در همایش سراسری گمرکات کشور عنوان شد
چالش همیشگی گمرک با مصوبات متناقض هیات‌وزیران
شبنم آذر- چهره تکیده پرسنل گمرک مرز باشماق و آن ساختمان خالی از هر نوع تجهیزات گمرکی، در نقطه صفر مرزی و «اندی‌کاتور»هایی که در فقدان رایانه برای ثبت ورود و خروج کالا و مسافر از آن استفاده می‌شد، بخشی از چهره واقعی گمرک کشور است. عکس: نسیم گلی
به هر مرزی که رسیده‌ایم و گذشته‌ایم کارکنان در شرایط سخت اقلیمی بدون تجهیزات کافی گرمایی و سرمایی و بدون امکانات تردد، ساعات سخت کاری خود را سپری می‌کردند و گلایه‌های آنها راه به جایی نمی‌برد مگر در حد انتقال از یک ساختمان فرسوده به یک چهاردیواری نو. این است شکل دروازه‌های جهانی شدن اقتصاد ایران در آستانه اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ و نیز در ابتدای راه چشم‌انداز بیست‌ساله کشور.
برای تبعیض موجود پاسخی ندارم
چهره واقعی گمرک کشور در مراسم افتتاحیه همایش سراسری گمرکات کشور نیز به خوبی دیده می‌شد. در این مراسم که در آستانه روز جهانی گمرک برگزار شد، هاشم رهبری، رییس سازمان گمرک کشور از جمله مهم‌ترین اقدامات گمرک طی یک‌سال گذشته را، برخورد جدی با قاچاق، راه‌اندازی ۱۸ ستاد امر به معروف و نهی از منکر در گمرکات سراسر کشور و فعال کردن چهار گمرک دانست و گفت: آخرین اقدام در حوزه مبارزه با قاچاق کشف ۱۹ تن پیش‌ساز هروئین در بندر شهید رجایی بود که برای ترانزیت به سمت افغانستان سازماندهی شده بود.
رهبری در ادامه به طرح چالش‌های گمرک پرداخت و گفت: گمرک دائما با تصمیم‌گیری‌های متناقضی از سوی هیات وزیران مواجه است و دستگاه‌های اجرایی نیز به دلیل برداشت‌ها و شرایط خود قائل به اجرای آن نیستند.
وی افزود: متاسفانه ستادها و سازمان‌های مختلف بدون حضور گمرک یا بدون در نظر گرفتن امکانات گمرک برای این سازمان تصمیم‌گیری می‌کنند.
وی در زمینه فعال کردن گمرکات مرزهای تمرچین، جزابه، باشماق و پرویزخان، گفت: گشایش این مرزها بدون در نظر گرفتن امکانات گمرک و یا افزایش آن صورت گرفته است در حالی که برای افتتاح هر گمرک نیاز به امکانات جدیدی هست.
وی با بیان این که در سال گذشته گمرک با انتقال پروازها از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی(ره) مواجه بوده است، گفت: در این راستا ناهماهنگی‌هایی به وجود آمده است که در نتیجه آن دستگاه‌های دیگر فشارهای خود را به گمرک منتقل کردند.
وی خطاب به وزیر اقتصاد و دارایی که در این مراسم حاضر بود، گفت: آقای دانش جعفری اگر بخواهیم اصول افزایش کیفیت انسانی در مرزها رعایت شود، از اغفال مشتری و مصرف کننده جلوگیری شود، درآمدهای دولت محقق شود و امکاناتی از طرف بخش‌خصوصی و دولتی به صورت خلاف قانون وارد گمرک نشود لازم است دریافتی‌های گمرک به دو برابر ارتقا یابد.
وی افزود: من در مقابل تبعیضی که وجود دارد و از من سوال می‌شود پاسخی ندارم و از شما می‌پرسم که اگر تبعیض وجود ندارد چرا دیگران از منافع آن استفاده می‌کنند.
ما میعانات گازی را از محاسبات صادراتی حذف می‌کنیم در حالی که خدمات ثبت و عملیات آن را گمرک انجام می‌دهد.
وی با اعتراض به این که از افزایش درآمد ۱۱درصدی ترانزیت کالا هیچ رقمی نصیب گمرکات کشور نمی‌شود، گفت: براساس آمار واردات کشور ۹۴/۸درصد افزایش داشته است و این افزایش هیچ تاثیری بر درآمد گمرک نداشته است. این وضعیت درباره افزایش ۱۲درصدی ورودی امانات پستی و افزایش ۵۷درصدی ورودی مسافران نیز صادق است.
رییس سازمان گمرک کشور افزود: اگر دولت به پرداختی‌های خود به گمرک بیافزاید بی‌شک درآمد دولت از محل گمرک چند برابر افزایش پیدا خواهد کرد. رهبری در پایان با اشاره به درخواست این سازمان از مجلس شورای اسلامی برای اختصاص نیم‌درصد ارزش واردات کشور به گمرک از وزیر اقتصاد خواست تا به این وسیله از محل واردت به گمرک اعتبار تزریق شود. در ادامه این همایش داوود دانش‌جعفری، وزیر اقتصاد و دارایی پیرامون اهمیت جایگاه گمرک به سخنرانی پرداخت.
درآمد گمرک کم نمی‌شود
دانش جعفری با طرح این سوال که آیا با کاهش تعرفه‌ها و پیوستن به سازمان تجارت جهانی از اعتبار گمرک کاسته خواهد شد یا خیر و همچنین طرح این سوال که آیا با پیوستن به WTO بودجه‌ای که از محل گمرکات عاید کشور می‌شود کاهش یا افزایش خواهد یافت و اگر تقلیل یابد به معنای تنزل جایگاه گمرکات و افزایش آن به معنای ارائه یک وضعیت بهتر توسط این دستگاه است، گفت: بررسی وضعیت کشورهای جهان از جمله ایران در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که با ادامه روند موجود و کاهش تعرفه‌ها و روند خاص جهان برای پیوستن به سازمان‌های جهانی نه تنها از اهمیت گمرکات کم نمی‌شود، بلکه به آن اضافه نیز خواهد شد.
دانش‌جعفری یادآور شد: با وجودی که حقوق ورودی دریافتی از سوی گمرکات از ۲۵درصد به ۱۰درصد در زمان حاضر رسیده، وضعیت گمرک نه تنها تضعیف نشده ، بلکه بهبود هم یافته است.
وی به‌روز شدن تجهیزات و قوانین گمرکی را عاملی موثر در نوین‌سازی فعالیت‌های گمرکات جهان دانست و گفت: جلوگیری از انقراض گونه‌های جانوری که از مرزها خارج می‌شود و افزایش برنامه‌های کنترلی در خصوص زباله‌های سمی، حفظ حقوق مالکیت معنوی، بحث‌های مربوط به قاچاق کالا و پولشویی از مباحثی است که امروزه جایگزین بحث‌های تجاری گذشته که مورد توجه گمرکات دنیا بود، شده است.
دانش‌جعفری با بیان آنکه مقابله با تخلفات تجاری عملکرد گمرکات را در مقایسه با قبل بیش از پیش افزایش داده‌است، گفت: شرایط خاص موجود نیاز برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران را به آمار منتشره روزانه از سوی گمرکات تا حدی افزایش داده که آنها را برای تحلیل وضعیت اقتصادی کشور در زمینه واردات و صادرات وابسته کرده است. وی نقش تولید آمار مربوط به‌صادرات و واردات از سوی گمرکات را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: اعلام رکورد صادراتی سال قبل نشان از کارزاری بوده که در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور صورت گرفته بود. وزیر دارایی در ادامه به تلاش‌های دولت برای تقویت بخش صادرات به‌خصوص از محل خصوصی‌سازی ها اشاره کرد و گفت: وقتی خصوصی‌سازی در کشور صورت می‌گیرد، باید انتظار داشت که درآمدهای دولتی رشد یابد. لذا وقتی فعالیت‌ها خصوصی، و اصل ۴۴قانون اساسی اجرایی شود، جایگاه گمرک نسبت به قبل تقویت خواهد شد. دانش‌جعفری با بیان آنکه نمی‌توان از جایگاه ترانزیت غافل ماند، گفت: موقعیت جغرافیایی کشور برای کشورهای دیگر جهت انتقال کالاهایشان از مرزهای ما مهم است و این نشان از ارتقای جایگاه گمرک در آینده دارد.
وی با اشاره به شعار سازمان جهانی گمرک در سال ۲۰۰۸ میلادی که همان مبارزه با موادمخدر و جرائم سازمان یافته است، در خصوص کنترل مواد مخدر افزود: افزایش آلاینده‌های محیط زیست و قرص‌های روانگردان توجه دولت به تجهیز گمرکات جهت مقابله با این موارد را ضروری می‌سازد. وزیر امور اقتصادی و دارایی، تاکید کرد: اینکه گمرکات چه سهمی در ایجاد درآمد داشته باشند و یا چه نقشی نداشته باشند مهم نیست، بلکه دولت برای اعمال حاکمیت خود به گمرک نیاز دارد. دانش‌جعفری ادامه داد: واقعیات نشان می‌دهد که نظارت گمرک به مرور زمان حتی فراتر از مرزها رفته تا حدی که حتی قبل از ورود کالا به کشور توسعه یافته و این امر نشان از گسترش حیطه فعالیت گمرک است. وی دیگر بحث تقویتی در فعالیت‌های گمرکات را حجم فزاینده تجارت جهانی که روز به روز گسترش می‌یابد، عنوان کرد و افزود: حجم این معاملات یک زمان از هزار میلیارد دلار بیشتر نبود، اما اکنون این رقم افزون بر ۱۰تریلیون دلار شده است که این امر نشان از آن دارد که کشورها با افزایش تولید نه تنها نیاز خود را تامین کرده‌اند، بلکه بخشی از کالاهای مازاد بر نیاز خود را به صادرات اختصاص داده‌اند. دانش‌جعفری اضافه کرد: هرچند ممکن است نظام‌های مختلف بانکی و بیمه‌ای که در جهت تقویت تجارت تدبیر شده‌اند، چالش‌هایی را در فعالیت‌ها به‌وجود آورند و گمرکات را نگران کنند، اما بیشتر موارد در رشد فعالیت گمرکات موثر خواهند بود. وی در ادامه افزایش نقش گمرکات در اقتصاد کشور را منوط به ارتقا کارآیی این بخش، تامین نیروی انسانی مناسب، تجهیز گمرکات و به‌روز کردن نرم‌افزارهای مورد استفاده، دانست. وزیر دارایی سپس به مواد قانونی موجود در برنامه چهارم توسعه مربوط به منابع درآمدی گمرکی اشاره کرد و گفت: این به آن معنا نیست که گمرک فقط باید به اندازه کارآیی خود درآمد داشته باشد، بلکه باید متناسب با افزایش واردات، صادرات و ترانزیت درآمدهای متغیر دیگری کسب کند. وی بر ضرورت نوین‌سازی تجهیزات مورد استفاده در بخش ترانزیت تاکید کرد و گفت: اگر ترانزیت با روش سنتی صورت گیرد، قادر به افزایش درآمدها در این بخش نخواهیم بود و خارجی‌ها از آن استقبال نخواهند کرد.
دانش‌جعفری توجه مدیران گمرک به یافتن راه‌حل‌های مناسب برای حضور گمرک در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و همچنین معاوضه (سوآپ) را خواستار شد و گفت: عدم توجه به این موارد ممکن است سبب از دست رفتن بازارهای ما در کشورهای همسایه از جمله عراق شود. دانش‌جعفری سپس تغییر نگاه مدیریتی در سطوح مختلف گمرک را برای تحقق برنامه‌های گمرک مهم دانست. وی بر ضرورت بهره‌گیری از تجارب دیگر کشورها در بخش‌های مختلف گمرکی تاکید کرد و گفت: باید آماده مقابله با چالش‌های جدید بود و بتوان نیازهای جدید را پاسخ داد. ضمن آنکه نباید حالت تحکمی داشت و قدرت مدیریتی باید طوری باشد که بتوان مسائل را با ارائه طرح‌ها و برنامه‌های مناسب حل کرد.
این مقام مسوول افزایش رشد درآمدی و وزنی صادرات کالا را ناشی از تلاش منسجم گمرکات کشور دانست و گفت: واردات کشور از نظر ارزشی در ۹ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد و از نظر وزنی کاهش داشت و علت تنزل وزن این کالاها نیز بهبود کیفیت کالاهای وارداتی بوده است. وی با اشاره به‌کاهش پرونده‌های قاچاق و افزایش حجم مسافران ورودی و خروجی اظهار داشت: با وجودی که تعرفه‌ها در سال‌جاری افزایش نیافت، اما درآمد گمرک با رشد مناسبی همراه بود. دانش‌جعفری گفت: تدوین یک برنامه ۲۰ساله برای گمرک لازم است، زیرا با وجود برنامه‌ها برای کاهش سهم دولت در اقتصاد و افزایش نقش بخش خصوصی و اینکه این امر سبب افزایش تولید و صادرات خواهد شد، گمرک باید برنامه‌های مناسب را برای مواجهه با شرایط جدید داشته باشد.
وزیر دارایی با اشاره به‌خیز همه کشورهای جهان برای دستیابی به رشد اقتصادی بالا، افزود: لازمه ایران نیز برای داشتن یک رشد اقتصادی مناسب، استفاده بیشتر از تمام توان کشور به‌جای بودجه‌های دولتی است. وی تاکید کرد: برای دستیابی به رشد اقتصادی پیش‌بینی شده در برنامه نیاز به بهره‌گیری از توان موجود در بازوان مردم، بخش خصوصی و ایرانی‌های خارج از کشور است. وی با ابراز خرسندی از اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ به عنوان یک انقلاب اقتصادی در کشور گفت: آخرین ویرایش این قانون که به تازگی به تصویب رسیده است و به زودی ابلاغ می‌شود، می‌تواند در تحول گمرک نقش موثری داشته باشد.
قصد «مچ‌گیری» نداریم
در ادامه این همایش کاظم دلخوش، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اثرگذاری گمرک بر اقتصاد کشور بر لزوم توجه ویژه به پرسنل، عوامل، تجهیزات و امکانات اجرایی تاکید کرد و گفت: برای ورود به سازمان تجارت جهانی باید از مناطق آزاد کشور آغاز کنیم که گمرک نقش بسزایی در این زمینه دارد.
وی از موقعیت کنونی گمرکات کشور که هیچ‌گونه همخوانی با دیگر کشورهای در حال توسعه ندارد، ابراز تاسف کرد و گفت: در مجلس شورای اسلامی در جهت تقویت گمرک دو حرکت صورت گرفته که یکی اصلاح قانون نرخ مالیات بر ارزش افزوده در زمینه صادرات است و دیگری سیاست‌های ابلاغی اصل ۴۴.
وی با تاکید بر رویکرد دولت به توسعه بخش‌خصوصی و تعاونی گفت: طی دو برنامه آینده بخش تعاونی باید به ۲۵درصد سهم خود دست یابد.
دلخوش در ادامه به تشریح تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از گمرک پرداخت و گفت: این کار از جمله وظایف ما است و ما قصد «مچ‌گیری» نداریم. وی این برخورد مجلس را برخوردی قضایی دانست و افزود: در تحقیق و تفحص از گمرک، مجلس به دنبال کشف نقاط ضعف قانون است.
آمار نابهنگام گمرک و ...
گروه بازرگانی- مدیران گمرکات کشور به تهران آمده‌اند تا هم سخن وزیر و رییس را از نزدیک بشنوند و هم به گفت‌و‌گو با یکدیگر بپردازند. ما نیز در مقام رسانه کثیرالانتشار کشور که پیوسته به آمار تجارت خارجی کشور پرداخته و پیگیر ارقام دقیق و به هنگام آن بوده‌ایم، در این میان سخن خود را داریم. حقیقت این است که گمرک ایران در چند ماه اخیر، به روال سابق گزارش‌های به هنگام و روشمند در اختیار رسانه‌ها نگذاشته است. پیش‌تر رسم گمرک این بود که گزارش‌های ماهانه واردات و صادرات را حداکثر با دو هفته تاخیر منتشر می‌کرد، اما اکنون ورق برگشته و حتی گزارش نه‌ماهه تجارت خارجی کشور رسما اعلام نشده و از طریق یک خبرگزاری فرافکنی شده است. از این گذشته، جزئیات آماری اقلام صادراتی نیز اعلام نمی‌شود و ذیل عنوان «عمده‌ترین کالاهای صادراتی در بخش‌های مختلف» قرار می‌گیرد که ما را به استنتاج دقیقی از آنچه اتفاق افتاده، نمی‌رساند. آمار اقلام وارداتی هم قوز بالا قوز است تا جایی که نمی‌دانیم واردکنندگان کلیدی آن ۳۳میلیارد و ۲۷میلیون و ۱۰۰هزار دلار کالا (۹ماهه نخست سال ۸۶) چه کسانی بوده‌اند و سهم بخش‌خصوصی و دولتی چه میزان بوده است. پس بر ما خرده نگیرید، اگر از گمرک ایران بخواهیم تدوین و تنظیم دقیق و به هنگام آمار را نیز در فهرست بلندبالای برنامه‌های خود بگنجاند.
ارسال نظر