کارشناسان شرکت کننده در یک میزگرد تخصصی بازرگانی معتقدند که‌ با ایجاد یک شهر لجستیکی در ایران می‌توان زمینه توسعه صادرات غیرنفتی، ‌بهره‌برداری بهینه از موقعیت جغرافیایی در منطقه، ‌گسترش پروازهای صادراتی و افزایش سهم کشور از تجارت جهانی را به عنوان سیاست‌های مطروحه در برنامه چهارم توسعه پی‌ریزی کرد. براساس تعاریف موجود مرکز لجستیکی ‌عبارت است؛ از محلی که در آن تمام فعالیت‌های مرتبط با حمل ونقل، ‌توزیع و سایر خدمات لجستیکی کالاها در سطوح بین‌المللی یا ملی توسط چندین متصدی انجام می‌گیرد.

‌شهرهای لجستیکی یا Logistics Cities را می‌توان پیشرفته‌ترین و کامل ترین انواع مراکز لجستیکی دانست.

نخستین شهر لجستیکی واقعی در جهان در کشور امارات متحده عربی و با نام شهر لجستیکی دبی به تازگی آغاز به کار کرده است. این شهر از کلیه روش‌های حمل، خدمات لجستیکی و عملیات ارزش افزوده در زنجیره‌های تامین شامل تولید، سبک و مونتاژ در منطقه آزاد پشتیبانی می‌کند‌.

مهدی غضنفری‌، معاون وزیر بازرگانی در توسعه روابط اقتصادی، «محمود دودانگه» ‌رییس موسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی، «‌سیدعلیرضا سیدوکیلی» ‌معاون پژوهشی پژوهشکده حمل ونقل وزارت راه از جمله شرکت‌کنندگان در میزگرد تخصصی شهر لجستیکی موسسه مطالعات بازرگانی وزارت بازرگانی بودند.

معاون وزیر بازرگانی در این نشست با بیان اینکه مناطق آزاد به عنوان اصلی‌ترین نامزدهای شهر لجستیک هنوز ایفاگر نقش اصلی خود باشند، ‌اظهار داشت: ‌برای رسیدن به اهداف مورد نظر باید ابتدا مسائل کنونی مناطق آزاد رفع شود.

مهدی غضنفری ‌ با طرح این پرسش که چرا مناطق آزاد تاکنون نتوانسته‌اند در جریان سرمایه‌گذاری در جهت توسعه زیرساخت‌ها، ‌تسهیل تجارت، ‌ایجاد جذابیت برای تولیدکننده داخلی و سرمایه‌گذار خارجی ایفاگر نقش باشند، افزود:‌‌ تا زمانی که به این پرسش‌ها پاسخ ندهیم به نتایج مورد نظر نخواهیم رسید.

به گفته وی در شرایطی که حجم‌میلیاردی تجارت کشور نیازمند بهره‌گیری از نظام لجستیک مناسب است، ‌اما هنوز یکپارچگی لازم در جهت رفت و برگشت لجستیک در کشور وجود ندارد.

رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران با تاکید بر اینکه‌ ‌برای رسیدن به یک نظام واحد باید جریان واردات و صادرات به یکدیگر متصل شوند‌، ادامه داد: ‌نقطه‌ای که در آن قرار داریم به ما یادآوری می‌کند که ‌با توجه به صرف هزینه‌های بالا در مناطق آزاد با نگاه لجستیک و تلاش‌های نه چندان هزینه‌بر می‌توان شعار مرتبط شدن صادرات به واردات را مطرح کرد.

غضنفری با اشاره به راه‌اندازی ۱۰ پایانه صادراتی در کشور، گفت: ‌این پایانه‌ها فرصت مناسبی برای کسانی که قصد کمک به حوزه لجستیک دارند، فراهم کرده و می‌توان آنها را به مرکز لجستیک تبدیل کرد.

وی گفت: ‌به طور معمول ممکن است در مراکز لجستیکی یا پایانه‌های صادراتی زیرساخت‌های فیزیکی فراهم شده باشد، اما نباید سایر اقدام‌های مورد نیاز همچون؛ خدمات بیمه ای، تسهیلات بانکی، ‌قوانین و مقررات، سخت‌افزار و نرم‌افزارها را نادیده گرفت.

این مقام مسوول می‌گوید:‌ یک خارجی در صورتی حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران است که در مقایسه‌ای میان مناطق آزاد ایران با منطقه آزاد جبل‌علی دبی بتواند مزیت‌های رقابتی کشورمان را پیدا کند، در غیر این صورت حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران نیست.

رییس موسسه پژوهش‌ها و مطالعات بازرگانی وزارت بازرگانی نیز با اشاره به روند تاریخی ایجاد مراکز لجستیک در دنیا، گفت: ‌شکل‌گیری مدیریت لجستیک و زنجیره تامین در کشور‌های صنعتی به دلیل یکپارچه‌سازی نظام لجستیک از سوی آنها بوده است.

محمود دودانگه ادامه داد: ‌رویکرد لجستیک علاوه بر اینکه هزینه‌های تولید، ‌توزیع، ‌بسته‌بندی، حمل و نقل و ذخیره سازی را کاهش می‌دهد، موجب ارتقای‌ سطح مزیت رقابتی در سطح ملی و بین‌المللی نیز می‌شود.

وی با اشاره به نحوه تکامل ایجاد شهر لجستیکی در دبی، گفت: ‌بهره‌گیری از ۱۳۵ مشاور برای ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی و نرم افزاری و فراهم کردن جذابیت لازم برای بازارهای مختلف با مزیت رقابتی از جمله مراحل ایجاد این شهر بوده است.

دودانگه تاکید کرد: برای تحقق اهداف سند چشم انداز ۲۰ ساله و سایر اهداف فرادستی به ناچار باید مراحل رشد اقتصادی را طی کنیم.

سرپرست دفتر خدمات بازرگانی ‌سازمان توسعه تجارت ایران نیز گفت:‌ ایجاد شهر لجستیک نیازمند مصوبه دولت است که برای این امر ابتدا باید پیش نویسی با مشارکت وزارتخانه‌های بازرگانی، ‌راه و ترابری و موسسات و نهادهایی چون بانک‌ها و بیمه‌ها تدوین شود.

محمود اسکندری افزود: نبود متولی خاص برای حوزه لجستیک یکی از مسائل فراروی راه‌اندازی شهری به این نام است.

رییس بخش اقتصاد حمل و نقل پژوهشکده حمل‌ونقل وزارت راه و ترابری نیز معتقد است: برای ایجاد شهر لجستیک باید اول نسبت به مکان‌یابی منطقی و درست اقدام کرد.

میرحسین موسوی با طرح این موضوع که ایجاد شهر لجستیکی قوانین خاص خود را دارد، اما در زمان حاضر کشور نیز با محدودیت‌های قانونی و زیرساختی مواجه است، افزود: ‌باید ابتدا محدودیت‌های قانونی به لحاظ حمل و نقل و سایر بخش‌ها را رفع کرد.

به گفته وی، در حالی که در کشور نقاط کور بسیاری وجود دارد، اما تردد در نقاط خاصی صورت می‌گیرد که این موضوع با اساس راه‌اندازی شهر لجستیکی در تناقض است.

رییس بخش اقتصاد حمل و نقل پژوهشکده حمل ونقل وزارت راه و ترابری‌، کاهش هزینه‌های حمل و نقل را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: ‌با ایجاد شهر لجستیکی که مزیت رقابتی مهمترین هدف آن می‌تواند باشد هزینه‌های تولید و توزیع کاهش می‌یابد.

موسوی افزود:‌ ‌محدودیت‌های سیاسی از جمله مسائلی است که در ایران سبب شده تا کشور نتواند از موقعیت منطقه‌ای خود برای ایجاد شهر لجستیکی بهره گیرد.