فرآیند قیمت‌گذاری نباید مقطعی باشد

گروه بازرگانی- کیومرث فتح‌ا... کرمانشاهی، معاون کمک‌های تجاری سازمان توسعه تجارت ایران در پاسخ به درج گفت‌وگو به دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی و تاکید وی بر غیرواقعی بودن قیمت‌های پایه صادراتی، متن جوابیه‌ای را برای ما فرستاده است که به نظرتان می‌رسد. اگر پیگیر این مقوله و موارد مطرح شده در آن گزارش هستید به صفحه بازرگانی روزنامه دنیای‌اقتصاد (۲/۱۰/۸۶) نگاهی بیاندازید. ۱ - براساس ماده ۳۳ آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات و تصویب‌نامه شماره ۱۲۷۲۱/ت۱۶۱۵۱هـ مورخ ۸/۱۱/۷۴ هیات‌محترم وزیران، قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی به منظور تعیین مبنایی برای ثبت ارزش کالاهای صادراتی، در کمیته‌ای با حضور نمایندگان سازمان توسعه تجارت ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه کالایی ذی‌ربط در محل سازمان توسعه تجارت ایران صورت می‌گیرد.

۲ - فرآیند قیمت‌گذاری با دریافت تقاضای شرکت‌‌ها، گمرکات یا سازمان بازرگانی استان‌ها از سوی دبیرخانه کمیته قیمت‌گذاری آغاز می‌شود. دبیرخانه بعد از تماس با متقاضی جهت دریافت مدارک و اطلاعات تکمیلی، از دیگر مراجع مطلع نظیر سندیکای کالایی و تشکل‌های تخصصی ذی‌ربط استعلام نموده و پرونده تکمیل شده را جهت طرح در نوبت کمیته قرار می‌دهد. کمیته قیمت‌گذاری نیز بعد از کارشناسی پرونده و براساس سوابقی همچون قیمت عمده‌فروشی داخلی، قیمت صادراتی بازارهای هدف، قیمت‌های پایه صادراتی قبلی (در مورد درخواست‌های افزایش قیمت) و نظر تشکل صادراتی ذی‌ربط اقدام به تعیین قیمت پایه صادراتی می‌نماید.

۳ - این کمیته در طی مدت فعالیت خود بیش از هشت هزار قلم کالا را قیمت‌گذاری نموده که این رقم اکثریت قریب به اتفاق کالاهای صادراتی کشور را پوشش می‌دهد.

با این وجود به دو دلیل فرآیند قیمت‌گذاری امری پویا بوده که نبایستی به صورت مقطعی با آن برخورد نموده و آن را در نقطه‌ای خاص خاتمه یافته تلقی نمود، زیرا اولا: در آینده بسیاری از کالاها توسط صادرکنندگان ایرانی اختراع، تولید و یا ارتقای کیفیت یافته و آماده صادرات می‌گردند که امروزه در سبد صادراتی وجود ندارند. لذا کالای جدید تلقی گشته و نیازمند قیمت‌گذاری هستند و ثانیا: تورم داخلی و سطح قیمت‌های بین‌المللی لزوم پویایی و تجدیدنظر در قیمت‌ها را گوشزد می‌نماید.

۴ -کمیته قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی در مورد گروه کالایی مشتقات نفتی، محصولات پتروشیمی، مواد شیمیایی، محصولات پلیمری و گروه‌های نظیر، با توجه به افزایش قیمت نفت و مشتقات آن در سطح بین‌المللی (که مواد اولیه صادرات این گروه را تشکیل می‌دهند و عمدتا مشتقات نفتی یا محصولات جانبی پالایشگاه‌ها می باشند) با توجه به سطح قیمت‌های جهانی این کالاها اقدام به بررسی و تغییر قیمت‌های پایه صادراتی این گروه کالایی می‌کند.

۵ -دبیرخانه کمیته قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی طی نامه شماره ۱۲۸۴/۸۶ مورخ ۱۳/۵/۸۶ از اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی، درخواست نمود تا قیمت‌های پیشنهادی کالاهای صادراتی آن اتحادیه را به همراه اطلاعات مرتبط به دبیرخانه کمیته اعلام نمایند.

۶ -دبیر کل محترم این اتحادیه در پاسخ به نامه فوق‌الذکر طی نامه شماره ۱۱۰۲/۸۶ مورخ ۶/۶/۸۶ پاسخ درخواست دبیرخانه کمیته را منوط به تشکیل جلسه هیات‌مدیره پس از خاتمه تعطیلات تابستانی نمود که علی‌الظاهر این تعطیلات هنوز به پایان نرسیده است.

۷ - کمیته قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی مجددا آمادگی خود را برای دریافت و بررسی تقاضاهای منطقی واصله از سوی بنگاه‌ها و تشکل‌های صادراتی اعلام می‌نماید.

۸ -در خصوص جایزه صادراتی قیر ذکر چند نکته ضروری است:

۱-۸) با عنایت به اینکه رویکرد پرداخت جوایز صادراتی ایجاد مزیت و شرایط رقابتی برای محصولات صادراتی است و از آنجایی که قیر از جمله محصولات صادراتی است که به جهت پروژه‌های عمرانی داخلی معمولا بخش قابل توجهی صرف تامین نیاز داخل می‌گردد و از طرف دیگر حجم تقاضا در بازارهای هدف در حدی است که میزان عرضه قیر صادراتی با حجم تقاضا تناسب نداشته و بعضا تقاضاهای بازارهای هدف بدون جواب باقی می‌ماند لذا در خصوص این محصول جایزه صادراتی نه تنها ایجاد مزیت نمی‌کند بلکه بعضا موجب رقابت بین صادرکنندگان ایرانی و نهایتا کاهش قیمت در حد میزان جوایز پیش‌بینی شده در سال‌های قبل می‌شود.

۲-۸) بر اساس مذاکرات و تفاهمات اولیه با اتحادیه مذکور و صندوق توسعه صادرات فرآورده‌های نفتی و بنا به نظر مجموعه فوق‌الذکر پیشنهاد گردید با عنایت به شرایط حاکم بر تجارت محصولات پایه نفتی و پتروشیمی منابع حاصل از جوایز صادراتی، در چارچوب طرح هدفمند نمودن جوایز و مشوق‌ها به مسایل زیرساختی این بخش نظیر ساخت اولین پایانه صادراتی محصولات پایه نفتی و پتروشیمی در استان هرمزگان اختصاص پیدا کند.

۳-۸) یکی از اقدامات ریشه‌ای و تاثیرگذار بر صادرات این محصول معافیت مالیاتی صادرکنندگان این محصولات بوده که مجددا اعمال معافیت براساس جلسات و پیگیری‌های مداوم وزارت بازرگانی از طریق حوزه معاونت ریاست جمهوری در طول قانون برنامه پنج‌ساله چهارم تداوم پیدا کرد، لازم به ذکر است این نوع تشویق در مقایسه با برخی ارزها قابل اهمیت بوده و می‌باشد.

۴-۸) با توجه به اینکه ایران مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکننده قیر در منطقه خاورمیانه است (میزان تولید نیز در ایران حدود ۳/۴میلیون تن و در سایر کشورهای منطقه مجموعا ۶/۲میلیون تن است که بر این مبنا۶۰ درصد تولید این محصول به ایران اختصاص دارد) براین اساس به عنوان یک عامل محوری در قیمت این محصول در بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تاثیرگذار بوده و می‌باشد که بر این اساس امکان ایجاد حاشیه سود مناسب به جهت انحصار بودن نسبی تولید (سه کشور ایران و عربستان و بحرین تولیدکنندگان قیر در منطقه و سهم قابل توجه ایران و از همه مهم‌تر موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه و در نتیجه پایین بودن هزینه‌های حمل‌ونقل در مقایسه با سایر رقبا مخصوصا در کشورهای همسایه و شمالی ایران دارای قابلیت منحصر به فرد در تجارت این محصول می‌باشد.

۵-۸) در سال گذشته به منظور توسعه صادراتی با رویکرد کشورهای آفریقایی یارانه ویژه‌ای جهت توسعه حمل‌ونقل دریایی به مقصد این کشورها پرداخت شد که بخش قابل توجهی از این یارانه به شرکت‌های صادرکننده محصولات پایه نفتی، پتروشیمی و قیر اختصاص یافت.