مدیر آموزش و اطلاع‌رسانی دفتر نمایندگی تام‌الاختیار تجاری ایران ضمن تاکید بر اراده دولت برای الحاق به WTO اظهار داشت:
در بخش یارانه‌های صنعتی مشکل داریم
مسیح حاتمی- با امیرهوشنگ فتحی‌زاده پیشتر تلفنی صحبت کرده بودم تا این که توفیقی حاصل شد و او را در همایش یارانه‌های کشاورزی در سازمان جهانی تجارت دیدم.
عکس: نگار متین‌نیا
مسیح حاتمی- با امیرهوشنگ فتحی‌زاده پیشتر تلفنی صحبت کرده بودم تا این که توفیقی حاصل شد و او را در همایش یارانه‌های کشاورزی در سازمان جهانی تجارت دیدم. پیشنهاد مصاحبه را که دادم با خوش رویی پذیرفت. اگر چه از نظر برخی دیدگاه‌ها مانند بحث صادرات اختلافاتی میان ما و فتحی‌زاده یا مجموعه دولت وجود دارد که این طبیعی است و صد البته باید باشد. اما همین که در طول مصاحبه به تفاهمی رسیده باشیم خود در این زمانه غریب غنیمتی است. این توضیح را هم بدهم که فتحی‌زاده مدیر آموزش و اطلاع‌رسانی دفتر تام‌الاختیار تجاری ایران در WTO است.
اولین سوال من به سایت تان برمی‌گردد. مدتی پیش دبیر گروه از من خواست که به سایت نمایندگی ایران در WTO مراجعه‌ای داشته باشم. اما پس از مراجعه متوجه شدم که برای مدت زیادی به روز نشده است. اهمیت الحاق ما به WTO بر کسی پوشیده نیست، ولی به روز نبودن سایت مقداری برای ما عجیب بود.
درست است. سایت دفتر نمایندگی متاسفانه بعد از یک دوره فعالیت بسیار خوبی که داشت دچار رکود شده. این ایراد هم به دفتر نمایندگی مستقیما برنمی‌گردد. یعنی ما از لحاظ داشتن دیتا، اخبار و گزارش و مقاله کاملا به روز هستیم. به علت اینکه سایت‌ها از سوی وزارت بازرگانی به شرکت‌های خصوصی رایانه‌ای مختلفی واگذار شده این مشکلات به وجود آمده. معاونت وزارتخانه اکنون در حال جمع‌آوری اینها و راه‌اندازی یک پرتال اختصاصی است که همه سایت‌های زیرمجموعه وزارتخانه از آنجا ساپورت شوند و این چون کاری زیرساختی است مدتی طول خواهد کشید.الان خبرگزاری شابا هم به عنوان یکی از این زیرمجموعه‌ها مدتی است که مثل قبل فعال نیست. ان‌شاءا... عن قریب شاهد فعالیت مجدد سایت نمایندگی تام‌الاختیار خواهیم بود. از این که شما این دقت را کردید و روی سایت رفتید و الان هم دارد انعکاس خبری پیدا می‌کند من خوشحالم.
سوال بعدی من به بحث الحاق به WTO برمی‌گردد. این که الان در چه مرحله‌ای هستیم و در این راستا نمایندگی تام‌الاختیار چه کارهایی کرده‌است؟
همان‌طور که می‌دانید در ۵ خرداد ۸۴ ایران عضو ناظر WTO شد. برای عضویت کامل کشور باید رژیم تجاری خود را به سازمان جهانی تجارت ارائه کند تا بعد از آن پروسه مذاکرات آغاز شود. از وقتی که دولت آقای خاتمی به اتمام رسید و دولت جدید روی کار آمد این اتفاق نیفتاد؛ یعنی رژیم تجاری تقدیم سازمان جهانی تجارت نشد به علت نبود آمادگی‌ها در مجموعه دولت.
آیا این تاخیر به این برنمی‌گردد که در مجموع سیاست‌های دولت و به ویژه رییس جمهور محترم گرایش زیادی به پیوستن به WTO دیده نمی‌شود و البته دلایلی هم برای این عدم گرایش در میان بوده که...
حالا من صحبت‌های شما را بدین گونه اصلاح می‌کنم که این دولت با احتیاط بیشتر می‌خواهد قدم بردارد و معتقد است که برای الحاق به سازمان جهانی تجارت ما باید توان رقابت داشته باشیم تا از این میدان بهره ببریم. پس بیاییم زیربناهای مربوط به رقابت‌پذیری خود را سامان‌دهی بکنیم در بخش صنایع وکلا در بخش خصوصی توان رقابت ایجاد شود. اصل ۴۴ مقداری جلو برود و بخش خصوصی بازیگر درست میدان بشود بعد این اتفاق بیفتد. یعنی نمی‌شود گفت که دولت آقای احمدی‌نژاد مخالفتی با الحاق دارد؛ چرا که اگر مخالفت داشت در دولت مصوب نمی‌شد که رژیم تجاری تقدیم WTO بشود.
کی این تصویب شده؟
کم تر از یک ماه پیش دولت تصویب کرد که اولا متولی الحاق به سازمان جهانی تجارت وزارت بازرگانی و نماینده تام‌الاختیار، وزیر بازرگانی و دفتر نمایندگی تام‌الاختیار ایران است و ثانیا رژیم تجاری تقدیم WTO بشود. نسخه انگلیسی این رژیم آماده شد، تحویل وزارت امور خارجه داده شد و امروز که من دارم با شما صحبت می‌کنم روی میز آقای متکی است تا وی آن را به ژنو ارسال کند.
در ژنو این رژیم توسط نمایندگی دائم ایران به طور رسمی تحویل آقای پاسکال لامی، مدیرکل وقت سازمان جهانی تجارت می‌شود.
من فکر می‌کنم با این روندی که اکنون در دو طرف وجود دارد ما نتوانیم به این زودی‌ها بپیوندیم...
عضویت در سازمان جهانی تجارت مستلزم یک سری مذاکره دقیق، طولانی و پیچیده است...
فکر کنم همه اعضا باید عضویت یک کشور را بپذیرند...
همه اعضا در پایان مذاکرات باید رای مثبت بدهند و اگر یک کشوری بگوید نه، باید نظرش را جلب کرد.
آیا این کشور در حال حاضر آمریکا نیست؟
ببینید هنوز مذاکره شروع نشده. بعد از ارائه رژیم تجاری سوال و جواب‌هایی است که به طور کتبی انجام می‌شود. پس از آن وارد مذاکره می‌شویم، مذاکرات دوجانبه و چندجانبه. این که من دارم با همین الفاظ ساده عرض می‌کنم برای ایران شاید ۱۰ سال طول بکشد. بعد از ۱۰ سال که نتیجه مذاکرات درآمد می‌شود مثلا ۲هزار صفحه کاغذ. این ۲هزار صفحه می‌رود روی میز شورای عمومی سازمان جهانی تجارت. می‌گویند ایران ۱۰ سال مذاکره کرد این همه امتیاز داد و گرفت. آیا اعضای سازمان موافقند که ایران با تعهداتی که طی ۱۰ سال مذاکره امضا کرده عضو شود؟ اگر کشوری بگوید نه، باید با آن مذاکره شود: چرا می‌گویی نه؟ امتیاز کم گرفتی یا روی حوزه خاصی بحثی داری؟
ایران دوباره با آن کشور وارد مذاکره می‌شود تا نظرش را جلب کند و دوباره پروسه رای گیری انجام می‌شود ولی حتی اگر یک کشور بگوید نه این امکان عضویت دائم وجود ندارد. دقیقا مثل روسیه که الان نظر تمامی اعضا را گرفته، اما در مورد بحث انرژی- چون در روسیه قیمت انرژی پایین است و اینها اصرار دارند که قیمت‌ها در جهان یکسان شود- اروپا و آمریکا جلویش را گرفته‌اند. روسیه باید نظر این کشورها را جلب و تعهد جدید بدهد تا عضویتش دائم شود.
بحث دیگر این که حالا ما آمدیم و پیوستیم. خب این الحاق با زیان‌ها و منافعی همراه است مسلما. گفته می‌شود کشورهایی که از نظر تولید کشاورزی، صنعتی و... ضعیف ترند در این بازی زیان خواهند کرد. چون وقتی تجارت آزاد شکل بگیرد شما نمی‌توانید مانع ورود کالاها بشوید به جز بخشی کالاهای خاص و اگر کشوری مانع شد در سازمان جهانی تجارت با بازخواست و احیانا جریمه مواجه خواهد شد. مثال خودرو خودمان را می‌زنم. این صنعت با همه اهمیت و قدمتش از لحاظ تکنولوژی از دنیا عقب است میزان مصرف بنزین در ۱۰۰ کیلومتر را نگاه کنید، عقب است، از نظر ایمنی، کارآیی و... هم. وقتی که ما آمدیم امضا کردیم دیگر نمی‌توانیم تعرفه‌های گمرکی سنگین بگذاریم و خودرویی را که قیمت واقعی‌اش ۱۰میلیون تومان است در بازار داخلی مثلا ۲۰میلیون تومان به فروش برسانیم. در این مدت باید زیرساخت‌ها را تجدید کرد...
چند تا بحث را در اینجا باید از هم جدا کرد. همان‌طور که عرض کردم شاید برای ایران ۱۰ سال طول بکشد و شاید این بیشتر هم بشود ۱۲ سال، ۱۴ سال.... بحث این است که این بازه زمانی آیا برای دولتی که قصد دارد خودش را آماده کند و برنامه‌ریزی‌ها و کارهای لازم را داشته باشد، کافی نیست؟ اگر دولت قصد دارد در آن روز تعهداتش را انجام دهد زمان دارد و تحت فشار از لحاظ زمانی نیستیم. شما مثال تعرفه‌های اتومبیل را زدید. خب بیاییم کم کم از این تعرفه‌ها بکاهیم تعرفه‌ها را به مرزی برسانیم که به تعهدات مان نزدیک بشود.
ما در این ۱۲ سال باید برنامه ریزی کنیم. بگوییم WTO این تعهدات را از ما می‌خواهد، رقابتی باید بشویم، بخش خصوصی مان این گونه شود و صنعت مان آن گونه... بیاییم برنامه بگذاریم. این برنامه هم که دست دولت و مدیرانش هست و اگر استراتژی داریم باید این امر انجام پذیرد.
نکته دوم، من از شما یک سوال می‌کنم. مگر امروز که ما داریم صحبت می‌کنیم ایران چندین موافقت‌نامه دو و چندجانبه بابسیاری کشورها ندارد؟ ما در این
موافقت‌نامه‌ها همه اش داریم بحث‌های WTO را تعهد می‌کنیم. عین مقررات سازمان جهانی تجارت را کشور پاکستان آورده می‌گوید اگر می‌خواهید با ما رابطه داشته باشید اینها را باید به کار ببندید. ایران با ترکیه، عراق، بوسنی و کشورهای آسیای میانه....
این موافقت‌نامه‌ها تنها زمانی به سود ماست که طرف ما از نظر تکنولوژی و اقتصادی از ما عقب‌تر باشد...
ترکیه که از ما عقب‌تر نیست. ما در روابط دوجانبه با ترکیه تعهداتی را پذیرفته‌ایم که عین تعهدات WTO است. پس ما ترسی نداریم از مقررات WTO. چون همین الان هم این تعهدات را به ترکیه و پاکستان هم داده‌ایم. سومین نکته اما، باشد، WTO مشکل‌زاست، قوانینش به نفع ما نیست، ولی آخرش چی؟
به عنوان سوال آخر می‌خواستم از یارانه‌ها بپرسم. ما با الحاق به WTO دیگر به راحتی نخواهیم توانست همه جا به راحتی یارانه بدهیم. الان هم که بحث هدفمندسازی یارانه‌ها در بحث‌های میان دولت و مجلس در جریان است. در این مورد چه راهکارهایی خواهیم داشت؟
ما در کشور به خیلی بخش‌ها یارانه‌ها می‌دهیم. بهتر است مانند سازمان جهانی تجارت یارانه‌های کشاورزی را از یارانه‌های بخش صنعت جدا بکنیم، یعنی یارانه‌های کشاورزی تحت موافقت نامه کشاورزی WTO مورد بحث قرار می‌گیرد و یارانه‌های صنعتی در موافقت‌نامه یارانه‌ها و اقدامات جبرانی. مشکل عمده ما در بحث یارانه‌های صنعتی است، چون ما در حوزه کشاورزی یارانه‌ای نمی‌دهیم. در واقع این چالش یارانه‌های کشاورزی به کشورهای توسعه یافته بازمی گردد. چون این آنها هستند یعنی آمریکا، انگلیس و فرانسه که یارانه‌های کشاورزی میلیارد دلاری می‌دهند تا بتوانند با برزیل، آرژانتین، هند و کشورهایی که در بخش کشاورزی مزیت‌هایی دارند، رقابت کنند. اما در خصوص یارانه‌های صنعتی، لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها، مقررات یارانه‌های صنعتی ما را نزدیک می‌کند به مقررات WTO. الان در بحث هدفمند کردن یارانه‌ها دارد بحث می‌شود که قیمت انرژی برود بالا و مابه‌التفاوت آن را دولت بدهد به مردم. از این نظر هم ما داریم به مقررات WTO نزدیک می‌شویم. یعنی، روزی که ما بخواهیم ملحق بشویم می‌گوییم ما اصلا در بخش انرژی یارانه نمی‌دهیم و این قیمت‌ها واقعی است، بنابراین بخش اعظمی از مقررات مربوط به یارانه‌ها با عملی شدن این لایحه، با قوانین سازمان جهانی تجارت هماهنگ می‌شود و عمده بحث‌های ما حل می‌شود.الا در یک قسمت وآن‌هم در بحث یارانه‌های صادراتی است که ما هنوز در کشورمان داریم این را می‌دهیم و ربطی هم این لایحه ندارد.
البته اینها هم با تاخیرهای چندساله پرداخت می‌شود و صادرکنندگان هم اصلا از آن راضی نیستند...
بله، اما به هرجهت سازمان جهانی تجارت می‌گوید شما این را می‌دهید و اینکه با تاخیر داده می‌شود در نفس قضیه تغییری را حادث نمی‌کند. سازمان جهانی تجارت می‌گوید دولت نباید هیچ گونه کمک مالی به صادرکننده بکند. در صورتی که دولت ما وام با بهره کم به صادرکننده می‌دهد، آنها را مشمول معافیت مالیاتی می‌کند رقم بیمه می‌دهد معافیت از برخی هزینه‌ها هم که هست. دولت به اینها زمین ارزان می‌دهد.
اگر صفحه ما را بخوانید می‌بینید که صادرکنندگان همیشه ناراضی‌اند که خرجشان با دخلشان نمی‌خورد و...
این صادرکنندگان ما وقتی ملحق شویم به سازمان جهانی تجارت خواهند فهمید که باید کالاهای روز تولید کنند و اگر یک قران هم از دولت بگیرند طرف خارجی شکایت می‌کند، یعنی کالاهای شما را از مرز برمی‌گرداند. اگر صادرکننده ما دارد تلویزیون مثلا به بازار ترکیه می‌برد و طرف ترک بفهمد که این تولیدگر با وام دولت، گرفتن زمین، معافیت مالیاتی و... تلویزیون تولید کرده، می‌تواند در گمرک جلوی این کالا را بگیرد.
بله، البته برای اینکه ما برسیم به این وضعیت، باید زیرساخت‌هایمان را تجدید بکنیم که اصلاح و بازسازی آنها هم به نهادهای حاکمیتی برمی‌گردد و نه صادرکنندگان ما.
الان که تولیدگران ما دارند یا برای داخل تولید می‌کنند یا برای کشورهای ضعیف‌تر از خودمان، اما وقتی که سرشان را بالا گرفتند می‌بینند که باید برای جهان تولید کنند.
ارسال نظر