سه عامل اصلی رشد واردات مواد غذایی در جهان

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی افزایش قیمت جهانی اقلام خوراکی، هزینه حمل‌و‌نقل و هزینه تمام‌شده تولید را سه عامل اساسی در افزایش ۲۳‌درصدی ارزش واردات مواد غذایی در جهان دانست که به فراتر از یک تریلیون دلار رسیده است. محمود دودانگه در گفت‌وگو با «فارس» در خصوص ارزش واردات مواد غذایی در سطح جهانی اظهار داشت: در حالی‌که سال ۲۰۰۸ به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود، احتمال می‌رود هزینه‌های واردات موادغذایی در جهان تا پایان سال، به بیش از یک تریلیون دلار افزایش یابد این پیش‌بینی‌ها و برآوردها در حالی صورت می‌گیرد که کاهش سریع هزینه‌های حمل‌و‌نقل و کاهش فراگیر قیمت جهانی محصولات اساسی غذایی از اواسط سال جاری مشاهده شده است.

وی افزود: در مجموع ارزش واردات جهانی موادغذایی در سال ۲۰۰۸ به ۱۰۱۹ میلیارد دلار می‌رسد که ۲۳‌درصد بالاتر از سال گذشته(۲۰۰۷) و ۶۴‌درصد بیش از سال ۲۰۰۶ است.

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: بر اساس برآوردها، در سال ۲۰۰۸ ارزش واردات روغن‌های گیاهی و غلات دانه‌درشت به ترتیب بیش از یک سوم و یک چهارم افزایش داشته است، به طوری که ارزش واردات دانه‌های روغنی از ۳/۱۱۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۷ به ۷/۱۸۳ میلیارد دلار در سال جاری و ارزش واردات غلات از ۷/۲۸۶ به ۴/۳۶۵ میلیارد دلار در همین سال رسیده است.

دودانگه با بیان اینکه در واقع بر اساس این پیش‌بینی‌ها، هزینه واردات کلیه اقلام موادغذایی در سال جاری به استثنای شکر به میزان بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است، اظهار داشت: به رغم کاهش اخیر قیمت‌ها، قیمت جهانی اقلام خوراکی هنوز بالاتر از سطوح سال گذشته بوده و همین عامل، موجب افزایش هزینه واردات در سال جاری شده است.

وی افزود: همچنین به‌رغم کاهش هزینه‌های حمل‌و‌نقل در ماه‌های اخیر، هزینه‌های حمل‌ونقل نیز عامل دیگری برای افزایش هزینه واردات مواد غذایی در سال ۲۰۰۸ بوده‌است. پیش از این هزینه‌های حمل‌و‌نقل روندی صعودی داشته و در اواسط سال به سطوح بی‌سابقه‌ای رسید و باعث افزایش حدود ۱۰‌درصد هزینه واردات کلیه اقلام موادغذایی (نسبت به سال قبل) شد.

رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گفت: سومین عامل محرک افزایش هزینه وارداتی در سال ۲۰۰۸ نسبت به دو سال گذشته، بالا بودن هزینه تمام‌شده تولید بوده است، به طوری که ارزش تجارت جهانی گندم، روغن‌های گیاهی، انواع گوشت و فرآورده‌های لبنی تا پایان سال جاری به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت، تا جایی‌که ارزش تجارت جهانی برنج و غلات دانه‌درشت به بالاترین رکورد ثبت شده آنها می‌رسد، اما در عین حال در پس تصویر فعلی از وضعیت جهان، مشکلات قابل توجهی وجود دارد که کشورهای آسیب‌پذیر احتمالا با آن درگیر خواهند بود.

فشار بر کشورهای در حال توسعه

وی افزود: در میان کشورهای جهان، کشورهای در حال توسعه با بیشترین فشار ناشی از افزایش هزینه‌های واردات مواد خوراکی روبه‌رو بوده‌اند، به طوری که ارزش واردات و هزینه خرید موادغذایی از بازارهای جهانی برای کشورهای بسیار فقیر و آسیب‌پذیر مانند کشورهای کم‌درآمد، مواجه با کمبود غذا یا کشورهای با حداقل توسعه‌یافتگی هر سال حدود یک سوم نسبت به سال قبل افزایش داشته است.

دودانگه گفت: تا پایان سال جاری هزینه واردات در منطقه صحرای آفریقا نیز اندکی افزایش داشته و افزایش سالانه هزینه واردات این منطقه به بالاترین حد خود طی سال‌های اخیر می‌رسد. وی افزود: در مقایسه میزان فشاری که کشورهای فقیر در اثر افزایش هزینه واردات متحمل می‌شوند، ارزش واردات موادغذایی کشورهای توسعه یافته‌ حدود ۱۸‌درصد نسبت به سال ۲۰۰۷ افزایش خواهد داشت.

بحران غذا در کشورهای کمتر توسعه یافته

دودانگه با بیان اینکه لزوما افزایش هزینه واردات مواد غذایی به معنای افزایش حجم واردات کالاها نخواهد بود، گفت: انتظار می‌رود در سال آینده بیشتر کشورهای کم‌درآمد با کمبود غذا روبه‌رو شوند و کشورهای با حداقل توسعه‌یافتگی تهیه و خرید کالاهای اساسی خود از بازارهای جهانی را محدود کنند که این به معنای مطلوب بودن عرضه داخلی در این کشورها نیست.

وی افزود: به نظر می‌رسد در سال ۲۰۰۹ بازار جهانی با کاهش قیمت‌های بین‌المللی و همچنین کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل مواجه شود، اما پیش‌بینی می‌شود واردات موادغذایی اساسی برای بسیاری از کشورهای فقیر جهان، به دنبال بحران مالی در جهان و سخت‌تر شدن شرایط برای این کشورها به منظور تامین مالی واردات مورد نیاز با بودجه کمتر و مشکلات بیشتر همراه شود.