نگذاشتیم شرکت‌های بخش‌خصوصی قوی شوند

نمایی از چابهار

شبنم آذر

روز گذشته معاون دریایی سازمان بنادر و کشتیرانی در نشستی خبری بی‌پرده دیدگاه‌های انتقادی خود را نسبت به عملکرد جامعه دریایی کشور عنوان کرد و با ارائه آمار مستند به آسیب‌شناسی آن پرداخت. محمد نجفی که قریب به ۴ ماه از حضورش در سازمان بنادر و کشتیرانی می‌گذرد در بیان دیدگاه‌های صریح خود عملکرد جامعه دریایی کشور را از میان ۱۰ حوزه مهم تنها در دو حوزه موفق ارزیابی کرد و وظیفه جامعه دریایی کشور دانست تا به رفع موانع در حوزه‌هایی که از عقب‌ماندگی تاریخی رنج می‌برند اهتمام ورزند.

این مسوول منتقد که به نظر می‌رسد دیدگاه‌های همسو با بخش‌خصوصی دارد در بخشی از سخنان خود نسبت به بخش‌خصوصی که به زعم او نتوانسته است یا به آن اجازه داده نشده که رشد کند، ابراز نگرانی کرد. وی همچنین با ابراز خوش‌بینی از تصویب لایحه حمایت از توسعه صنایع دریایی از اینکه این لایحه به مدت ۸ ماه در پیچ و خم شورای نگهبان، مجلس و دفتر ریاست جمهوری سرگردان مانده است، گلایه کرد.

نجفی که در نشست مطبوعاتی شانزدهمین همایش هماهنگی ارگان‌های دریایی کشور سخن می‌گفت، در ابتدای سخنان خود جامعه دریایی کشور را به طور مشخص به ۱۰ حوزه حمل‌و‌نقل دریایی، شیلات، صنعت کشتی‌سازی، صنایع فراساحل، توریسم دریایی، مجموعه تشکل‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های خدماتی، بخش دفاع، آموزش نیروی انسانی، محیط زیست و تعمیرات کشتی تقسیم و موفقیت را تنها در حوزه‌های حمل‌و‌نقل دریایی و فراساحل ارزیابی کرد.

وی با بیان اینکه صلاحیت کافی برای ابراز نظر در حوزه دفاع دریایی ندارد، در این باره گفت: امنیت ملی کشور در بخش دفاعی در حالی است که در سال‌های جنگ وقتی ناوگان بیگانه وارد منطقه می‌شد به دلیل برتری نسبی که داشت تاثیر خود را بر تمامی سطوح جنگ می‌گذاشت.

وی افزود: قطعا اگر قرار باشد که درگیری رخ دهد در صحنه دریا خواهد بود و می‌طلبد که عزم عمومی برای رفع مشکلات دفاع دریایی در سطح قانون‌گذاری و اجرایی صورت گیرد.

وی در ادامه گفت: متاسفانه در باقی حوزه‌ها عقب‌ماندگی تاریخی داریم.

نجفی درباره وضعیت توریسم دریایی گفت: هرچند استقبال خوبی از توریسم دریایی شده است ولی در مقایسه با آنچه که باید باشد، هنوز راه بسیاری مانده است و ما هنوز شاهد استقبال عمومی، تسهیلات و امکانات متناسب نیستیم. وی سهم ایران را از صید دریایی منطقه خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند یک‌پنجم وضعیت مناسب دانست و درباره بازار ۷ میلیارد دلاری سوخت‌رسانی در خلیج فارس گفت: جایگاه ما در این زمینه مناسب نیست.

وی با ابراز تاسف از اینکه هنوز نتوانسته‌ایم یا نگذاشته‌ایم که شرکت‌های بخش‌خصوصی قوی ایجاد شود، گفت: در بحث واگذاری‌ها خیل عظیم تجهیزات دریایی وجود دارد که باید به بخش‌خصوصی واگذار شود ولی متاسفانه وجود بخش‌خصوصی قوی برای خرید این تجهیزات محل تردید است. وی با ابراز تاسف از اینکه بیش از ۷۵ درصد از اقلام و تجهیزات تشکیل‌دهنده یک کشتی به کشور وارد می‌شود، گفت: این در حالی است که ۷۰ درصد قیمت یک کشتی را اقلام و تجهیزات آن تشکیل می‌دهند.

نجفی خاطرنشان کرد: اهمیت منابع انسانی در بخش صنعت دریانوردی و حمل‌و‌نقل دریایی خود را نشان داده است و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست. به همین منظور موضوع همایش شانزدهم که محلی برای گرد آمدن مسوولان و کارشناسان است، منابع انسانی است.

وی در ادامه به ارائه آماری از وضعیت جامعه دریایی کشور نسبت به سایر نقاط جهان پرداخت و گفت: بر اساس آمار IMO ظرفیت ناوگان تجاری جهان در سال ۱۹۹۵، ۴۵هزار و ۵۰۰ فروند کشتی بزرگ اقیانوس‌پیما بود که این آمار در سال ۲۰۱۰ به ۵۱هزار فروند افزایش می‌یابد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۵ به ۵۳هزار و ۵۰۰ فروند برسد.

نجفی ظرفیت کنونی ناوگان جهانی را حدود ۷۸۱میلیون تن GT دانست. این ظرفیت در ایران با حدود ۲۰۰ فروند کشتی بزرگ اقیانوس‌پیما ۵میلیون و ۲۰۰هزار تن GT است. وی رشد متوسط کشورمان را درحوزه دریا یک تا ۲/۱درصد نسبت به جهان اعلام کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود سال‌های آینده این رشد ادامه یابد.

نجفی در یک نگاه مقایسه‌ای ظرفیت مبادلات دریای ایران را ۲۱۰میلیون تن اعلام کرد و افزود: این در حالی است که ظرفیت مبادلات دریایی جهان در سال گذشته ۷میلیارد و ۸۵۰میلیون تن بوده و به عبارت دیگر سهم ما در این تبادل جهانی از طریق دریا حدود ۳درصد بوده و لازم است برای یافتن سهم قابل قبول این نسبت را به ۵ برابر افزایش دهیم. وی همچنین تصریح کرد: جایگاه ناوگان تجاری کشورمان در منطقه رتبه اول در آسیا، رتبه دوازدهم و در سطح جهانی بیستم است. وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی در ناوگان دریایی کشور، افزود: به دلیل وجود این نقصان ۱۵ درصد افسران کشورمان از اتباع خارجی هستند.

نجفی با بیان اینکه از سال ۲۰۰۱ کشورمان به عنوان تنها کشور خاورمیانه در لیست سفید IMO قرار گرفته است گفت: ایران تنها کشور منطقه در زمینه اعطای گواهینامه شایستگی است.

نجفی همچنین اعلام کرد: پس از شرکت در کنفرانس توکیو که چندی پیش برگزار شد ایران از لیست خاکستری تفاهم‌نامه توکیو به لیست سفید وارد شد. وی در پایان، زمان برگزاری شانزدهمین همایش هماهنگی ارگان‌های دریایی کشور را ۹ تا ۱۱ اردیبهشت و محل آن را دانشگاه چابهار اعلام کرد. در ادامه این نشست نیز دکتر کریم رییس دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار؛ اشاره به اینکه همایش مذکور همزمان با روز ملی خلیج‌فارس برگزار می‌شود بر لزوم تسریع تصویب لایحه توسعه صنایع دریایی تاکید کرد و گفت: تاسیس بانک دریایی می‌تواند در ایجاد تحولات زیربنایی در حوزه دریا بسیار موثر باشد.

وی افزود: با وجود پتانسیل ۷۲ هزار تنی ظرفیت برای استفاده از منابع دریایی ما تنها از نیمی از ظرفیت خود استفاده می‌کنیم. کریم همچنین بر تسریع توسعه اسکله شهید بهشتی و شهید کلانتری تاکید کرد.