باهاما، جیبوتی و ایران دارندگان بالاترین نرخ تعرفه وارداتی

گروه بازرگانی - نتایج بررسی مقایسه‌ای نرخ تعرفه‌های وارداتی در میان ۱۵۳ کشور عضو رسمی سازمان تجارت جهانی و ۳۰ کشور عضو ناظر این سازمان‌ نشان می‌دهد که کشور‌های باهاما و جیبوتی به ترتیب با ۹/۲۹ و ۸/۲۷ درصد و ایران با نرخ میانگین ۲۶ درصدی، دارای بیشترین نرخ تعرفه‌های وارداتی هستند. دفتر نمایندگی تام‌الاختیار تجاری ایران با بررسی میانگین نرخ تعرفه موثر در کشورهای مختلف گزارش داده است که زیمبابوه، بوتان، تونس، مراکش و مالدیو نیز به ترتیب با ۵/۲۵، ۹/۲۱، ۵/۲۱، ۴/۲۱ و ۴/۲۰ درصد، در گروه کشورهایی قرار دارند که از بالاترین تعرفه‌های وارداتی برخوردارند.

کشورهای هنگ‌کنگ، سنگاپور و گرجستان به ترتیب با نرخ‌های صفر، صفر و ۴/۱ درصد در سال ۲۰۰۸ کمترین نرخ‌های تعرفه را در میان کشورهای جهان وضع کرده‌اند.

آمریکا، کانادا و عربستان نیز به ترتیب با ۵/۳، ۷/۴ و ۲/۵ درصد در ردیف کشورهای دارای کمترین نرخ میانگین تعرفه‌های وارداتی در جهان هستند. همچنین میانگین کل تعرفه‌ها در اتحادیه اروپا ۶/۵ درصد است که در گروه کمترین میانگین تعرفه‌ها قرار می‌گیرد.

درباره میانگین تعرفه‌ها در محصولات کشاورزی نیز ایران در گروه کشورهایی قرار دارد که دارای نرخ‌های نسبتا بالا هستند و میانگین نرخ‌های تعرفه محصولات کشاورزی ایران در سال ۲۰۰۸ معادل ۹/۲۸ درصد بوده است.

نرخ میانگین تعرفه‌های وارداتی صنعت در ایران ۶/۲۵ درصد بوده که پس از باهاما و جیبوتی در رده سوم بیشترین نرخ‌های میانگین‌ قرار دارد. همچنین، زیمبابوه،‌ مالدیو و مراکش به ترتیب با ۵/۲۵، ۷/۲۰ و ۳/۱۸ درصد دارای نرخ میانگین بالا در تعرفه‌های وارداتی صنعت هستند. در حالی که ژاپن، آمریکا و کانادا با ۶/۲، ۳/۳ و ۷/۳ درصد در گروه کشورهایی قرار می‌گیرند که از کمترین نرخ‌های میانگین تعرفه‌های وارداتی در صنعت برخوردارند.

براساس بند ۴۰ قانون بودجه سال ۸۸ دولت موظف است به منظور تحقق درآمدهای مالیاتی و حمایت از تولید داخلی، تعرفه محصولات نهایی مصرفی کشاورزی را معادل تعرفه خودرو (۹۰ درصد) تعیین کند.

رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران معتقد است: هر کالا تعرفه موثر خود را دارد و این تصور که با رساندن تعرفه همه محصولات کشاورزی به واحد ۱۰۰ اقدام مفیدی انجام شده، غلط است. به عنوان مثال تعرفه موثر برنج ۴۵ درصد است، اما اگر این رقم به ۵۰ برسد نه تنها از نظر کارشناسی توجیهی وجود ندارد، بلکه زمینه قاچاق و تجارت غیررسمی آن فراهم می‌شود.

رییس اتحادیه صادرکنندگان میوه و تره‌بار نیز با بیان اینکه تولید زمانی معنا می‌یابد که صادرات و واردات وجود داشته باشد، از افزایش فصلی تعرفه‌ها حمایت می‌کند و می‌گوید: در تمام دنیا حتی آمریکا یا اروپا فرمول‌های خاصی وجود دارد. زمانی که تولید شروع می‌شود، این قدر تعرفه‌های واردات بالا می‌رود که هیچ وارد‌کننده‌ای به خودش اجازه نمی‌دهد واردات داشته باشد.

کارشناسان، افزایش قاچاق، فرآیند تقلیل کیفی تولید داخلی و کاهش درآمدهای گمرکی را از جمله پیامدهای افزایش نرخ تعرفه قلمداد می‌کنند.

تعدد نرخ‌های تعرفه از جمله ویژگی‌های منفی نظام گمرکی ایران به شمار می‌رود. کاهش تعداد نرخ‌ها و محدودسازی آنها به چند نرخ متناسب با چگونگی سیاست‌های حمایتی، از رویه‌های مرسوم کشورها در اصلاح نظام تعرفه‌ای در جهت پیوستن به WTO است.