بازارهای سنتی از دست می‌رود

شبنم آذر- صدور سالانه ۱۰۰ الی ۱۲۰هزار تن خرما و تولید ۱۳درصد خرمای جهان ایران را به سومین کشور بزرگ تولید کننده خرما بدل کرده است.

این در حالی است که بالا بودن ظرفیت‌های تولید تناسبی با میزان صادرات این محصول و حضور آن در بازارهای جهانی ندارد. آمار FAO در سال ۲۰۰۵ نشان می‌دهد که ایران با ۹۸۰هزار تن تولید سالانه خرما پس از مصر و عربستان در مقام سوم تولید این محصول در جهان قرار دارد.

همچنین براساس آمار کمیسیون اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ میلادی ایران با میزان ۲/۸میلیون یورو صادرات خرما به ۲۵ کشور عضو اتحادیه اروپا پس از کشورهای تونس و الجزایر در رتبه سوم قرار داشت.

از دلایل نبود تناسب میان تولید و صادرات خرما می‌توان به نبود بسته‌بندی مناسب، تورم داخلی و نبود افراد متخصص در بازار صادرات این محصول اشاره کرد.

سیامک شهریاری عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران معتقد است که تورم داخلی موجب افزایش قیمت فروش در بازارهای جهانی می‌شود و امکان رقابت و نیز حفظ بازار صادراتی را از صادر کنندگان می‌گیرد.

وی می‌افزاید: امسال ۲۰درصد بر قیمت‌های خرید توافقی اضافه شده است و دولت باید با کمک به شرکت‌های صادراتی محل جبرانی را پیش‌بینی کند.

شهریاری میزان جوایز صادراتی که به صادرکنندگان خرما تعلق می‌گیرد را اندک می‌داند و پیشنهاد می‌دهد افزایش این جوایز می‌تواند محل مناسبی برای جبران تورم داخل باشد.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران میزان جوایزی را که به این صنف تعلق می‌گیرد یک‌و‌نیم درصد اعلام می‌کند و می‌گوید: در صورت تداوم این شرایط ما بازارهای سنتی خود را که قریب به ۷۰سال از عمر آن می‌گذرد از دست خواهیم داد.

وی امریکای شمالی، استرالیا و انگلستان را مهم‌ترین بازارهای این محصول استراتژیک برمی‌شمارد.

همچنین مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های رطب و خرما معتقد است که نبود تخصص در کار صادرات مشکلات بسیاری را برای صادرات ایجاد کرده است و باید افراد خاصی را شناسایی کرد آموزش داد.

محمدعلی ابراهیم‌زاده، بسته‌بندی را از دیگر مشکلات صادرات خرما دانست و گفت: این محصول در حال حاضر به صورت فله و در بسته‌های ۱۰کیلویی به دیگر کشورها صادر می‌شود که این امر سبب کاهش تقاضا شده است و این در حالی است که بسته‌بندی‌ها کوچک و مناسب بازار تقاضای بیشتری دارد به طوری که خرمای کشور تونس با وجود برخورداری از کیفیت پایین‌تر از ایران به دلیل داشتن بسته‌بندی‌های کوچک و مناسب ۳ تا ۴برابر قیمت محصول ایران به فروش می‌رسد.

وی از دیگر مشکلات صادرات خرما را صدور محصولات خانگی به دلیل قیمت پایین ذکر کرد.

ابراهیم‌زاده معتقد است که صادرات محصولاتی که توسط شرکت‌های فرآوری در بسته‌های کوچک به بازار عرضه می‌شود، می‌تواند از بار مشکلات صادرات این محصول بکاهد.

رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار استان خوزستان نیز هزینه ضایعات که ۲۵درصد کل محصولات را به خود اختصاص می‌دهد و نیز هزینه حمل‌ونقل را از مشکلات این صنف دانست و تصریح کرد: نرخ کانتینر به دلیل افزایش هزینه سوخت برای صادرکنندگان استان خوزستان مشکلاتی را ایجاد کرده است. چرا که بر قیمت نهایی تاثیر می‌گذارد و امکان رقابت را کم می‌کند.

رئیس به نارسایی در اختصاص جوایز صادراتی اشاره کرد و گفت: به بسته‌های ۲۵۰گرمی ۳درصد، به بسته‌های ۳ تا ۱۰کیلوگرمی ۵/۱ و به بسته‌های بالاتر از ۱۰کیلوگرمی تنها یک درصد جایزه صادراتی تعلق می‌گیرد که این مقدار نمی‌تواند تاثیر قابل توجهی داشته باشد. رییسی تاخیر در پرداخت جوایز صادراتی را از دیگر مشکلات صادرکنندگان دانست و افزود: تعداد بسیاری صادرکنندگان هنوز موفق به دریافت جوایز صادراتی سال ۸۴ خود نشده‌اند. وی درخواست کرد وزارت بازرگانی تمهیدی برای به روز کردن پرداخت‌های جوایز صادراتی بیاندیشد.