قوانین صادرات اصلاح شود

نمایی از مراسم تقدیر از صادرکنندگان نمونه رتبه دوم، عکس: آکو سالمی

گروه بازرگانی - مهم‌ترین موانع و چالش‌های صادرات کشور در سال ۸۸ چه بوده است؟ با این پرسش به سراغ صادرکنندگان نمونه رتبه دوم سال جاری رفتیم. علیرضا مهربان، مدیرعامل شرکت کندر از استان سمنان که به عنوان صادرکننده نمونه انتخاب شده است با بیان اینکه فرهنگ توسعه صادرات باید در تمام ارکان کشور - و نه فقط اتاق یا وزارت بازرگانی - ، نهادینه شود، گفت: بخش‌هایی از دولت توجهی به صادرات ندارند و از صادرات فقط لفظ و عنوان آن را می‌دانند.

مهربان خواستار آن شد که قوانین صادراتی - تجاری اصلاح شده و در سطوح کلان برنامه‌ریزی اصولی صورت پذیرد.

سعید شمیرانی، مدیرعامل تولی پرس هم به مشکلاتی همچون عدم تطابق استانداردهای کشورها که در مسیر صدور کالا به عراق وجود دارد، اشاره می‌کند و خواستار سهولت پرداخت تسهیلات مالی برای صادرکنندگان می‌شود. شمیرانی ادامه داد: الان ۴ سال است که جایزه صادراتی خود را دریافت نکرده‌ایم، حال آن که تولیدکننده در محاسبات اقتصادی خود این مبالغ را به حساب می‌آورد.

سیدحمیدرضا بطحایی، هم که در زمینه صادرات فرش فعال است، از دیرکرد پرداخت جوایز گله‌مند است. او همچنین به واردات بی‌رویه فرش اشاره می‌کند که به نظر او زیان‌های زیادی را به صادرات کشور وارد آورده است.

مدیرعامل شرکت فرش لچک ترنج در پایان گفت: تعرفه واردات کالاهایی که ما خود آنها را صادر می‌کنیم پایین است، حال آن که باید عکس این رویه عمل شود.

مسعود سزاوار ذاکریان، مدیرعامل پاکشو، عمده مشکلات صادرات کشور را به دو بخش تولید و سیاست‌های دولت مربوط دانسته و می‌گوید: تولیدکنندگان هنوز بازارهای صادراتی را نشناخته و همچون بازار داخلی به بازارهای خارج از کشور و بازارهای هدف هم به صورت سنتی نگاه می‌کنند. حال آن که در شرایط کنونی این بازار است که شرایط کار را مشخص می‌کند.

ذاکریان در این راستا به ضعف صادرکنندگان در زمینه‌هایی مانند بازاریابی، برند، بسته‌بندی‌های جدی و نوآوری اشاره کرده و می‌افزاید: ما در بعد کلان هم باید هرچه زودتر وابستگی‌های خود را به نفت کاهش داده و دارای استراتژی‌های صادراتی شویم.

ذاکریان با بیان اینکه نگاه ما به صادرات غیرنفتی نگاهی استراتژیک نیست، گفت: اکنون کم و بیش دولت ضرورت این رویکرد را احساس کرده و متوجه شده‌اند که ما برای صادرات نیاز به برنامه‌ای کلان داریم.

امسال اما در صادرات تراکتور گویا مشکلی وجود نداشته است زیرا مدیرعامل تراکتورسازی تبریز در پاسخ به سوال ما بر نبود هیچ مشکل یا مانعی برای صادرات شرکت متبوعش اشاره می‌کند. ابوالفتح ابراهیمی با این حال بحران مالی جهانی را موثر بر صادرات کشور دانست و افزود: ما با تلاش زیاد توانستیم جلوی کاهش صادرات تراکتور را بگیریم.

ابراهیمی اما همچون سایر تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور از وضعیت جوایز صادراتی گله‌مند است و می‌گوید: بهتر است هر وقت دولت بودجه کافی در اختیار داشت، جوایز صادراتی را پرداخت کند.

عبدا... خدابنده، مدیرعامل تعاونی تولیدی رویان شیمی اسفراین نیز در گفت‌وگویی با ما، بحران جهانی اقتصاد را از پدیده‌های آسیب‌زا در حوزه صادرات دانست و گفت: در مورد موانع داخلی هم باید به ثبات نرخ ارز اشاره کرد که باعث می‌شود تا کالاهای وارداتی را ارزان وارد کنیم و صادرات ارزان داشته باشیم.

خدابنده تاکید کرد: در بازارهای هدف ما هم با محصولات کشورهای مقصد و هم با کشورهای ثالث رو‌به‌رو هستیم؛ بنابراین وضعیت رقابت با توجه به ثبات نرخ ارز پیچیده شده است.

خدابنده به مشکلاتی مانند نرخ تورم ۱۵ تا ۲۰درصد سالانه برای مواد اولیه و همه عوامل تولید، بالا بودن نرخ کارمزد بانکی و ... اشاره کرد و افزود: این در حالی است که رقبای خارجی ما سرمایه مورد نیاز خود را با نرخ ۱ تا ۲ درصد تامین می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در ۵ سال گذشته قیمت تمام شده ۱۰۰ درصد با توجه به نرخ تورم افزایش داشته حال آن که در همین مدت نرخ ارز افزایش ۲۵ درصدی را طی کرده است که باعث شده تا ما توان تولید و صادرات را از دست بدهیم و نتوانیم بازارهای خود را حفظ کنیم. این فعال بخش خصوصی از وزارت کار هم گله‌مند است که بدون در نظر گرفتن بهره‌وری و شرایط موجود، حق بیمه ۲۰ تا ۲۵ درصدی را برای کارفرمایان تعیین می‌کند. خدابنده در پایان خواستار تسهیل واگذاری زمین در شهرک‌های صنعتی و سایر نقاط به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان شد.

مدیرعامل دزنوش، صادرکننده نمونه آب معدنی و نوشابه می‌گوید؛ در سال جاری ۸۰ درصد صادرات خود به عراق، بازار هدف اصلی این شرکت، را از دست داده است.

علیرضا منزوی با بیان اینکه عراق اجناس ایرانی را در مرز قرنطینه می‌کند، فشار ترکیه و آمریکا را در این امر موثر دانست و افزود: ما اجناس خود را با لنج‌های دریایی به ام القصر و بصره صادر کردیم که آنجا هم برخی شرکت‌های داخلی برای ما مشکل ایجاد کردند.

این صادرکننده نمونه همچنین به ضعف وزارت خانه‌های خارجه و بازرگانی در پشتیبانی از تجارت خارجی کشور اشاره کرد و توضیح داد: ما می‌خواستیم با عربستان برای صادرات هفته ای ۱۰ هزار تن آب به ارزش سالانه ۷۷ میلیون دلار قرارداد ببندیم که نبود چنین مشاورانی و همچنین عدم همکاری بانک ملت در آن زمان مانع این قرارداد شد.

یک صادرکننده نمونه دیگر هم تحریم‌های اعمال شده علیه کشور را از چالش‌های مهم صادراتی در سال ۸۸ عنوان کرد. محمدحسین روشنک، همچنین عدم‌ثبات قوانین مربوط به صادرات را مانعی بزرگ برای برنامه‌ریزی‌های صادرکنندگان برشمرد.

مدیرعامل شرکت «ایمان تجارت روشن» افزود: دولت برنامه‌ریزی‌های لازم را برای اطمینان و رشد صادرات اعمال نمی‌کند. این فعال بخش خصوصی همچون سایر همکاران خود ثبات نرخ ارز و تعویق پرداخت جوایز صادراتی را مانعی مهم برای صادرات می‌داند.

محسن احتشام هم که در زمینه صادرات زعفران فعالیت می‌کند، محدودیت در انتقال پول از کشورهای خارجی، ترانسفر کردن پول‌های صادرکنندگان، تحریم بانکی، کمبود تسهیلات و بالا بودن نرخ سود بانکی را از مهم‌ترین موانع توسعه صادرات غیر نفتی دانست. مسعود شاه مرادی، یک صادرکننده نمونه دیگر هم بر آن است که بحران جهانی باعث شد تا بسیاری از خریداران سفارشات خود را کم کرده یا بداخلاقی‌هایی داشته باشند.

مدیرعامل «قم آلیاژ» نبودن سیستم خرید و سامانه بانکی قوی در عراق به مثابه یکی از مهم‌ترین بازارهای هدف صادرکنندگان ایرانی را از جمله موانع اساسی رشد صادرات دانست و افزود: ما از دریافت مطالبات از طرف عراقی مطمئن نیستیم و آن را به واسطه پیله‌ورها انجام می‌دهیم. یک صادرکننده نمونه پوشاک هم از عدم همکاری گمرک در پاسخ به استعلام سازمان توسعه تجارت انتقاد می‌کند و می‌گوید: برای تامین سرمایه هم متاسفانه سنگ اندازی می‌شود.

ابوالقاسم صفرزاده که شرکتش، بازرگانی صفرزاده، امسال صادرکننده نمونه از کهکیلویه و بویراحمد شده است در ادامه خاطرنشان کرد: دولت بازرگانان داخلی را نیز شامل همان ردیف تجاری ۶ درصدی تجار خارجی فعال در کشور کند.

صفرزاده همچنین خواستار آن شد که همچون کشور چین جایزه صادراتی به ۲۵ درصد افزایش یافته و به موقع پرداخت شود.