صادرات خدمات فنی مهندسی در سراشیبی

گروه بازرگانی- کاهش ۵/۸ درصدی ارزش صادرات غیرنفتی در ۸ ماه نخست سال‌جاری دامن صادرات خدمات فنی مهندسی را نیز گرفته است. ارزش صادرات خدمات فنی مهندسی در این مدت «یک میلیارد دلار» اعلام شده، حال آنکه سال گذشته در همین مدت نزدیک به یک میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار خدمات فنی مهندسی از کشور صادر شده بود. سرپرست دفتر صادرات خدمات سازمان توسعه تجارت ایران، گفته است: در برنامه چهارم توسعه، صادرات سه میلیارد دلاری برای صادرات خدمات فنی و مهندسی سال ۱۳۸۸ پیش‌بینی شده است.

محمدحسن مهدی پور «رکود اقتصاد جهانی» را عامل فروکش صادرات خدمات فنی مهندسی کشور دانسته و در عین حال ابراز امیدواری کرده است که «قراردادهای فنی و مهندسی در نیمه دوم سال بیشتر منعقد شود.»

به گفته مهدی پور، در سال گذشته ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار خدمات فنی و مهندسی صادر شد، در حالی که اهداف پیش‌بینی شده برنامه چهارم توسعه برای این سال، معادل دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بود.

مهدی‌پور، کل اهداف پیش‌بینی شده صادرات خدمات فنی مهندسی در مدت ۵ ساله برنامه چهارم توسعه را ۱۰ میلیارد دلار ذکر و تصریح کرد: تاکنون ۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از این هدف، محقق شده است.

وی با اشاره به سفر اخیر رییس‌جمهور به همراه هیات تجاری به کشورهای برزیل و ونزوئلا افزود: فعالان بخش صادرات خدمات فنی مهندسی ایران، با سفر به شهرهای ریو و سائو که از جمله شهرهای بسیار مهم تجاری جهان محسوب می‌شوند، به توافقات اولیه خوبی دست یافتند.

وی با بیان اینکه شرکت‌های بخش خصوصی ایران در ونزوئلا، سابقه و تجربه خوبی در اجرای طرح‌های خدمات فنی و مهندسی دارند، افزود: در این سفر بیش از ۴۰ پروژه توسط شرکت‌های بخش خصوصی کشور از جمله احداث ۱۰ هزار واحد مسکونی، پروژه ۲۴ کیلومتری انتقال آب در این کشور، و پروژه تصفیه‌خانه آب و فاضلاب به اجرا درآمد.

سرپرست دفتر صادرات خدمات سازمان توسعه تجارت ایران درباره آمار صادرات خدمات فنی و مهندسی در چند سال گذشته، گفت: صادرات خدمات فنی مهندسی ایران در سال‌های ۸۱، معادل ۲۵۷ میلیون دلار، سال ۸۲ معادل ۵۳۰ میلیون دلار، سال ۸۳ معادل ۹۴۱ میلیون دلار، سال ۸۴ معادل یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، سال ۸۵ معادل یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و در سال ۸۶ معادل دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بوده است. بیشترین صادرات خدمات فنی و مهندسی معطوف به کشورهای آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و شمال آفریقا بوده است. همچنین راه‌سازی و ساختمان از مهم‌ترین حوزه‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور به شمار می‌آید.

تقی بهرامی نوشهر از نمایندگان اتاق تهران، مساله تحریم‌ها و نیز بحران اقتصاد جهانی را دو عامل اصلی کاهش صادرات خدمات فنی - مهندسی می‌داند و می‌گوید: ما الان چند سال است که در تحریم هستیم و حتی برخی کشورهای دوست که ماشین‌آلات خود را از غرب وارد می‌کنند، نمی‌توانند از خدمات فنی ما استفاده کنند، زیرا صادرکنندگان ماشین‌آلات به این کشورها مانع آنها می‌شوند.

به گفته وی در شرایط بحران اقتصادی جهانی بسیاری از پروژه‌های عمرانی با افت مواجه شده که منجر به کاهش صادرات خدمات مهندسی ما به کشورهای هدف شده است.

نایب‌رییس کمیسیون بازرگانی اتاق تهران هم در این راستا به ما گفت: یکی از زمینه‌های صادرات خدمات فنی -مهندسی به کشورهای مختلف، توسعه اقتصادی کشورها و وضعیت اقتصاد جهانی است.

مهدی جاریانی افزود: در دو سال گذشته اقتصاد جهانی و به خصوص اقتصاد آمریکا که تاثیر ۲۵ درصدی بر کل اقتصاد جهان می‌گذارد، در شرایط مناسبی نبود و به تبع آن کشورهایی که در اقتصاد جهانی نقش دارند، آسیب‌پذیر شدند. از همین رو صادرات فنی مهندسی کشور کاهش یافته است. این عضو کمیسیون صنعت اتاق تهران امیدوار است که با بهبود اقتصادی در آمریکا و کشورهای صنعتی، صادرات خدمات فنی - مهندسی کشور در ماه‌های آتی سال‌جاری و در سال آینده میلادی رو به رشد نهد.

به نظر می‌رسد عامل اصلی رشد خدمات فنی مهندسی کشور طی سالیان گذشته، رونق تقاضای این نوع خدمات از طرف کشورهای مشترک‌المنافع و نیز عراق بود که اکنون بازار این کشورها نیز به دست پیمانکاران چین و ترکیه و ... افتاده است؛ بنابراین افول صادرات خدمات فنی مهندسی رابطه معناداری با افول بازارهای ثابت کشور دارد؛ هر چند حرکت به سمت کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی احتمالا در بهبود این وضعیت نقش خواهد داشت، اما هنوز نتایج آن در آمار تجارت برون مرزی کشور

مشخص نیست.