باربد خضرائی

در صفحه بازرگانی روزنامه دنیای‌اقتصاد (چهارشنبه ۸/۱۲/۸۶) مطلبی با عنوان «برگزاری نمایشگاه از روی تقویم دیگران» درج شده بود که در آن نویسنده نوع برگزاری نمایشگاه را در ایران به چالش کشیده بود، در این زمینه ذکر چند نکته لازم به یادآوری است: ۱ - در یادداشت مذکور آمده است که جز نمایشگاه نفت و گاز و پتروشیمی‌ در ایران سایر نمایشگاه‌ها فاقد معیار علمی‌ مقتضی هستند و سیاست علمی‌خاصی درخصوص انتخاب کارشناسانه آنها وجود ندارد. به نظر اینجانب اگر بپذیریم که نمایشگاه‌ها بستر توسعه تجارت، ارائه نوآوری و ارتقای سطح تولید و همچنین فراهم سازنده بازاریابی و بازارداری هستند به خودی خود برگزاری‌شان توجیه‌پذیر است و نیاز به معیار علمی‌ خاصی ندارد یا آن‌گونه که نویسنده یادداشت نوشته‌اند، نیازمند فلسفه نیست و نوعا شکوفایی تولید و تجارت را در پی خواهند داشت. کیست که باور نداشته باشد در سال‌های اخیر برگزاری نمایشگاه ساختمان، باعث دستیابی انبوه سازان به جدیدترین و مدرن‌ترین لوازم و تجهیزات در صنعت ساختمان سازی شده است؟ همچنین آیا بخشی از قدرت پلیس در شرایط کنونی و استفاده از جدیدترین سیستم‌های بازدارنده و امنیتی، مرهون نمایشگاه ایپاس از سال ۱۳۸۰ تاکنون نیست؟

مگر نه این است که نتیجه برگزاری نمایشگاه محیط‌زیست، رعایت مسائل زیست محیطی را در شرکت‌های کوچک و بزرگ و کارخانه‌ها نهادینه کرده است؟ و ده‌ها نمونه دیگر که ذکر همه آنها از حوصله این مقال خارج است. بنابراین این همه اصرار بر توجیه علمی‌و ارائه سیستم بوروکراتیک برای چیست؟ گمان نمی‌کنید از آن طرف بام بیفتیم؟

۲ - گفته شده است که الگوهای توسعه وام گرفتنی نیستند. چرا؟ اتفاقا وام گرفتنی هستند. اگر ما دیدیم در یک کشور همسایه برای عبور از رودخانه پل ساخته‌اند، آمدیم و در کشور خودمان بر روی رودخانه‌ها پل ساختیم قدم در راه توسعه بر نداشته ایم؟ همین گونه است دیدن یک نمایشگاه در خارج از کشور و برگزاری آن در ایران. نویسنده محترم از این نکته غافل مانده است که دنیا سال‌ها است تبدیل به دهکده شده و ساختار اقتصادی کشورها هم اگر با یکدیگر تفاوت داشته باشند، نیازهای مردم کشورها که پیش نیاز توسعه هستند، تفاوتی با هم ندارند.

۳ - آمده است که مسوولان نمایشگاه‌های استان‌ها صرفا با کپی‌برداری از نمایشگاه‌های تهران اقدام به برگزاری نمایشگاه می‌کنند. الف: با توجه به موارد مذکور در بندهای بالا اگر چنین اقدامی ‌هم صورت گیرد اشکالی به وجود نمی‌آید، وجود استانداری در تهران نیاز سایر استان‌ها را به استانداری مرتفع نمی‌کند که وجود یک نمایشگاه در تهران سایر استان‌ها را از آن نمایشگاه بی‌نیاز سازد ب: در بسیاری از موارد این‌گونه نیست، نمایشگاه‌های صنایع هوایی کیش، صنایع دریایی کیش، پنج سنگ زنجان، انبوه‌سازان مشهد، استوک اصفهان و ده‌ها نمونه از این دست مواردی هستند که در تهران برگزار نمی‌شوند؛ حال بمانند نمایشگاه‌هایی مثل هتل داری که توسط تهران از مراکز دیگر گرته‌برداری شده‌اند.

۴ - به دلیل همان فلسفه بافی، بوروکراسی و آوردن هفتاد من کاغذ دلیل توجیهی، بسیاری از نمایشگاه‌ها توان اخذ مجوز در مراکز نمایشگاهی از جمله نمایشگاه تهران را ندارند و لاجرم در گوشه و کنار برگزار می‌شوند که می‌توان برگزاری نمایشگاه‌های اپتیک و گیاهان دارویی در کانون پرورش فکری، نانوفناوری در هتل المپیک، فولاد در دانشگاه صنعتی امیرکبیر را به عنوان نمونه مثال زد.

۵ - در بخشی از یادداشت به نمایشگاه‌های هم عرض اشاره شده است باید اذعان داشت که محل تولد اولیه نمایشگاه‌های هم عرض، نمایشگاه تهران است به عنوان مثال نمایشگاه‌های ساختمان، سرمایشی گرمایشی، کاشی سرامیک و سنگ‌های تزئینی فقط چهار عنوان با یک موضوع‌اند. به نظر می‌رسد می‌توان نسبت به حذف سه عنوان از عناوین فوق اقدام و از سردرگمی ‌واحدهای تولیدی- صادراتی مورد اشاره نویسنده مقاله اندکی کاست. همچنین نمایشگاه‌های ایران مد، دندانپزشکی، ایران لب و سلامت و البته مواردی دیگر که با یک نگاه ملاحظه می‌شوند و نیازی به کارشناسی و ژرف‌نگری دقیق جهت کشفشان نیست.

در پایان ذکر این نکته لازم است که نباید از نظر دور داشت که از عمر برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در ایران چندان نمی‌گذرد. به استثنای نمایشگاه‌هایی که تعدادشان به انگشتان یک دست نمی‌رسد، اکثر نمایشگاه‌ها در مراحل ششم، هفتم و نهایتا هشتم خود به سر می‌برند و وجود بسیاری از نارسایی‌ها، طبیعی و بدیهی است، آنچه مهم است رفع نارسایی است.