تعیین استراتژی مشخص در صادرات خدمات

بهره‌گیری از شرایط ویژه صدور خدمات در تفاهمات سیاسی نقش مهمی دارد

مسیح حاتمی: دیروز نمایشگاه بین‌المللی تهران شاهد افتتاح سه نمایشگاه بود. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران اولین نمایشگاه تخصصی توانمندی‌های صادراتی تشکل‌های کشور و اولین نمایشگاه توانمندی‌های صادرات خدمات را به مدت ۴ روز برگزار می‌کند و از آن سو اتحادیه صادرکنندگان مبلمان منزل و اداری نمایشگاه بین‌المللی ماشین‌آلات، یراق‌آلات و تجهیزات مبلمان و دکوراسیون (MEDEX۲۰۱۰) را تا ۳۰ بهمن‌ماه سال‌جاری برپا کرده است که با توجه به تخصصی بودن آن، مخاطبانش تنها متخصصانی هستند که با حرفه تولید مبلمان و ماشین‌آلات مربوطه سروکار دارند، بنابرین بازدید‌کننده عمومی نخواهد داشت. در همین حال ششمین نمایشگاه فروش مستقیم محصولات برتر مواد غذایی و شوینده بهداشتی با ۱۵۸ غرفه برگزار شده است.

رییس اتاق بازرگانی و صنایع‌ومعادن ایران در مراسم افتتاح نمایشگاه‌های تشکل‌های صادراتی گفت: صدور خدمات در اقتصاد جهانی اهمیت روزافزونی یافته و نرخ رشد صدور خدمات از نرخ رشد صادرات کالا بیشتر است. محمد نهاوندیان با بیان اینکه سهم خدمات در کل اقتصاد جهانی و اقتصادهای رو به رشد افزایش یافته است، افزود: باید در حوزه صادرات خدمات با استراتژی مشخص و حمایت مستمر دولت حرکت کرد، زیرا این شیوه کشور را در مسیر استقبال طرف‌های تجاری قرار می‌دهد. نهاوندیان از تشکل‌های اقتصادی به عنوان سنگ بنای جامعه مدنی اقتصادی کشور نام برد و گفت: آنها نقش تعیین‌کننده‌ای برای حضور در بازارهای جهانی دارند و می‌توانند نهاد مدنی را با تشکیل کنسرسیوم‌ها به نهاد اقتصادی تبدیل کرده و گام اصلی را در این عرصه بردارند. رییس پارلمان بخش خصوصی کشور افزود: توفیق ما در صادرات خدمات، آن زمان افزون می‌شود که واحدهای تحقیق و توسعه و مشابه در دانشگاه‌ها دست به دست هم کار کنند. به گفته نهاوندیان، در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی برخلاف صدور کالا، تبادل فرهنگی بسیار بالا است که بهره‌گیری از این شرایط ویژه می‌تواند در تفاهمات سیاسی نقش مهمی را ایفا کند. رییس اتاق ایران با بیان اینکه در دنیای امروز باید در پی ایجاد تفاهم بود، افزود: چالش مداوم با دشمن‌های فرضی درون ذهن، دیوار کشیدن‌های بلند و تصور منفی ایجاد کردن درباره دیگران بسیار خطرناک است.

طرح جامع صادرات خدمات فنی و مهندسی

رییس سازمان توسعه تجارت نیز در این مراسم گفت: ۱۴ میلیارد ریال اعتبار برای حمایت از تشکل‌های صادراتی اختصاص یافته است.

بابک افقهی ادامه داد: در سال‌های اخیر صادرات خدمات به‌خصوص در زمینه فنی و مهندسی افزایش چشمگیری داشته است و طبق آمار اعلام شده تا پایان ۱۱ ماه سال ۸۸، ۳/۲ میلیارد دلار خدمات فنی و مهندسی از کشور صادر شده که بخش عمده آن مربوط به صادرات نیرو است.

وی افزود: ترکیب کشورهای هدف در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی از سال ۸۰ تا پایان ۱۱ ماه سال ۸۸، ۴۰ درصد در آسیای میانه، ۲۴ درصد خاورمیانه، ۱۶ درصد آفریقا، ۱۴ درصد آمریکا و ۶ درصد در اروپا بوده است.

به گفته افقهی، در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده است که دولت کلیه مسوولیت‌ها در ارتباط با مشوق‌های صادراتی را به بخش خصوصی واگذار کند، همچنین در این برنامه رشد ۲/۴ درصدی برای صادرات غیرنفتی پیش‌بینی شده است که با ایجاد تشکل‌ها در بخش خصوصی و هدفمند کردن، سازمان‌دهی و حمایت آنها می‌توان به این اهداف رسید. وی درباره مشکلات موجود در این بخش گفت:‌ یکی از مهم‌ترین مشکلات در بحث ایجاد تشکل‌ها، عدم توجه کافی به تحقیق و پژوهش و فقدان پژوهش محوری است که دولت در این بخش آمادگی خود را در زمینه تخصیص اعتبار اعلام کرده است.

معاون وزیر بازرگانی تشکل‌ها را حلقه واسطه بین بنگاه‌های کوچک و متوسط و دولت دانست و ادامه داد: از نظر وزارت‌خانه آن دسته از تشکل‌هایی دارای اعتبار است که از طریق نهاد قانونی خود؛ یعنی اتاق بازرگانی مجوز گرفته باشند. وی ایجاد طرح جامع صادرات خدمات فنی و مهندسی با کمک بخش خصوصی و امضای یک تفاهم‌نامه با بانک توسعه صادرات را از جمله اهداف آتی دولت دانست. رییس سازمان توسعه تجارت همچنین در مراسم افتتاح نمایشگاه «مدکس۲۰۱۰» به تولیدکنندگان بخش مبلمان توصیه کرد که کیفیت بخشی به محصولات مبلمان، نوآوری، تنوع در تولید و کاهش قیمت را ملاک کار خود قرار دهند تا پتانسیل موجود در صنعت مبلمان به فعلیت برسد.

فقدان برند در صنعت مبلمان

بابک افقهی اظهار داشت: فقدان برند در صنعت مبلمان و بی‌توجهی به قیمت و کیفیت تولیدات داخلی سبب شده تا به‌ رغم وجود بازارهای هدف بسیار در کشورهای همسایه و آسیای میانه از رقبای صادراتی خود عقب بمانیم.

وی میزان واردات مبلمان در سال گذشته را ۱۳۵ میلیون دلار ذکر کرد و گفت:‌ ترکیب واردات مبلمان به کشور نشان می‌دهد که حدود ۷۸ درصد از واردات صنایع مبلمان مربوط به یراق‌آلات

۱۱ درصد ماشین‌آلات و پنج تا هفت درصد محصول نهایی است؛ ولی همین میزان پنج تا هفت درصدی که از مبادی رسمی کشور وارد می‌شود، متناسب با سلیقه مشتریان، توان خرید‌ آنها و قیمت‌های رقابتی است. افقهی با اشاره به وجود ۱۵۰ هزار واحد تولیدی مبلمان در کشور، اشتغال مستقیم ۱۲۰ هزار نفری این صنعت را نشان از توان بالای تولید مبلمان دانست و در عین حال افزود: سهم صادرات مبلمان ۴۳/۰ درصد کل صادرات غیرنفتی است که قابل‌قبول نیست و این رقم یک درصد باید به سرعت افزایش یابد.

معاون وزیر بازرگانی در پاسخ به خبرنگار «دنیای اقتصاد» در مورد سرنوشت پایانه صادراتی مبلمان و تدوین یک بسته حمایتی برای این صنعت گفت:‌ به منظور توجه بیشتر به صادرات مبلمان بسته حمایتی ویژه‌ای را به عنوان راه‌حل مناسب پیش‌بینی کرده‌ایم و امیدواریم که با همکاری صادرکنندگان و تولیدکنندگان مبلمان این راهکار موثر باشد. ما این دو برنامه را در جهت افزایش و رونق صادرات مبلمان در دستور کار قرار داده‌ایم و معافیت مالیاتی و سایر حمایت‌های دولتی را نیز برای رشد این صنعت ارزآور در نظر می‌گیریم.

افقهی در مورد تعرفه نیز گفت:‌ موضوع تعرفه یک بحث کارشناسی است و اینکه گمان کنیم با افزایش یا کاهش تعرفه واردات در بخشی از مواد مورد نیاز مبلمان این صنعت را رقابتی کرده‌ایم، اشتباه است. افقهی در پایان خاطرنشان کرد:‌ اتحادیه‌های تولیدی و صادراتی مبلمان پیشنهادهایی برای کاهش واردات و شکستن قیمت‌ها، دامپینگ و تعرفه نهایی محصولات وارداتی به کشور دارند که به شرط رعایت حال صنایع پایین دستی و بالادستی در کمیسیون ماده آنها را بررسی خواهیم کرد.

از دیگر سو معاون بین‌الملل اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز گفت: با وجود آن که بخش خدمات سهم ۴۴ درصدی از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده، اما این بخش از انسجام کافی برخوردار نیست.

مهدی فاخری در این مراسم با بیان اینکه باید بخش‌های مختلف خدماتی در کنار هم قرار گیرند، افزود: از این طریق است که می‌توان در روند پیوستن به سازمان جهانی تجارت از مکانیزم‌های هدایتی و حمایتی بهره برد. وی در ادامه سخنان خود گفت: تنها قانون است که می‌تواند به کمک بخش خدمات آمده و بر هم افزایی میان آنها کمک کند. معاون بین‌الملل اتاق ایران، سپس از فعال بودن ۸۸ تشکل تولیدی، صادراتی و وارداتی در اتاق ایران خبر داد و گفت: این تشکل‌ها نقش مهمی در تنظیم حرکت صادرات کشور دارند و در روند پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت نیز موثر هستند.

رییس اتحادیه صادرکنندگان مبلمان نیز کشورهای ایتالیا، فرانسه، آلمان، چین، مالزی، انگلستان، سوئیس، سوئد و ... را از جمله مشارکت‌کنندگان در این رویداد برشمرد و گفت: محصولات داخلی در صنعت مبلمان قابل رقابت با مشابه خارجی است و اگر سرمایه‌گذاری و حمایت لازم در این خصوص صورت بگیرد، همکاری‌های بین‌المللی و دستیابی به بازارهای هدف صادراتی امکان‌پذیر خواهد بود.