چالش جدید روسیه؛ عبور از اقتصاد نفتی
براساس جدیدترین پایش تحولات جهانی، روسیه گذشته از این تصمیم قصد دارد، تعاملات اقتصادی و تجاری خود را با کشورهای غیر از عضو اتحادیه اروپا و آمریکا گسترش دهد. برهمین اساس نیز در اجلاس اخیر بریکس در مورد رشد تعامل با هند سخن گفت و از ورود ایران به بریکس استقبال کرده است. روسیه در این اجلاس بر ایجاد سبد ارزی و سوئیفت بریکس نیز تاکید کرد. بریکس نماد قدرت‌‌‌‌‌‌‌های در حال ظهور در اقتصاد سیاسی بین‌الملل است. این گروه ۴۲درصد جمعیت، ۳۰درصد سرزمین‌‌‌‌‌‌‌ها، ۲۶درصد تولید ناخالص داخلی و ۲۰درصد تجارت کالایی جهان را در اختیار دارد. بریکس اخیرا در پی افزایش تعداد اعضا برآمده است. به باور پژوهشگران اتاق ایران، پیگیری عضویت ایران در این نهاد می‌تواند به‌عنوان یکی از اولویت‌های دیپلماسی اقتصادی ایران باشد.
روسیه به‌سوی اصلاحات ساختاری میرود؟
بر پایه جدیدترین گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران، در اجلاس سالانه مجمع اقتصادی بینالمللی سن‌پترزبورگ برخلاف سال‌های گذشته، در این اجلاس، شرکت‌های خارجی حضور کمرنگی داشتند. تحریم‌های گسترده علیه روسیه، بسیاری از شرکت‌ها را از حضور در بازار این کشور بازداشته است. در این اجلاس، رئیس بانک مرکزی روسیه اعلام کرد تا میان‌مدت، شرایط اقتصادی این کشور رو به وخامت بیشتر خواهد رفت و برای مقابله با این شرایط، روسیه نیازمند انجام اصلاحات اقتصادی ساختاری است به گونه‌‌‌‌‌‌‌ای که تکیه اقتصاد این کشور بر نفت و گاز کاهش یابد. درصورتی‌که روسیه دست به اصلاحات ساختاری بزند، این سومین دوره اصلاحات اقتصادی در روسیه خواهد بود. نخستین دوره اصلاحات ساختاری در اقتصاد شوروی در دوره گورباچف بود که در فروپاشی این امپراتوری موثر واقع شد. دومین دوره اصلاحات ساختاری در اقتصاد روسیه در دوره یلتسین به شوک درمانی مشهور شد و اثرات فاجعه‌‌‌‌‌‌‌باری بر سطح رفاه و استانداردهای زندگی در این کشور برجای گذاشت. اکنون تحت‌فشارهای شدید تحریمی، روسیه در شرایطی از اصلاح ساختاری سخن به میان می‌‌‌‌‌‌‌آورد که زمینه‌‌‌‌‌‌‌های اندکی برای موفقیت وجود دارد. گذار از اقتصاد نفتی در چنین شرایطی برای روسیه پرچالش خواهد بود.
سبد ارزی جدید
رئیس‌جمهور روسیه در اجلاس اخیر تجاری بریکس، اعلام کرد که کشورهای بریکس - برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای‌جنوبی - در حال ایجاد یک ارز جهانی جدید بر اساس سبدی از ارزهای کشورهای عضو هستند. به گفته رئیس‌جمهور روسیه، کشورهای عضو همچنین درحال توسعه مکانیزم‌های جایگزین قابل‌اعتماد برای پرداخت‌‌‌‌‌‌‌های بینالمللی هستند. رئیس‌جمهور روسیه همچنین اعلام کرد که بانک‌های کشورهای بریکس می‌توانند آزادانه به سیستم انتقال پیام‌‌‌‌‌‌‌های مالی (SPFS)، جایگزین روسی سوئیفت متصل شوند. روسیه مدعی است SPFS عملکردی مشابه سوئیفت دارد و امکان انتقال پیام‌ها را بین موسسات مالی در قالب یکسان می‌دهد. این بانک توسط بانک روسیه به‌عنوان جایگزینی برای سوئیفت در سال۲۰۱۴ ایجاد شد. پوتین با بیان اینکه سامانه روسیه برای ارسال پیام‌‌‌‌‌‌‌های مالی برای اتصال بانک‌های پنج کشور باز است، افزود: جغرافیای استفاده از سامانه پرداخت روسیه موسوم به Mir در حال گسترش است. تلاش‌های روسیه در این زمینه در حالی صورت می‌گیرد که سایر اعضا و به‌ویژه چین نگاه محتاطانه‌‌‌‌‌‌‌ای به این موضوع دارند. ولادیمیر پوتین در سخنرانی اخیر خود در مجمع تجاری بریکس اعلام کرد که مذاکرات در مورد راه‌اندازی فروشگاه‌‌‌‌‌‌‌های زنجیره‌‌‌‌‌‌‌ای هند در روسیه در حال انجام است. در سال۲۰۲۰، ارزش بازار خرده‌فروشی در هند ۸۰۰میلیارد دلار برآورد شد و باتوجه به رشد سریع آن، انتظار میرود تا سال۲۰۲۶ از ۱/ ۷هزار‌میلیارد دلار فراتر رود. هند دارای بسیاری از فروشگاه‌‌‌‌‌‌‌های زنجیره‌‌‌‌‌‌‌ای است و روسیه می‌‌‌‌‌‌‌کوشد آنها را جایگزین فروشگاه‌‌‌‌‌‌‌های غربی کند.
واردات موازی
اخیرا دومای دولتی روسیه قانونی را تصویب کرد که واردات موازی به این کشور را قانونی می‌کند. این قانون از شرکت‌های روسی که کالا را بدون اجازه صاحب‌حق وارد می‌کنند در برابر مسوولیت‌های احتمالی مدنی، اداری و کیفری محافظت می‌کند. به گفته کمیته سیاست اقتصادی دومای دولتی، این اقدام منافع مصرف‌کنندگان روس را تضمین می‌کند. همچنین به توسعه اقتصاد این کشور در بحبوحه تحریم‌های غرب کمک خواهد کرد. در‌ماه مارس ۲۰۲۲، دولت روسیه به خرده‌‌‌‌‌‌‌فروشان اجازه داد تا محصولات را بدون اجازه مالک علامت تجاری از خارج وارد کنند.
