سایه بحران از سر اقتصاد جهانی گذشت
بازگشت رونق به صنعت نمایشگاهی
در این تحقیق که در سطح مناطق اروپا، آمریکا، آفریقا و خاورمیانه و آسیا و اقیانوسیه انجام شده، در مجموع ۱۹۴ شرکت در ۴۵ کشور جهان مورد پرسش قرار گرفته‌اند که یک شرکت از ایران را نیز در بر می‌گیرد.
فراز و فرودهای درآمد صنعت گردشگری از آنجا دارای اهمیت است که کارشناسان اقتصادی، سهم نمایشگاه‌ها در تولید ناخالص داخلی دنیا را حداقل یک درصد برآورد می‌کنند، از طرفی بازدهی صنعت نمایشگاهی در دنیا به طور متوسط 6 برابر هزینه‌هایی است که انجام می‌گیرد. این نمایشگاه‌ها که در جهان قدمتی بیش از 100 سال دارند و در ایران نیز از حدود 40 سال پیش به فعالیت‌های بازرگانی کشور افزوده شده است. با این اوصاف، رونق نمایشگاه‌های بازرگانی که نقش عمده‌ای در شکل‌گیری واردات و صادرات شرکت‌ها و در واقع بازاریابی برای کالاها و خدمات مختلف ایفا می‌کند، نمادی از رونق اقتصادی کشورها است.
رونق در ایران، شاید وقتی دیگر
مهرداد جلالی پور، مدیر دفتر توسعه تجارت خارجی سازمان توسعه تجارت در این مورد به شرایط متفاوت اقتصاد ایران با بسیاری از کشورهای جهان اشاره کرد و به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در ایران برخی قوانین موجب شده تا صنعت نمایشگاه‌داری با چالش‌هایی مواجه باشد. جلالی پور در این مورد مثالی زد و گفت: بر اساس مصوبه شورای‌عالی صادرات غیرنفتی سالانه درصد قابل‌توجهی از هزینه‌های بنگاه‌هایی که در نمایشگاه‌های خارجی شرکت می‌کنند، از سوی دولت پرداخت می‌شود که این کمک هزینه امسال 60 درصد تعیین شده است.
به گفته او، اما آخرین پرداخت به این بنگاه‌ها تا پایان سال ۸۸ انجام شده و بابت یک و نیم سال گذشته هنوز مطالبات این بنگاه‌ها پرداخت نشده است.
مدیر دفتر توسعه تجارت خارجی سازمان توسعه تجارت با این توضیحات در عین حال گفت: اما در صورت حمایت بیشتر از صنعت گردشگری، با استفاده از پتانسیل‌هایی که در منطقه برای ایران وجود دارد امکان افزایش درآمد از طریق برگزاری یا شرکت در نمایشگاه‌های خارجی به ویژه در کشورهای همسایه به راحتی میسر است.
البته این اظهارات در حالی است که از سوی دیگر محمدرضا علوی، مدیر امور نمایشگاه‌های خارجی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به تعداد حضور در نمایشگاه‌ها، روند صنعت نمایشگاه داری را در کشور رو به توسعه ارزیابی می‌کند.
به گفته علوی، سال گذشته این شرکت در 14 نمایشگاه خارجی حضور پیدا کرد که تعداد این نمایشگاه‌ها در سال جاری 20 مورد برآورد شده است. با این حساب اگر تعداد حضور در نمایشگاه‌های خارجی را به عنوان یکی از زمینه‌های حضور در بازارهای تجاری و توسعه صنعت نمایشگاه در نظر بگیریم، به نظر می‌رسد که از این جهت رگه‌هایی از رونق در صنعت گردشگری ایران نیز دیده می‌شود.
اما از دیگر سو، نبود اطلاعات دقیق از گردش مالی بنگاه‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه‌های تجاری و نبود شفافیت کافی در مورد گردش مالی این بنگاه‌ها، موجب شده تا برآورد دقیق سود و زیان این صنعت در کشور میسر نباشد.
علوی در عین حال به برخی تسهیلاتی که شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی به بنگاه‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه‌ها پرداخت می‌کند نیز اشاره کرد و گفت: به طور مثال این شرکت که از کمک هزینه 60 درصدی مصوب شورای‌عالی صادرات برخوردار نیست به بنگاه‌هایی که برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی ثبت‌نام می‌کنند، 50 درصد تخفیف در هزینه‌ها می‌دهد که این به طور قطع در افزایش میزان حضور در نمایشگاه‌های خارجی تاثیر مثبت دارد.
اوضاع مبهم صنعت نمایشگاهی ایران در حالی است که بر اساس گزارش UFI مجموع اظهار نظرهای فعالان صنعت نمایشگاه‌ها حاکی از بازگشت رونق به این صنعت است؛ در تمام مناطق به طور متوسط از هر ۱۰ شرکت، ۷ تا ۸ شرکت با اعلام بهبود اوضاع مالی خود طی ۲ سال گذشته، پیش‌بینی کرده‌اند که در سال ۲۰۱۲ با افزایش سود مواجه باشند.
این رونق پس از آن به صنعت نمایشگاه‌داری بازگشته است که در سال‌های 2008 و 2009 اوضاع مالی این شرکت‌ها با رکود مواجه شده بود و در حال حاضر نیز تعداد معدودی از برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بازرگانی با سود بیش از 10 درصد روبه‌رو هستند. این شرکت‌ها که بیشتر در آمریکا و آسیا-اقیانوسیه قرار دارند رونق در صنعت نمایشگاهی را در حالی تجربه می‌کنند که در خاورمیانه و آفریقا هنوز تاثیر منفی رکود اقتصادی ادامه دارد و صنعت نمایشگاهی چندان پررونق نیست.
آمارها از گردش مالی تجاری نمایشگاه‌های بازرگانی در سراسر جهان نشان می‌دهد که از نیمه دوم سال ۲۰۰۸ میلادی یعنی تقریبا همزمان با آغاز بحران مالی جهانی، درآمد این نمایشگاه‌ها نیز با کاهش شدیدی مواجه شد و در این میان گردش مالی شرکت‌های خاورمیانه با بیشترین افت از حدود ۸۰ درصد سود تا پیش از نیمه دوم ۲۰۰۸ به ۴۰ درصد سود در نیمه اول سال ۲۰۰۹ کاهش یافت.
در مورد مناطق دیگر نیز وضعیت هر چند نه به وخامت خاورمیانه، اما در سراشیبی سود بود. در آمریکا سود 35درصدی صنعت نمایشگاه در سال 2008، به کمی بیشتر از 20 درصد کاهش یافت و از نیمه اول 2009 تا انتهای سال بعد به همین روند ادامه داد. در اروپا نیز سود صنعت گردشگری از حدود 40 درصد رویه نزولی به خود گرفت و تا اواخر سال 2009 به حدود 10 درصد تنزل یافت، اما فقط در آسیا و اقیانوسیه اوضاع کمی بهتر بود.
در این منطقه بحران اقتصادی جهان اگر چه به فعالان صنعت گردشگری آسیب زد، اما این تاثیر از حد راکد کردن درآمدهای آنها فراتر نرفت. گردش مالی این شرکت‌ها در نیمه دوم ۲۰۰۸ و نیمه اول ۲۰۰۹ در رقم ۳۰ درصدی ثابت ماند.
یک دوره رکود، چند برابر رونق
به هر ترتیب از اواخر سال ۲۰۰۹ گزارش‌ها حاکی از بازگشت رونق به صنعت گردشگری کشورهای مختلف است.
حتی در برخی موارد میزان گردش مالی شرکت‌ها بیشتر از میزان اعلام شده در دوره قبل از آغاز بحران جهانی بوده است. به طور مثال در منطقه آسیا و اقیانوسیه گردش مالی سال 2010 به حدود 80 درصد یعنی دو برابر رقم اعلام شده در ابتدای سال 2009 رسید. پیش‌بینی می‌شود در سال 2012 این رقم با کمی کاهش به 80 درصد سود برسد. در آمریکا، اروپا و آفریقا نیز وضعیت تقریبا مشابه آسیا و اقیانوسیه است. یعنی در کشورهای عضو این مناطق پس از شوک بحران اقتصادی از اواخر سال 2009 به بعد سود حاصل از صنعت گردشگری به بیش از مقدار خود در ابتدای دوران بحران رسید. اما در خاورمیانه روند بهبود سود صنعت گردشگری با آهنگی بسیار کندتر پیش می‌رود. در این منطقه که ایران نیز در زمره آن بررسی شده است، حتی تا سال 2012 گردش مالی شرکت‌های فعال به میزان قبل از شروع بحران نرسیده و در بهترین حالت پیش‌بینی می‌شود که در اواخر سال 2011، کمی به روزهای طلایی خود نزدیک شود.
به طور کلی از میان هر ۱۰ شرکت در اروپا، آمریکا و آسیا - اقیانوسیه به ترتیب ۳، ۴ و حداکثر ۶ شرکت میزان سود خود را بیش از ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۰ اعلام کرده و نیمی از آنها پیش‌بینی کرده‌اند که این سود در سال ۲۰۱۱ یک رشد ۱۰ درصدی دیگر را نیز تجربه کند، اما باز هم در این پیش‌بینی‌ها خاورمیانه و آفریقا به اندازه سایر مناطق خوشبین نیستند؛ تنها ۳ شرکت از ۱۰ شرکت میزان سود خود را در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱ بیش از ۱۰ درصد برآورد کرده و نیمی از آنها گفته‌اند که در سال ۲۰۱۰ سود بالای ۱۰ درصد به دست آورده‌اند.
با تمام اینها هنوز فعالان صنعت نمایشگاه در کشورهای مختلف از تاثیر بحران مالی جهانی بر این صنعت ابراز نگرانی می‌کنند. 65 درصد از شرکت‌های منطقه آسیا - اقیانوسیه و نیمی از شرکت‌ها در دیگر نقاط جهان می‌گویند که بحران اقتصادی هنوز از این صنعت رخت برنبسته است.
ارسال نظر