اما سیاست‌های حمایت از تولید داخلی همواره وجود داشته است و البته قانون بهره‌وری کشاورزی که از سوی وزارت جهاد کشاورزی اجرا می‌شود را نیز بازگشت به آن سیاست‌ها نمی‌دانم؛ چراکه دوستان ما در وزارت جهاد کشاورزی نگاه منطقی به بازار دارند و هماهنگی‌های لازم را به عمل می‌آورند. در این مراسم محمود دودانگه معاون برنامه‌ریزی و رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های وزارت بازرگانی اظهار داشت: شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد که مشکلات، ساختاری است و باید به صورت اساسی حل و فصل و فضای کسب و کار در کشور باید اصلاح شود. به اعتقاد وی، وزیر بازرگانی ایده خلاقانه خود یعنی نهضت کاهش قیمت تمام شده را به عنوان برنامه اصولی در روز رای اعتماد مجلس مطرح کرده بود که این موضوع مورد توجه ویژه دولت قرار گرفت.