گزارشی از هفدهمین نمایشگاه بین‌الملل فرش دستباف
همچنان خلوت، همچنان بی‌رونق
سارا صفاری- «هفدهمین نمایشگاه فرش دستباف» با حضور ۱۵۰ مهمان خارجی برگزار می‌شود. این جمله‌ای بود که رییس مرکز ملی فرش ایران در گفت‌وگو با رسانه‌ها و نیز در مراسم افتتاحیه و نشست خبری، قبل از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی فرش دستباف مطرح کرد که نوید برگزاری نمایشگاه پررونق‌تری را نسبت به ۱۶نمایشگاه پیشین می‌داد. هفدهمین نمایشگاه فرش هم تمام شده و به قول یکی از غرفه‌داران، همچنان خلوت، همچنان بدون حضور خارجی‌ها و همچنان بی‌رونق. انتقاد به تبلیغات ضعیف و نادیدنی! محور بحث شرکت‌کنندگان در نمایشگاه بود. نوید حضور ۱۵۰خریدار و خبرنگار خارجی نیز در حد حرف باقی ماند و به حضور چند نفر آن هم برای دیدن نمایشگاه خلاصه شد. همزمان با برپایی نمایشگاه و در هفته‌ای که گذشت، مسوولان فرش کشور وعده ارائه تسهیلاتی برای رونق تولید، بازار و صادرات فرش دادند که به نظر می‌رسد باید در هجدهمین نمایشگاه فرش و در طول یکسال آینده شاهد تحقق آن باشیم اما گویا فعالان این عرصه از شنیدن وعده نیز خسته شده‌اند. این خستگی در لحن و چهره بسیاری از غرفه‌داران که صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش بودند، مشهود بود.
اسدی، صادرکننده فرش، بزرگ‌ترین مشکل این محصول باستانی کشورمان را فقدان تبلیغات دانست. این صادرکننده با تجربه فرش دستباف ایرانی گفت: بعد از نفت تمام صادرات با محوریت فرش صورت می‌گیرد، بخش عظیمی از ثروت مملکت در این نمایشگاه ریخته شده این ثروتی است که با بدبختی بافته شده، اما جای تاسف است که تبلیغی برای آن نمی‌شود.او افزود: چطور برای آدامس، نوشابه و پفک این همه تبلیغ می‌کنند، اما هاله سکوت فرش را در برگرفته است و فقط وعده و وعیدهایی می‌شنویم که هیچ‌گاه عملی نمی‌شود.
به گفته وی فرش دستباف ایرانی در گذشته آبرو و اعتباری داشت، اما اکنون، هند و پاکستان بازار ما را گرفته‌اند، بافنده‌ها از نفس افتاده‌اند و فرش‌های نامرغوب عرضه می‌شود وکسانی که در گذشته بافنده‌های قابلی بودند به سمت شغل‌های کاذب کشیده شده‌اند.
از چگونگی حضور ۱۵۰خارجی سوال کردیم این صادرکننده فرش با حسرت گفت: کدام خارجی، الان دیگر خارجی‌ها حاضر به حضور در ایران برای دیدن نمایشگاه فرش نیستند و حتی من به چند نفر از دوستان خارجی‌ام که در کار فرش بودند، پیشنهاد دادم هزینه بلیت هواپیما و هتل را هم می‌پردازم، بیایید و نمایشگاه را ببینید، اما نیامدند.
این صادرکننده فرش که به قول خودش مو در این کار سپید کرده از ناکارآمدی اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف دل پری داشت. به سراغ اصفهانی‌ها رفتیم، حسن دردشتی تولیدکننده، صادرکننده و رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف اصفهان نیز ازکمی تبلیغات و کم‌توجهی مسوولان فرش به سایر استان‌ها گلایه داشت و گفت: بخشی از رکود و کم شدن صادرات فرش مربوط به بازارهای جهانی است. اقتصاد دنیا خراب شده است.در کشورهای دنیا هنوز فرش ایرانی آنچنان که باید تبلیغ نشده که این وظیفه سفارتخانه‌ها است. شاید اگر هزینه‌های تولید فرش کمتر سود و تبلیغات مناسب‌تری در رابطه با فرش در بازارهای بین‌المللی انجام شود، اوضاع بهتر و مشکلات صادرات کمتر شود.
وی گفت: با وجود اینکه این نمایشگاه بین‌المللی است، اما غیر از چند مورد تک‌فروشی شاهد فروش نبوده‌ایم، سال‌های گذشته حتی روز شروع نمایشگاه هم فروش داشتیم، اما امسال تا روز پنجم نمایشگاه فروشی نداشته‌ایم.
به گفته این صادرکننده با آنکه برای برگزاری نمایشگاه زحمت کشیده می‌شود، اما بیشتر تاکید بر استان تهران و قم است.
هیچ خبری از خارجی‌ها نیست
در میان غرفه‌های بزرگ تجار معروف و صاحب‌نام فرش ایرانی و تخته‌فرش‌هایی که نمایشگاه را به بزرگ‌ترین انبار فرش کشور تبدیل کرده بود، سهم دانشگاه‌های فرش کشور فقط ۲غرفه بود که از انبوه فرش و رنگ در آنها خبری نبود و چند نقشه و یکی دو فرش کوچک زینت‌بخش غرفه شان بود.
به سراغ یکی از چند دانشجوی فرش رفتم، او وضعیت فروش فرش در نمایشگاه امسال نسبت به سال‌های گذشته را «باورنکردنی» بیان کرد و گفت: وضعیت نمایشگاه‌های فرش سال‌های گذشته از نظر بازدیدکننده، فروش و تبلیغات نسبت به امسال به مراتب بهتر بود، چند نفر از دانشجویان در نمایشگاه سال گذشته سفارش خارجی گرفتند، اما در این نمایشگاه هیچ خبری از خارجی نیست چه برسد به گرفتن سفارش و فروش.
از این دانشجوی فرش وضعیت بازار کار فارغ‌التحصیلان فرش را جویا شدیم، گفت: مهم‌ترین مشکل دانشجویان فرش، مشکل مالی و انحصار بازار توسط حاجی بازاری‌ها است. برای دانشجوهای فرش اینکه بخواهند خودشان شروع به کار کنند خیلی راحت‌تر است چون پیشکسوت‌های فرش، دانشجویان را قبول ندارند مگر اینکه چند سال در حجره‌هایشان شاگردی کنند.
به غرفه‌ای متفاوت از تمام غرفه‌ها می‌رسم که از گل‌های تو در تو، پس‌زمینه‌های قرمز و نقش‌های خیال‌برانگیز خبری نیست با رنگ‌های گرم و بدون دخالت در ماهیت پشم و رنگرزی، فرش‌های متفاوتی بافته شده که گویا سال گذشته استقبال خارجی‌ها به‌ویژه آلمانی‌ها را در پی داشته است.این غرفه مربوط به یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش است که در دانشگاه، دانش فرش را آموخته و تنها دانش‌آموخته مستقل فرش است که توانسته با سرمایه اندکی کار خود را شروع کند.
این تولیدکننده نیز وضعیت نمایشگاه فرش امسال را نسبت به سال گذشته چندان رضایت‌بخش نمی‌داند و می‌گوید: امسال سال دومی است که در نمایشگاه فرش غرفه داریم و مانند سال گذشته، همچنان خلوت و بدون حضور خارجی‌ها است.
از این دانش‌آموخته فرش درباره مشکلات کار سوال کردیم، گفت: در چند سال اخیر به جای اینکه مشکلات کمتر شود، روز به روز بیشتر شده است، الان فرش‌های چینی و هندی که قبلا اصلا به حسابشان نمی‌آوردیم خیلی از ما جلوترند و قیمت آنها نصف قیمت فرش‌های ما است. علت آن هم پایین بودن دستمزدها و تولید مواد اولیه در کشورهایشان است، اما همه مواد اولیه مورد نیاز فرش ایرانی وارداتی است. حمایتی از تولیدکننده نمی‌شود، ما خیلی پیگیر دریافت تسهیلات بودیم، چند بار به مرکز ملی فرش برای گرفتن وام جهت تاسیس کارگاه مراجعه کردیم، اما کسی نیست که جواب بدهد مگر اینکه آشنا داشته باشی. تا الان از هیچ تسهیلاتی استفاده نکرده‌ایم.
سال به سال دریغ از پارسال
به سراغ غرفه بزرگ فرش عظیم‌زاده رفتیم که یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین صادرکنندگان فرش ایرانی است و یکی از صادرکنندگان از آن به عنوان آبروی فرش ایرانی در بازارهای خارجی یاد می‌کرد. احد عظیم‌زاده از اینکه امسال برای نمایشگاه هیچ تبلیغاتی صورت نگرفته و از عدم استقبال خریداران، گلایه‌های فراوان داشت.
او گفت: برای نمایشگاه بین‌المللی خیلی وسیع‌تر از این باید تبلیغ شود. متاسفانه قول می‌دهند اما کاری صورت نمی‌گیرد و همین عامل باعث رکود بازار فرش ایرانی می‌شود و سال به سال از رونق نمایشگاه می‌کاهد. به گفته عظیم‌زاده از قبل صنعت فرش ۱۰میلیون نفر نان می‌خورند. او تاکید کرد که بعد از ۱۷ سال این بدترین نمایشگاه فرش بود.مشتری خارجی نداشتیم و از ۱۵۰ نفری که قولش را داده بودند حداقل ۵نفرشان مشتری خود من هستند، اما فقط ۲ نفر آمدند بدون اینکه حتی یک‌میلیون تومان خرید کنند!
به هر حال نمایشگاه هفدهم هم به پایان رسید. تردیدی نیست که مدیران صدرنشین صنعت فرش کشور به آنچه در بیان صادرکنندگان آمده اشراف دارند. آنها به خوبی وضعیت نه چندان مطلوب فرش کشور را می‌شناسند اما آنچه این صنعت هنر از آن رنج می‌برد فقدان استراتژی بلندمدت و هدفمند است که ظاهرا هنوز در درون نظام تجاری کشور شکل نگرفته است.
ارسال نظر