بورس سکه را باید راه بیندازیم

عکس:‌ آکو سالمی

نفیسه آفرین‌زاد: بلندگوی مترو، ایستگاه «حسن‌آباد» را اعلام می‌کند. وارد «سبزه میدان» که می‌شوی، انبوه جمعیتی را می‌بینی که در راسته فروش «فلز زرد»، قدم می‌زنند و با «نگاه»‌هایشان، ویترین‌ها را گلچین می‌کنند. هر چه بیشتر در این راسته قدم برمی‌داری رونق این بخش از بازار، بیشتر جلوه‌گری می‌کند. وارد «سرای سینا» که می‌شوی، سراغ ورودی سوم را از هر که می‌گیری، نشانی «جواهری کشتی آرای» را به تو می‌دهد؛ شماره ۳۸ تا ۴۰. شنیده بودم که سال‌ها است، صنف طلا و جواهر با نام محمد کشتی آرای شناخته می‌شود و گفته بودند که توفان هم «کشتی» او را از این صنف تکان نمی‌دهد! گفت‌وگو با رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر به بهانه بررسی دلایل افزایش بی‌سابقه قیمت طلا و نیز زمینه‌سازی این اتحادیه برای ورود سکه به بورس انجام شد. کشتی آرای از جمله مدیران بخش خصوصی است که پیگیر این موضوع است و در این گفت‌وگو هم بر راه‌اندازی بورس سکه تاکید کرده است.

***

قیمت طلا در بازارهای جهانی یک رکورد تاریخی را رقم زده است، چرا این اتفاق افتاد؟

یکی از علل این افزایش قیمت، کاهش قیمت یورو به پایین‌ترین حد خود در یک سال و نیم گذشته به ویژه با توجه به تحولات سیاسی یونان و به تبع آن، مسائل به وجود آمده در ارتباط با اقتصاد اتحادیه اروپا است. در عین حال که همراستا با این موضوع، کاهش شاخص سهام «داو جونز» در بورس نیویورک موجب استقبال سرمایه‌گذاران از خرید طلا شد. از طرف دیگر، کاهش قیمت یورو موجب شد که ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر افزایش پیدا کند که این امر همزمان با کاهش قیمت نفت و فلزاتی چون نقره، پلاتین، مس، آهن و روی رخ داد و همه این عوامل به افزایش شدید تقاضا برای طلا در بازارهای جهانی منجر شد. در عین حال نکته قابل توجه این است که تب افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی، هیجان جدیدی را در بازار داخلی به وجود آورده است تا سرمایه‌گذاران سرمایه خود را به سمت طلا گسیل کنند.

روند رشد قیمت طلا در سال جدید چگونه بوده است؟

قیمت طلا به طور متوسط از ابتدای سال تاکنون، ۵/۷ درصد رشد داشته که در تاریخ فروش طلا بی‌سابقه بوده و به همین دلیل در بخش داخلی، میل به خرید و سرمایه‌گذاری در بخش طلا بسیار افزایش پیدا کرده است.

ما با گردش مالی ۳۰۰ تنی، پنجمین کشور مصرف‌کننده طلا در جهان هستیم. این در حالی است که سهم ایران از صادرات طلا نزدیک به صفر است. چرا؟!

ما سالانه ۵/۳ درصد از تولیدات طلای جهان را مصرف می‌کنیم که از این میزان، تنها یک درصد در کشور تولید می‌شود. بنابراین ۵/۲ درصد کسری تولید در این بخش وجود دارد و به همین دلیل است که صادرات ما در این بخش به حداقل رسیده است. از سویی، کشوری می‌تواند در جایگاه واقعی خود به لحاظ تجارت و صادرات قرار گیرد که در درجه اول نیاز داخل خود را تامین و مازاد تولید را صادر کند. از گردش مالی ۳۰۰ تنی مصرف طلا در داخل کشور، ۸۰ درصد مربوط به بازیافت طلاهای کارکرده است و مابقی به صورت تولید داخلی و واردات است.

واردات طلا در یک سال گذشته بنا به آمار رسمی و غیر رسمی خیره‌کننده بوده ، چرا این اتفاق افتاد؟

علت این موضوع بی‌شک حذف چهار درصد عوارض گمرکی، یعنی چهار درصد تجمیع عوارض روی شمش طلا بوده که تمایل به وارد کردن طلا از طریق گمرک را افزایش داد و همین افزایش واردات، موجب رونق کارخانه‌ها و تولیدات داخلی از نظر عیار و کیفیت شد، این امید وجود دارد که صادرات طلا در کشور مجددا رونق گیرد و به میزان سال‌های ۸۴ و ۸۵ برسد.

برخی کارشناسان معتقدند که در بخش تولید داخلی طلا، ما هنوز اندر‌خم «طراحی‌های صرفا سنتی» هستیم. ارزیابی شما از وضعیت طراحی و ساخت طلا در کشور چیست؟

به طور قطع، طراحی طلا در کشور دچار دگرگونی خاصی شده است، زیرا تا حدود ۲۰ سال پیش، تولیدات داخلی طلا به صورت سنتی بود، اما پس از آغاز ورود ماشین آلات و ابزار آلات جدید به کشور، تحول ویژه ای در حوزه تولیدات و طراحی طلا مخصوصا با توجه به افزایش چشمگیر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های گرافیک و طراحی رخ داده است؛ در عین حال این نکته نیز قابل‌انکار نیست که ما هنوز در صنعت طلا و جواهر، نیاز به طراحی‌های مدرن و جدید داریم، زیرا با توجه به جوان بودن جمعیت کشور، نیاز جوانان به طرح‌های مدرن بیش از طرح‌های سنتی است.

پروژه «برند‌سازی طلا» در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

این پروژه یکی از مهم‌ترین اقدامات در دست پیگیری اتحادیه کشوری طلا و جواهر است که حدود شش ماه از آغاز آن می‌گذرد. در قالب این طرح، ما به دنبال این هستیم که برای تولیدات داخلی کشور مثل آنچه که برای مثال به برند «طلای ایتالیا» شهرت یافته، به نام «طلای ایران»، برند‌سازی کنیم. در عین حال «برند» زمانی به تولیدات طلای یک کشور نسبت داده می‌شود که تولیدات مورد نظر در دو بخش «طراحی» و «تنوع»، تلفیقی از طراحی‌های سنتی و مدرن و تولیدات روز باشد که این بخش، بسته به میزان «ابتکار» و «نوع فناوری مورد استفاده» قوت و ضعف خواهد داشت. بر این اساس، طراحی‌های داخلی طلا نیز برای «برند ازی»، تلفیقی از طراحی‌های سنتی مطابق با فرهنگ و آداب و رسوم بومی و طراحی‌های مدرن برگرفته از ویژگی‌های خاصی از جمله «رنگ آمیزی‌های متنوع» خواهد بود که در این بخش، برای مثال، «تولیدات یزد»، «ملیله زنجان» و «تولیدات مصرفی استان‌های جنوبی کشور که بعضا دارای عیار بالای ۱۸ هستند»، از برند‌های عمده داخلی طلای کشور محسوب می‌شوند.

یکی از نگرانی‌های عمده کارشناسان این است که عیار تولیدات داخلی طلا هنوز از استانداردهای لازم برخوردار نیست. این موضوع را تایید می‌کنید؟

عیار تمامی تولیدات داخلی طلا، بی‌شک، استاندارد است و از این لحاظ دچار ضعف نیستیم.

ورود سکه به بورس در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

سازمان بورس نسبت به اجرایی شدن این موضوع تمایل ویژه دارد و اتحادیه نیز از این موضوع به شدت استقبال می‌کند، زیرا با اجرای این بخش و فعالیت بورس به عنوان یک اهرم نظارتی در این حوزه، هم در بخش آمار و ارقام و قیمت‌ها شفاف‌سازی خواهد شد و هم از تخلفات احتمالی از جمله ورود سکه تقلبی به بازار جلوگیری خواهد شد.

از جمله ضعف‌های عمده صنعت طلا و جواهر، نبود آمار دقیق از تولید، فروش، صادرات و سایر بخش‌ها در این حوزه است. آیا باید با نظر برخی که می‌گویند همه چیز در این بخش «سایه‌وار» حرکت می‌کند موافق باشیم یا نه، باید به سراغ دلایل دیگر رفت؟

نه این طور نیست. «بانک جامع اطلاعاتی طلا» از سال آینده برای نخستین بار در کشور راه‌اندازی خواهد شد. در این زمینه، اتحادیه کشوری طلا و جواهر، آمارهای تمامی واحد‌های صنفی در سطح کشور اعم از واحدهای تولیدی، توزیعی، تعمیراتی و صرافی از بیش از ۱۵۰ شهر بزرگ و کوچک را جمع‌آوری کرده و مقدمات راه‌اندازی بانک جامع اطلاعاتی طلا را فراهم کرده است.

آمار مربوط به واردات طلا نیز در این بانک اطلاعاتی گنجانده خواهد شد؟

آمار مربوط به واردات طلا را گمرک و بانک مرکزی منتشر نمی‌کنند؛ اگرچه این موضوع طبیعی است، زیرا مساله طلا، مساله اقتصاد و پول کشور است و به همین جهت برخی آمارها و مسائل آن باید «محرمانه و مخفی» بماند. البته در همه جای دنیا هم همین گونه است.