قیمت کالاها در سرازیری

واکنش بخش خصوصی: قیمت‌ها با «دستور» بالا نرفته که با «دستور» پایین بیاید

رییس انجمن لبنیات: هیچ کارخانه‌ای زیر بار تئوری ورشکستگی نمی‌رود گروه بازرگانی- در شرایطی که برخی مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و متولیان سازمان حمایت نسبت به کاهش قیمت کالاهای اساسی به‌رغم افت قیمت دلار چندان خوشبین نیستند و پدیده «چسبندگی قیمت‌ها» را عامل آن می‌دانند، وزیر صنعت، معدن و تجارت روز گذشته، صراحتا وعده داد: قرار است با توجه به کاهش قیمت دلار، قیمت کالاهای اساسی در بازار نیز کاهش پیدا کند. آن طور که مهدی غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است: پس از التهاب در بازار و نوسان قیمت کالاها، هم اکنون با اقدامات انجام شده، شرایط بازار رو به بهبودی است؛ چرا که در یک فاصله زمانی، افت نرخ دلار تاثیرش را بر بازار خواهد گذاشت و قطعا شاهد کاهش قیمت کالاها خواهیم بود.پیش از این اعلام رسمی وزیر صنعت، همزمان با آغاز سیر نزولی قیمت دلار در هفته‌های اخیر، مسوولان بر تامین کالاهای اساسی با تخصیص ارز مرجع و نظارت بر عرضه این کالاها به قیمت مصوب تاکید کردند و وعده دادند که قرار است قیمت کالاهای اساسی کاهش پیدا کند؛ این در شرایطی است که به‌رغم سیر نزولی نرخ دلار، قیمت بسیاری از اقلام خوراکی و کالاهای مصرفی که به بهانه افزایش نرخ دلار بالا رفت، نه‌ تنها کاهش نیافته، بلکه رشد تقاضا برای برخی اقلام در ایام محرم، افزایش نسبی قیمت‌ اقلام اساسی اعم از برنج، روغن، شکر، چای، شیر و لبنیات یا حتی انواع پودر شوینده را نیز به‌ دنبال داشت.

اما غضنفری دو هفته قبل هم وعده داده بود که در هفته‌های آینده، مردم خبرهای بهتری از بازار ارز خواهند شنید، زیرا به‌ تدریج آثار کاهش قیمت ارز در بازار آزاد و آرامش در بازار ارز و کالا حاکم خواهد شد. او با اشاره به مدیریت عرضه و تقاضای ارز بعد از راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی گفته بود: با این اقدامات و سیاست‌های دیگر، در هفته‌های آینده خبرهای بهتری، هم در حوزه ارز و هم تاثیرگذاری کاهش قیمت آن در بازار آزاد خواهیم داشت.همزمان با این سخنان، طرح برخورد با گرانفروشی و احتکار در شهر تهران نیز تشدید شد و متولیان اجرای این طرح اعلام کردند که در قالب این برخوردهای بازرسی، بیش از ۲۰۰ هزار مورد بازرسی از واحدهای خرده فروشی و عمده‌فروشی کالا در سطح شهر تهران صورت گرفته و بیش از ۱۵هزار پرونده تخلف به ارزش ۲۴۸ میلیارد ریال تشکیل شده است.

این ابزارها اما کمکی به کاهش قیمت کالاهای اساسی در بازار نکرد و در شرایطی که هنوز خبری از عملی شدن وعده پیشین وزیر صنعت مبنی بر پایین آمدن قیمت‌ها نیست، غضنفری همچنان اعلام می‌کند که قرار است با توجه به کاهش قیمت دلار، قیمت اقلام اساسی نیز در بازار کاهش پیدا کند.

آن طور که این مقام مسوول می‌گوید: کالاهای اساسی به میزان کافی در انبارهای دولت ذخیره شده‌اند و هیچ مشکلی از بابت تامین این کالاها برای مصرف‌کنندگان وجود ندارد.بر اساس سخنان جدید وزیر صنعت، معدن و تجارت، با توجه به افزایش ذخیره کالاهای اساسی، بهانه‌ای برای برخی سودجویان باقی نمی‌ماند که بخواهند نسبت به احتکار و گرانفروشی کالاهای اساسی اقدام کنند. غضنفری در همین رابطه، با اشاره به طرح مجلس مبنی بر توزیع کالای کالابرگی برای اقشاری از جامعه، خاطرنشان کرد: با توجه به تدابیر اندیشیده شده و میزان ذخایر کالاهای اساسی، نیازی به اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر نیست و شاهد عادی شدن شرایط بازار خواهیم بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت در همین باره صراحتا اظهار کرد: دولت هیچ تصمیمی در خصوص کالاهای کوپنی ندارد، اما این آمادگی وجود دارد که هر لحظه دولت اراده کند، اقدامات لازم صورت پذیرد.

نگرانی مجلس

اما در حالی که بر اساس وعده تازه مسوولان، باید شاهد کاهش قیمت‌ها در بازار باشیم، متولیان سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌گویند: با اینکه قیمت ارز کاهش یافته، اما پیرو اصل «چسبندگی قیمت‌ها» نمی‌توان انتظار داشت بازار بی‌درنگ واکنش نشان دهد، زیرا بسیاری از تولیدکنندگان، نهاده‌ها و مواداولیه مورد نیاز را با ارز بالای ۳ هزار تومان در ماه‌های گذشته خریده‌اند.

البته در شرایطی که استدلال‌های سازمان حمایت برای بسیاری از تولیدکنندگان اقلام اساسی، شیرین و پذیرفتنی است، این سخنان به مذاق مردم و برخی نمایندگان مجلس خوش نمی‌آید. در همین باره، موسی‌الرضا ثروتی، یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه اظهار کرد: سازمان حمایت نه در زمان بالا رفتن قیمت ارز و نه در حال حاضر، هیچ مسوولیتی را در قبال قیمت‌ها نپذیرفته است. به گفته او، سازمان حمایت باید بین خواسته‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده تعادل برقرار کند، اما متاسفانه برای ایجاد چنین تعادلی و برگشت قیمت‌ها برنامه‌ریزی دقیق ندارد و تاکید بر «چسبندگی قیمت» یعنی اینکه با زبان بی‌زبانی می‌گوید: «توانایی کنترل بازار را نداریم.»

این نماینده مجلس ادامه داد: سازمان حمایت باید با توجه به قیمت ارز و شرایط تولید و هزینه‌های تمام شده بتواند قیمت‌ها را به گونه‌ای سامان دهد که هم تولیدکننده قانع شود، هم مصرف‌کننده تحت فشار نباشد و هم بازار مدام در تلاطم دست و پا نزند، اما این سازمان فقط نظاره‌گر شرایط کنونی است؛ حال آنکه مردم که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش حقوق داشته‌اند، حق دارند افزایش قیمت مایحتاج خود را حداکثر در همین محدوده تجربه کنند، نه اینکه در مواردی شاهد افزایش حتی بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت‌ها باشند.

پاسخ تولیدکنندگان

در مقابل اما، برخی تولیدکنندگان که بالا رفتن قیمت دلار، بهترین بهانه برای بالا بردن قیمت محصولاتشان به شمار می‌رود، در واکنش به وعده‌های کاهش قیمت صراحتا می‌گویند؛ «قیمت کالاها با دستور بالا نرفته که هم اکنون، با دستور و پیشنهاد و وعده بخواهد پایین بیاید.»

یکی از این تولیدکنندگان، رضا باکری، دبیر انجمن صنف لبنیات است که به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: کارخانه‌داران بر اساس قانون تجارت عمل می‌کنند؛ قانون تجارت هم بر تراز تجاری تولید استوار است؛ زمانی که تراز تجاری تولیدکنندگان حاکی از افزایش بهای تمام شده کالاها است، هیچ وقت اهرم نظارت، تعزیرات و بازرسی نمی‌تواند در کاهش قیمت‌ها موثر باشد؛ همان طور که در طول بیش از ۳۰ سال گذشته هم همین اتفاق افتاده و کارخانه داران زیر بار «تئوری ورشکستگی» نرفتند.این فعال بخش خصوصی در پاسخ به اینکه وزیر صنعت، معدن و تجارت وعده داده که قرار است قیمت اقلام اساسی کاهش پیدا کند، گفت: آقای وزیر می‌تواند هر انتظاری می‌خواهد داشته باشد؛ مهم این است که تراز مالی شرکت‌ها چه می‌گوید؛ زیرا طبق قانون تجارت بر اساس تراز مالی در بنگاه‌ها و کارخانه‌ها تصمیم‌گیری می‌شود.

باکری در عین حال اعلام کرد که به درخواست انجمن صنف صنایع لبنی، قرار است گزارش جامعی از وضعیت قیمت کالاهای اساسی قبل و بعد از کاهش قیمت دلار از سوی وزارت دادگستری و با همکاری شخص وزیر صنعت، معدن و تجارت تهیه شود تا با شفاف سازی وضعیت قیمت‌ها و نوع نوسان قیمت‌ها در ماه‌های اخیر، متولیان قیمت‌گذاری در انجام امور، منطقی‌تر عمل کنند و حقوق مصرف‌کننده و تولیدکننده، در هر دو سو، رعایت شود.دبیر انجمن صنف تولیدکنندگان صنایع لبنی باز هم تاکید کرد که اهرم فشار دولت برای تثبیت قیمت‌ها و تعزیرات نمی‌تواند در کاهش قیمت‌ها و کنترل آنها موثر باشد.

به گفته باکری، قیمت لبنیات بعد از افزایش قیمت دلار، به طور رسمی، یک بار در ۱۳ تیر ماه و بار دیگر در ۸ مهر ماه افزایش پیدا کرد؛ این در حالی است که بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، در طول ۵ ماه اخیر، حداقل ۵ بار افزایش غیررسمی قیمت لبنیات در کشور را شاهد بوده ایم.

در هر حال به‌رغم اینکه هر کس در مسیر قیمت‌گذاری‌ها، به دنبال تامین مطالبات خود است، باید منتظر ماند و دید که وعده جدید وزیر صنعت، معدن و تجارت چگونه محقق خواهد شد.